Divinarum Institutionum

hi sunt homines qui contra ueritatem clausis oculis quoquo modo latrant. qui autem sani erunt, id est non ita uitiis inmersi, ut insanabiles sint, et credent his et libenter accedent, et quaecumque dicimus aperta plana simplicia et, quod maxime opus est, uera et inexpugnabilia illis uidebuntur.

nemo uirtuti fauet nisi qui sequi potest, sequi autem non facile est omnibus: ii possunt quos paupertas et rerum indigentia exercuit et capaces uirtutis effecit.

nam si uirtus est tolerantia malorum, non capiunt ergo uirtutem qui semper in bonis fuerunt, quia mala neque experti sunt neque ferre possunt adsuetudine ac desiderio bonorum, quae sola nouerunt.

eo fit ut pauperes et humiles deo credant facilius, qui sunt expediti, quam diuites, qui sunt inpedimentis pluribus inplicati. immo uero catenati et conpediti seruiunt ad nutum dominae [*](AUCTORES 2] Verg. Georg. III 244. ) [*](BHPj 1 quodesideriis (d s. l. er.) B, quod desiderils HPl, pr. d del. P3 libidinu (u ex is m. 2) B 2 ignemqu*e (a er.) B 3 rulnt (u rubro add. al. m.) B 4 a uoluptatibus H, sed cf. c. 9, 16 6 uero] autem B 7 inflamati (~~ m. 2) H suum studium B 10 humilersl (ante uiuere) P2 et om. P 11 et ex ut pH nollint (exp. m. 2) P accipcrint H bii BPI, hii P3, hi H 12 quoquo H, canino B ex VI 18, 26, quodam P 13 id est om. P inmersis (exp. m. 2) P 15 ot ante quaecumque] eirsl P3 an dicemus ? Thilo 16 illius H 18 ii edd., om., sed sequi autem repetiit B, hi* (i er.) H, hi P pauperitas (exp. m. 3 ?) P 19 capaces (e ex i m. 3) P uirtutis (i ex e m. 3) P 21 experti sunt neque om. P 24 plurimis B )

uirtutis autem uia non capit magna onera gestantes: angustus admodum trames est per quem iustitia hominem deducit in caelum, hunc tenere non potest nisi qui fuerit expeditus ac nudus.

nam isti locupletes multis et ingentibus sarcinis onerati per uiam mortis incedunt, quae latissima est, quoniam late perditio dominatur.

his acerba sunt, his uenena quae deus ad iustitiam praecipit quaeque nos dei magisterio de uirtute ac ueritate disserimus. quibus si repugnare audebunt, hostes se necesse est uirtutis iustitiaeque fateantur.

Adgrediar nunc quod superest, ut finis operi possit inponi, id autem superest ut de iudicio dei disseramus: quod tum constituetur, cum dominus noster redierit in terram, ut uni cuique pro merito aut praemium persoluat aut poenam.

itaque ut in quarto libro de primo aduentu eius diximus, sic in hoc secundum referemus aduentum, quem Iudaei quoque et confitentur et sperant, sed frustra, quoniam necesse est ad eos consolandos reuertatur ad quos conuocandos prius uenerat.

nam qui uiolarunt impie humilem, sentient in potestate uictorem eaque omnia quae legunt et non intellegunt deo repensante patientur, quippe qui peccatis omnibus inquinati et insuper sancto cruore perfusi ab illo ipso cui nefandas manus intulerunt sint ad aeterna supplicia destinati.

sed erit nobis contra Iudaeos separata materia, in qua illos erroris et sceleris reuincemus.