Historiae Adversum Paganos

At uero Mardonius, cui reliqua belli Xerxes commiserat, adflatus primum successu breui mox in extrema deiectus est. Olynthum siquidem Graeciae oppidum expugnauit.

Athenienses uaria sollicitatione adducere in spem pacis adgressus, [*]( AVCTORES § 10 cuius sqq. *Iustin. 2, 10 § 22 et 24 § 11 Iustin. 2, 13 § 11 et 12 cap. 11 § 1-5 Iustin. 2, 14 § 1-9, ex- ceptia his Orosianis § 3 non parno—damno, § 4 urget—perditio nam, § 5 mira-ordinatio ) [*]( 1 permeciens B* || contemtam L || sub quo - latuisset om. B 2 ciuitatis2 P || iuncto] GV,КX,E, ed. Col. 1542 et f, iuncto an uincto (illud probabilius in A) AN nincto LP* ui-cto Pb uicto BaD necto RbB uinctum h; cf. ad 3, 2 § 2 || ponte] LBbBDfh ponto PB* 3 portasse et PR* || potentia (ia in ras.) P 4 montis (e m. 1 ut h uid.) D || uallis D* || amnexeshauriuntur D* || exauriuntur B 6 ducèbus D || commiBae B || fame ac metu ita] fame a et uita (punc- N r tum ex corr. m. 1) D || famae L 7 orbo (m m. 2) P 8 exota (r m. 2) P 9 aliaes (a alt. cofr. in litt. nunc euanidam) D || adque P*BD || improbae] LD inprobae PBB || bistiae acarum D* || ta escarum (e ex e) B || illecebris Bb 10 sollicitae (ta m. 2) L || Bequerentor (tur in ras., fort. soluto compendio) P 11 ad P*R* || xerses B 12 afflatus (f pr. in ras.) B || primo Rb BD om. B* ....t 13 olyntum PBB || siquidem siquidem L || graetiae P grociae ex gratiae ai. m. B greciae B || athemensis (cetera id genus non adnotabo omnia) D 14 sollicital (fol. 1SR) tatione L || adgresns B aggressus Rb )

illuc quoque eum centum milia Graecorum insecuta sunt et commisso sine mora proelio Mardonium deletis copiis ipsius uelut e naufragio nudum cum paucis fugere conpulerunt; castra regiis opibus referta ceperunt, non paruo quidem antiquae industriae damno: nam post huius praedae diuisionem aurum Persicum prima Graeciae uirtutis corruptio fuit.

urguet igitur inceptus miseros extrema perditio. nam forte eodem die, quo in Boeotia Mardonii copiae deletae sunt, pars Persici exercitus in Asia sub monte Mycale nauali proelio dimicabat.

ibi nouus repente rumor utriusque classis et populi inpleuit aures, Mardonii exstinctas copias, Graecos exstitisse uictores. mira diuini iudicii ordinatio, in Boeotia oriente sole bellum fuisse commissum, in Asia meridianis horis sub eadem die tantis spatiis maris terraeque interiacentibus nuntiatum!

qui rumor ei uel maxime [*]( AVCTORES § 6 ignotus; cf. Ruehl Iahrb. f. Phil. Suppl. 6 p. 157 ) [*]( ex I 0 1 inpugnabilem L || uidet RD boetiam (o m. 2) L boe* tiam P boeo etiam D beoetiam B boetiam B 3 eum om. BD || c PRB || grecorum RBD || commiso B 5 cum] con Bm || conpulerunt] LBD conpelernnt P cõ*pulerunt (er. n) B || regiis*** (opi uel qn er.) D regis B || opus Ra 6 reffarta B || coeperunt PRB || dampno B 7 num post (nam m. %) L ni p: (i, e. nam post) P1 nam post P* 8 greciae B graecae P grece B; cf. Grubitz p. 28 || urget PBBD II inceptos PR incertos B || misseros B 9 boetia R boetiam (o m. 2) L boe o-etiam D boetiam B 10 asiam L 11 mone B || nanali om. B || demicabat B 12 rnmor utriusque (mor utrius in rae.) P || classis] cladis B || impleuit R conpleuit B 13 extinctas LPRBD || grecos RB || ex*titisse (er. s) B extitisse P extetisse (e alt. in i m. ut uid. 1) D || diuino (i 8. s. m. 2) L 14 fuit in R || boetia (o m. 2) L boetia RB boeo-etiã D || commisum B 15 oris B || eadem] L1 (a L\' ut uid.) PBBD, eodem h (ex § 4) U spaciis (c ex t) B 16 terraeq: (q: m. ant.) D || nuntiatum est (est m. 1 uel 2) B || qui rumor ei] LB Qui rumur ei D qui rnmor ei (mor ei in ras.) P qui rumores (8 in i corr.) R cui rumori Z1 h )

Xerxes, bello in Graecia infeliciter gesto contemptibilis suis factus, per Artabanum praefectum suum in regia circumuentus occiditur.

O tempora desiderio et recordatione dignissima! o dies illos inoffensae serenitatis, qui nobis ueluti e tenebris respiciendi proponuntur! quibus breuissimo interuallo de uisceribus unius regni decies nouies centena milia uirorum tribus proximis regibus tria bella rapuerunt; ut taceam de infelicissima tunc Graecia, quae totum hunc, de quo nunc hebescimus, numerum moriendo superauit.

Leonida ille clarissimus Lacedaemoniorum in bello isto aduersus Xerxen, quod supremum ipsi atque hostibus fuit, cum sesoentis suis famosissima illa incitamenta dixisset: Prandete, tamquam apud inferos [*]( AVCTORES § 7 Iwtin. 3, 1 § 1 et 2 §8 numerus 1900000 ex his 700000 (2, 8 § 5), 200000 (2, 8 § 11), 1000000 (2, 9 § 2) ab Orosio uidetur confectus esse; huc respicit 3, 17 § 8 § 9 Bescentis cf. Oroa. 2, 9 § 8 || prandete-p. 110, 1 cenaturi iisdem uerbis ap. Valer. Max. 3, 2 ext. 3 (cf. Sen. ep. 82 § 21 et Cic. Tmc. 1, 42 § 101) ) [*]( 1 rei adstipulatus] LPBD (-po- D) rei a* stipulatus B rei om. Zth || clade] LPRBD clades h || sotiorum B* 2 expiditos R1 8 adque PR*B utque D 4 xerses B 5 grecia BB || infeliciter et (cit in ras.) P infeliter B || contemtibilis PD 6 suum om. B || regio PB 7 dissiderio B || dignisima B 8 e*tenebris B 10 nouie*s (eras. n) P nouies* (s in ras. al. m.) B 11 trea B tria (i radendo ex e ut uid.) B 12 grecia BB graecea (e linea quoque deletum) P || huNc (N m. 2) P || nunc om. PB || hebescimus (e pr. in ras. ex ả m. 1) B 13 verba leonida ille cl. lac. om. m. 1 sed eadem add. in imo marg. P || ill *e (e ex ae) R || clarisimus B || lacaedemoniorum B lacaedaemoniorum D lachedemoniorum P lacedem. (c ex ch al.) B 14 aduersum BD || xersen B || supraemum BD 15 adque P*B adquae D || sescentis] LD sexcentis B DC PB || illa incitamenta] |incitamenta (foZ. princ. incitamen statim in ras. m. 1) D 16 dixiset B || prande*te (er. r) P prandite B || aput P* || imferos B )

ecce cum ille promisit futura meliora, isti adserunt meliora praeterita, quid aliud colligi datur utroque in suis detestante praesentia, nisi aut semper bona esse sed ingrata aut numquam omnino meliora?