Divinarum Institutionum

nam qui se a praestando auxilio remouet, etiam ab accipiendo remoueat necesse est, quia nullius opera indigere se putat qui alteri suam denegat.

huic uero, qui se ipse dissociat ac secernit a corpore, non ritu hominis, sed ferarum more uiuendum est. quod si fieri non potest, retinendum igitur omni modo uinculum societatis humanae, quia homo sine homine nullo modo potest uiuere. retentio autem societatis est communitas, id est auxilium praestare, ut possimus accipere.

sin uero, ut illi alii disputant, humanitatis ipsius causa facta est hominum congregatio, homo certe hominem debet adgnoscere.

quod si fecerunt illi rudes et adhuc fen homines et fecerunt nondum constituta loquendi ratione, quid putemus hominibus expolitis et sermonis rerumque omnium [*](EPITOME 10—20] c. 60, 4 s. ) [*](B(G)RHPV] 1 non loquerentur] conloquerentur BlPlV, corr. B3P3 hinc fere incepit codicis G pag. 135 (72), in qua nihil legi poterat intellegit (it ex et) P3 3 eis P1 (corr. P3) V 4 suis om. PV defellamus P1 (corr. P3) V 5 inbe*cillitatem (c er.) B 6 succurrendus B 7 praersi\'dii P2 8 inierunt Bl, corr. B3 sancserint JB1, corr. B* a om. H inter eras. B 9 tutum PV, ///tum (tu ut uid. er.) B, ictum B, statum H 10 praestandi B, praestanduin R 11 (se) remoueat edd. opera indigere] opere BI, corr. B3 12 se indigere R qui* (ante alteri) ex quia B 13 post corpore fort. generis humani uel simile excidit 14 feralrum (ra add. m. 2) B uiuenduw B% 15 igitur] igitur est R, \'est1 (add. m. 2) igitur P humanae — societatis est (17) in mg. add. B3 16 homine] omne pI, co-rr. P3 20 adhuc feri] adueteri BI, corr. B3 f*eri (1 er.) P, fieri V 21 et] haec B fecerunt expunx. B3 loquendi constituta H ratione* (m er.) B 22 ante expolitis s. I. et P ab E[xpolitis] incipit codicis G pag. 136 (71) paene tota lecta sermonis — copulatis] sermonis latis, cetera om. R )

Conseruanda est igitur humanitas, si homines recte dici uelimus. id autem ipsum, conseruare humanitatem, quid aliut est quam diligere hominem, quia homo sit et idem quod nos sumus?

-discordia igitur ac dissensio non est secundum hominis rationem uerumque illut est Ciceronis, quod ait hominem naturae oboedientem homini nocere non posse. ergo si nocere homini contra naturam est, prodesse igitur homini secundum naturam sit necesse est.

quod qui non facit, hominis se appellatione despoliat, quia humanitatis officium est necessitati hominis ac periculo subuenire.

quaero igitur ab iis qui flecti et misereri non putant esse sapientis, si homo ab aliqua bestia conprehensus auxilium sibi armati hominis inploret, utrumne succurrendum putent an minime. non sunt tam inpudentes, ut negent fieri oportere quod flagitat, quod exposcit humanitas.