Historiae Adversum Paganos

ita Babyloniae potestas apud Medos, proprietas apud Chaldaeos fuit: Chaldaei autem propter antiquam regiae urbis dignitatem non illam suam, sed se illius uocare maluerunt.

unde factum est, ut Nabuchodonossor ceterique post eum usque ad Cyrum reges, quamuis Chaldaeorum uiribus potentes et Babyloniae nomine clari legantur, in numero tamen et cardine [*]( AVCTORES § 6 Chaldaei cf. Eus. 1198 ) [*]( 1 samiramide] LB\'D simiramide PB1 semiramide B 2 ∙LX∙ et quattuor L sexaginta I quattnor D || prochae PRB 3 urbem D || rumule (ru in ro al. m.) B romolo D || aeque (aequae L) anni LPRBD anni aeque v 4 ∙LX∙ quattuor L sexaginta I quattuor D || procha PRB (a in ras. R) 5 apparet] LPRaBD apparet Rb adpareret v || prochae PRB 6 || babyllonis B babillonis D || deficit B || babyllon B babilbn D 7 discedente] L (cwius tamen librarius pro d altera scripturus erat n), P (sed te ex de corr.) , BD diecendente B\' descendente B\'h || *penes (p ai. m. ex pae ut uid.) B paenes LPB paenis D 8 retinere PR1 || chaldei PBB || babylonam] LPR1 babyllonam B babilonam D babjloniam R2 || aduersum] LD aduersus PRBv 9 babiloniae D babjlloniae B || aput P* 10 chaldeos LBBD chaldei P || chaldei PBB || pp (τ̃ ai. m. s. 8.) B 11 se om. PB1 || uocari (i-tn ras. al. m.) B || malluerunt B C maluerunt (u alt. in ras. 1 uel 2 litt. m. 1) D 12 fatum P || nabuchodonossor] L nabuchodono * sor P nabuchodonosor R nabocodonosor B nabucudonosor D || ceteriquae Ra ceteriqui D || reges usque ad cyrum B 13 chalcedeorum L chaldeorum PBBD 14 babylloniae D babiloniae D || tamen om. B || orc̣̣ạṛdine (corr. ai. m.) B )

Babylon itaque eo anno sub Arbato praefecto dehonorata, quo Roma sub Proca rege, ut proprie dixerim, seminata est. Babylon nouissime eo tempore a Cyro rege subuersa, quo primum Roma a Tarquiniorum regum dominatione liberata est.

siquidem sub una eademque conuenientia temporum illa cecidit, ista surrexit; illa tunc primum alienorum perpessa dominatum, haec tunc primum etiam suorum aspernata fastidium, illa tunc quasi moriens dimisit hereditatem, haec uero pubescens tunc se agnouit heredem; tunc Orientis occidit et ortum est Occidentis imperium.

Et ne diutius uerbis morer, committo me dentibus insanientium, sed ueritatis praesidio liberandum.

Regnauit Ninus annis LII. cui successit, ut dixi, uxor sua Samiramis: quae cum et ipsa XLII annis regnauerit, medio imperii sui tempore Babylonam caput regni condidit.

ita Babylon post annos MCLX et propemodum quattuor, quam [*]( AVCTORES § 9 Babylon nouissime snbnersa cf. Eus. 1457 || § 9 Roma—liberata eat cf. Eus. 1504, Oros. 2, 4 § 13 et 2, 6 || 13 m item Eus. p. 11 || 13 cui—14 regnauerit Oros. 1, 4 (ct. 7, 2) || 15 Babylonam .. condidit Iustin. 1, 2 § 7, cf. Oros. 2, 2 (et Augustin. VitA. D. 18, 2) II 15 ita—p. 86, 2 est cf. Oros. 1, 12; 1, 19; 2, 2 ) [*]( 1 habentur] LPRBDGa cf. Grubitz p. 41; habeantor Gbv II illmtrium (1 pr. in ras.) R || babjllon B babilon D 2 arrato D || debooorata est v || prooba PRB || haec at pr. dix. eem. est bab. om. B 8 propriae (a er.) R || babilon D || nouissime] ÷ inchoata ÷ nouisime B 4 oiro D || primo BD 5 unae D 6 con- im uen.tia (corr. al. m.) R || c*ecidit B caecidit L cicidit B 7 alienorum] PSD alienarum L alienomm dominorum B alienigenarum (-orum Vat.) Vat. 1977 s. ut uid. XII, o || tunc] PBBD tum L 8 aspernata LPRD aspernata est B || fastigium RaD || demisit B 9 haec] habet haec (haeo m. 2) L || pubescens (b ex p) R 11 conmitto B 13 LII] PBB . L et duobus L quinquaginta trib: D || dixit (t linea quoque dektum) L || sua* P 14 samiramis] R1D samirames B nmiramis PR1 semiramis L || XLII] PR XLIIbus B - XL- et duobus L quadraginta et duobus D || regnaueritj LPRBD regnaret h 15 tempori (i linea deletum) L || babylonam] LPR1 babyllonam B babillonam D babyloniam R2 || capud B || babilon D babyllon Bm babillon B1 || ∙I∙ CLX PBB mille oentum sexaginta LD || propemodũ* (du ex dns corr.) P II quattoor] LPR quatuor D IIII B )

