Historiae Adversum Paganos

Latinos Anco Marcio duce saepe congressos, aliquando superatos: Tarquinium Priscum omnes finitimos et potentes tunc Tusciae duodecim populos innumeris concidisse conflictibus: Veientes Seruio Tullio insistente uiotos fuisse nec domitos:

Tarquinii Superbi regnum occisi soceri scelere adsumptum, habita in ciues crudelitate detentum, flagitio adulteratae Lucretiae amissum, et inter domestica uitia uirtutesque forinsecus emicantes, id est oppida ualida in Latio per eum capta Ardeam Oricolum Suessam Pometiamque et quidquid in Gabios uel fraude propria uel poena filii uel Romanis uiribus perpetrauit.

sed Romani quanta mala per CCCLIII annos continua illa regum dominatione pertulerint, non solum [*]( AVCTORES § 11 (-superatos) ef. Liu. 1,32 et 33 || Tarq. Priscum - conflictibus cf. Liu. 1, 42 || § 12 Florus 1, 7 § 1.2.4-6.11 || § 13 ccxLm Eutrop. 1, 8 ef. Eus. - Hier. 1505 ) [*]( 1 fidinate PBB (e ex o corr. m. 1 R) || cruribus B 2 in dinersa raptantibus om. D || noxiam D || paenS D 3 latino B || an con D || martio BB || duces D || sepe B1 || congresos B congressus D 4 seperatos (v al.) R 5 duodecim (i in ras. a2. m.) B xn B || populis B 6 uegentes PB uehientes B || tullo LBD || uictos (o ex u) B || fuisse nec domitos om. B 7 tarquini P1В*B || adsumtum PD assumtum (I prior in ras.) B 8 habeta B It flagio JB1 9 lucriciae D || et inter] LPBBD et intus v inter VOh || uitia om. B || uitutesque Ba 10 forensecus LB || emicantes P || ippida R* || in lacio D illata (1 prior in ras.) in in latio corr. al. m. B 11 ea fort. P\' || oricolum] PBD oriculum LB ocricolum v || suessap B suescam P suee ca B || pometianque et] LPBD (in B forE. i ex a) pum etiam quae et B pometiam et v If quido quid (d pr. in c) R quitquid (sic) B 12 in gabios] ignauios (n m. P itemque ut uid. punctum) L 18 CC-XL- et tres (et m. 1b) L (et adest in indice margini L a m. lb ut uid. adscripto) CCXL et trea PB ducentos quadraginta et tris D CCXIII sic B 14 aññ. L II continuata B )

nam si mins tantum superbia fuisset in culpa, ipsum solum oportuisset expelli seruata regia dignitate melioribus.

igitnr regibus Vrbe propulsis Romani, consulendum sibi quam cuiquam suae libertati dominandum rati, consules creauerunt: quibus ueluti adulta reipublicae crescentis aetas robustioribus ausis exercebatur.

Anno post Vrbem conditam CCXLIIII Brutus primus apud Romanos consul primum conditorem regemque Romae non salum exaequare parricidio sed et uincere studuit; quippe duos filios sues adnlescentes totidemque uxoris suae fratres, Vitellios iuucnes, reuocandorum in Vrbem regum plaoito insimulatos, in contionem pretraxit, uirgis cecidit securique percussit,

