Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

Veientes Etrusci graues hostes adiunctis sibi finitimorum copiis in bella surgentes obuiis M. Fabio et Cn. Manlio consulibus excipiuntur: ubi post sacramentum iurationis, quo se Romani deuouerant non nisi post uictoriam ad castra redituros, adeo atrox certamen fuit et uictis uictoribusque par forma, ut, amisso plurimo exercitu occisisque in pugna Manlio consule et Fabio consulari, M. Fabius consul oblatum sibi a senatu triumphum suscipere recusarit, quia tantis reipublicae [*]( AVCIORES § 6 T. Gesonio-corripuere Liu. 2, 34 § 2 et 6 (qui tamen Volscos pestilentiam inuasisse refert) || § 7 Liu. 2, 43 § 11-2, 47 ) [*]( 1 inspirabat] LP inspirabat B spirabat (sper- D) BDv || medita- retur] LBD ٠mitaretur P1 nimitaretur P\' modimitaretur (corr. m. 2) R minitaretur (‛imitatio est Sallustiana’ [ad Caes. de rep. 2, 5 ?]) Lautius, 1; cf. Bentleius ad Horat. Carm. 4, 14, 28 2 pernici*ea (s aX. m.) B pernides B 3 subripisset B subru epnisset D || ipsa om. B 4 adque PaRaB || imminet BD || extra] ex D 5 clandistina B || pernicies (c ex t ?) B || tito PRBD || gesonio] LPR gessonio BD, geganio fh || publio PRBD 6 cminuṭιοc P minutio R || cons̄s̄. L 7 famis B || arripawe B1 8 mortalibus B 9 uegentes (n in ras. R) PR uehientee B || etrusci] LB cf. Grubitz p. 36 etrusci (sic) R et etrusci PDh || adiunctos L 10 obuius B || narco PRBD || fauio L || sic gn̄. L gneo PRBD || mallio BD nalio Pa || cons̄s̄∙ L consulib9 R ̇ 11 quos I eromanis D 12 cas- Ram D || redituros (r prior ex c corr.) P 13 adeo] ad|adeo D 14 amiso B || occisisque (e ex ae) R occissisque B || manlio (i 8. s. m. 2) L maailio B 16 marcus PRBD || fabus R || consul in ras. P || oblatum (ob add. m. 2) P 16 recusarit] .PR recuqarint (n linea quoque deletum) L recussaret B recusaret v || reip- L )

94
detrimentis luctus potius debebatur.

Gloriosissima illa numero et uiribus Fabiorum familia Veientanum sortita certamen quantam reipublicae orbitatem occasu suo intulerit, infamibus usque ad nunc uocabulis testes sunt fluuius qui perdidit et porta quae misit.

nam cmn sex et trecenti Fabii, uere clarissima Romani status lumina, speciale sibi adnersum Veientes decerni bellum expetiuissent, spem temere sumptae expeditionis primis successibus firmauerunt: dehinc inducti in insidias circumuentique ab hostibus, omnes ibidem trucidati sunt, uno tantum ad enuntiandam cladem reseruato, ut miserius audiret patria perditos, quam perdidisset.

ad haec noa Romae tantum talia gerebantur, sed quaeque prouincia suis ignibus aestuabat et, quod poeta praecipuus in una urbe descripsit, ego de toto orbe dixerim:

  1. crudelis ubique
  2. Luctus, ubique pauor et plurima mortis imago
  3. .

Igitur eodem tempore Cyrus, Rex Persarum — quem [*]( AVCTORES § 8 et § 9 Liu. 2, 48 et 50 (ef. 2, 45 § 16), sed flosculo illo 4 porta quae misit ex Floro 1, 12 §2 decerpto et illis 10 ad enunt. cl. reseruato proprio Marte temere additis || 13 poeta Verga. Aen. 2, 368 sq. || cap. 6 § 1 Orosius 1, 19 et 2, 2 ) [*]( EXPILATORES 17 eodem — Cyrus .. p. 95, 2 cum Tarquinius—3 Vrbem .. 5 Babyl. excerpsit Seuerus Chron. p. 453 ) [*]( 1 gloriosissema (a in ras. m. 1) D illa] illa cohors B 2 familia om. B || ueientanum] pro u altero scripturus a erat L uegea- tanum PB uehientanum B || quanti (1 ex ?ei al. m.) R quantã (ta in ras. m. 1) D 3 reip. L || intulerint Bm || usque (us m. 2b, fort. 1%) L 4 ad nunc] adhuc D || uocabulie (ul in ras.) B 5 q;nae B || amisit P2R || sex et occ PB sex et CCC∙ B || clarisima B clao rissimi D 6 status (sta nonprorsus erasae) P decus (c ex t) B || ue- gentes PB uehientes B 7 expitiuissent Ra || sumptåexpeditroḋnis (e 8. 8. m. 2; d linea quoque del.) L \' sumtae expeditionis P 9 ab] quae ab (ted quae erasum) P || hostėιbus (e linea quoque del.) L || una (a linea deletum) L 10 ad (d m ras. m. 2) B || enuntiandam] LB enunc. D nuntiandam PB || patria* R 11 at B 13 describsit LB 15 sq. carmina h. I. ut ubique non suis uersibus peracripta sunt in codd. 16 ymago B 17 eodem (dem m. 2) L || quam D )

95
superius explicandae historiae causa commemoraueram, qui tunc Asiam Scythiam totumque Orientem armis peruagabatur, cum Tarquinius Superbus Vrbem uel rex uel hostis aut seruitio premebat aut bello —

Cyrus, ut dixi, cunctis aduersum quos ierat perdomitis, Assyrios et Babylonam petit, gentem urbemque tunc cunctis opulentiorem; sed impetum eius Gyndes fluuius, secundae post Euphraten magnitudinis, intercepit.