similiter et Roma post annos totidem, hoe est MCLX et [fere] quattuor, a Gothis et Alaricho rege eorum, comite autem suo, inrupta et opibus

spoliata non regno, manet adhuc et regnat incolumis, quanmis in tantum arcanis statutis inter utramque urbem conuenientiae totius ordo seruatus sit, ut et ibi praefectus eius Arbatus regnum inuaserit et hic praefectus huius Attalus regnare temptarit; tametsi apud hanc solam merito Christiani imperatoris adtemptatio profana uacuata sit.

Itaque haec ob hoc praecipue commemoranda credidi, ut tanto arcano ineffabilium iudiciorum Dei ex parte patefacto intellegant hi, qui insipienter utique de temporibus Christianis murmurant, unum Deum disposuisse tempora et in principio Babyloniis et [*]( AVCTORES § 3 ef. 7, 40. ) [*]( EXPILATORES 4 post- 6 spoliata adhibuit Seuerus Claron. p. 495 ) [*]( 1 arbato] PRXB (Grubitz p. 19) ab arbato LR2Dh 2 adque LIa adq: D 3 tamen] autem Lt corr. in marg. m. 1b aut fort. 1a || aliquandiu PBB || inoolomis B 4 annos totidem] annos B tot annis identiiuem D H ‧I‧CLX PKB mille centum sexaginta LD H et] PR et fere LBDv || IIII B 5 alarioho] LPB alarioo BD || comitem P || suo om. P1 || irrnpta Rb G regno (o m ras.) P 7 arohanis B 8 perfectus D 9 inuassaerit B H hiic B || peifeotos D || athalns B adtalne D 10 temptsrit] LtB temtarit P temptaret B timtaret D temptauerit tn marg. m. P aut fort. P L || tamenetei D II ∗∗∗∗apud (resura est manus 1) B || solum (u in a corr. al.) B II ipι̅ B 11 adtemtatio D || prophana B || uacuata (ta in ras. m. 1) D 12 ob (o in ras. aI.) B || eommemoranda (da in ras.) P conmemoranda BD 18 archano (h al.) B || pacefacto Bt 14 hii PRaB || utique (e ex e corr.) P (ex quo non omnes id genus emendationes enotatae sunt) utrique D 15 disposuiMel (isse in ras.) P diposuisse B U ltempora (tem m. 1 aut 2 ante usrsum aàd.) P || babylom\'s L babylloniis B babiloniis D )

ecce similis Babyloniae ortus et Romae, similis potentia, similis magnitudo, similia tempora, similia bona, similia mala; tamen non similis exitus similisue defectus. illa enim regnum amisit, haec retinet; illa interfectione regis orbata, haec incolumi imperatore secura est et hoc quare?

quoniam ibi in rege libidinum turpitudo punita, hic Christianae religionis continentissima aequitas in rege seruata est; ibi absque religionis reuerentia auiditatem uoluptatis licentia furoris impleuit, hic et Christiani fuere, qui parcerent, et Christiani, quibus parcerent, et Christiani, propter quorum memoriam et in quorum memoria parceretur.

quapropter desinant religionem lacerare et lacessere patientiam Dei propter quam habent, uti et hoc quoque inpunitum habeant, si aliquando desistant.

recolant sane mecum maiorum suorum tempora, bellis inquietissima, sceleribus exsecrabilia, dissensionibus foeda, miseriis continuatissima, quae et merito possunt horrere, quia fuerunt, et necessario debent rogare, ne sint:

eum sane rogare solum Deum, qui et tunc occulta iustitia permisit, ut fierent, et nunc aperta misericordia praestat, ut non sint. quae modo a me plenius ab ipso Vrbis exordio, reuolutis per ordinem historiis, proferentur. [*]( 1 clementia a L 2 autem] sic at P at B || misBere B muserae P misere (c er.) B 8 babyloniae] LP babilosiae RD babylloniae B, babylonis h || similis (s add. m. 2) P 5 defactns D || exs— (eras. fort. compendium) P 6 illa ***** (rasura m. 1 est) B 7 quare om. B || quoniam (i in rasura) P sic qs B 8 hiic B || relegionis B 9 Berata L || relegionis B 10 uoluntatis LB || impleuit] LPB implinit D inplenit B || hiic B 11 christiams quibus D || parcerent et (et m. P) L 12 in s. 8. m. 1 B om. D || parcetur D 14 nti (ti in ras.) P 16 execrabilia PRb 17 faeda B 18 poesint D || rogare debent B 19 eum] cum B 20 permitsit L permisit (t in ras. ampl.) P || fieret (n m. 1 aut 3) L fierint PB1 || praestet PBB prestit D 21 orbis LB* 22 hy- storiis B )