ipse deinde Veientum Tarquiniensiumque bello cum Arrunte, [*]( AVCTORES § 15 Florus 1, 9 § 2; 1, 22 § 1 || cap. 5 § 1 Bratos sqq. Eutrop. 1, 8 et 9, sed u. 11 totidemque—fratres Florus 1, 9 § 5 (q. Liu. 2, 4 § 1) II § 2 Liuius 2, 6 (cf. Periocha) ) [*]( EXPILATORES 8 anno — 9 consul compiluit Seuerus chron. p. 453 ) [*]( 1 expulsione (puncta a m. 1* aut P) L || eiuratio] DAGKMv t ciusratio Lt*. eru∗ratio Ltb et abinratio (fort. et non ab ead. m. a qua ab S) R2B iuratio PR\' || regii nominis] regis in omnes B regii in homenis D 2 unus (i haud dubie ab m. lb) L || snperbia tantum PB 3 expelli] et pelli B || regio (a m. P) L regia∗ (er. n a m. 1) B || dignitate D 4 propulsi5 (o m. 2) L 5 suae libertati om. B 6 uelut1 B R adultae B || reip- L 7 robostioribus B* 8 cc mo - XLIII. - L dncentisemo quadragensemo quarto D || primus om. Bt 9 romae] romanae L 10 ezaequare (ae in ras.) P exaequae D aeqaare B || sed et] Ltb (in marg.), PR sed etiam LtBD || oincerem D || stndioit B atodiuit D 11 adnliscentes (ole ai. m.) R adoliscentis D adnlentes B n luitelios R uitelios D 12 noiuues***no (ne m. 2) P || urbe BD || insimulato∗ P insimulato B simalato D 18 concionem D H procraxit B* (sic c aut fort. t minus clara) II urgisque B || esecidit P caedit R cieidit B || percasit B 14 negentam PB uchientumB H bello om. B || arrante] LPBD arrunte rege B || suparbi] snper D )

Porsenna rex Etruscorum, grauissimus regii nominis suffragator, Tarquinium manu ingerens, tribus continuis annis trepidam urbem terruit conclusit obsedit; et nisi hostem uel Mucius constanti urendae manus patientia uel uirgo Cloelia admirabili transmeati fluminis audacia permouissent, profecto Romani conpulsi forent perpeti aut captiuitatem hoste insistente superati, aut seruitutem recepto rege subiecti.

post haec Sabmi conrasis undique copiis magno apparatu belli Romam contendunt. quo metu consternati Romani dictatorem creant, cuius auctoritas et potentia consulem praeiret; quae res in illo tunc bello plurimum emolumenti tulit.

Sequitur discessio plebis a patribus, cum, M. Valerio dictatore dilectum militum agente, uariis populus stimulatus iniuriis Sacrum Montem insedit armatus. qua pernicie quid atrocius, cum corpus a capite desectum perditionem [*]( AVCTORES § 3 — ingerens Florus 1, 10 g 1 || § 3 inde a tribus Liu. 2, 9. 12 (-15) || § 4 Liu. 2, 16; 2, 18 g 3 et 4 [cuius auctoritae-praeiret cf. Eutrop. 1, 12] || § 6 Liu. 2, 23—33, inpr. 30 et 32; sed discesBio — patribus et iniuriis — armatus plerumque ex Augustino C. D. 2, 18 et (sacr. — arm.) 3,17 (qui ex Sallustio, Hist. 1 fr. 10 Kritz) ) [*]( 1 congreso sibi B congressus. ibi (interp. fort. aZ. m.) B || conmortuoque PBBD || porsenna] LPRBD 2 etrusticorum B || grauisimus B || tarquiniensium B 3 manum B 4 mutius B 5 uerendae B || cloelia] LR2 clylia PB1 clilia D boclelia B || ammirabili PR2 ?admirati (in -abili corr. Bt et Bm) Bt || trameati B 6 audatia Ra || permouissent (per in ras. ***) B || cο̃*pulsi Rb || ad uersum -si for.—hoste adscr. m aut in (uoluitnc in insistente ?) Bm || forent] LPRBD fuissent v 7 in seruitutem B 8 con**rasis R conrosis B || undque L ubique B 9 apparato D || romani D 10 dictatore P1R1 || °reant (c al. m.) B 11 quae] qum;um B 12 emulamenti B || patribus, cum] correxi interpunctionem, patribus. Cum v 18 m̄. (t. e. marco) L marco PRBD || dilectum] LPBX delictum BD delectum B1 || populi* (uid. s eras.) PB 15 cum om. B || defectum (s m. 1b) L )