Divinarum Institutionum

at enim ex hoc ipso fortasse insolentiam Christi uoluit arguere, quod deum se constituerit, ut ille uerecundior fuisse uideatur, qui cum maiora faceret, ut hic putat, tamen id sibi non adrogauerit.

omitto nunc ipsa opera conparare, quia in secundo et in superiore libro de fraude ac praestigiis artis magicae dixi.

nego esse quemquam qui non optet in primis id sibi post mortem contingere quod etiam reges maximi concupiscunt.

cur enim sibi homines sepulchra magnifica, cur statuas, cur imagines conparant? cur aliquibus claris factis aut etiam pro ciuibus morte suscepta student opiniones hominum promereri? cur denique ipse ingenii tui monumentum hoc detestabile stultitia tamquam caeno aedificatum constituere uoluisti, nisi quod inmortalitatem de memoria nominis speras?

stultum igitur est id putare Apollonium noluisse quod optaret utique, si posset, quia nemo est qui inmortalitatem recuset, maxime cum eum dicas et adoratum esse a quibusdam [*]( 11 in secundo] c. 16. in superiore libro] c. 13, 16; 27. ) [*](B(G)RHSPVJ 1 dilirum P, delibrura V 2 forte om. H illo post \' scilicet 8. I. B3 3 sempiternum] perpetuo B ruenlsl B3 puniat li, punifet V 4 discribis P; tu scribis Heumannus 5 iudicium B 6 copar*uit (a tr.) S, conpavuit Y est om. IVP 7 cruciflxus B at] ait S ipso om. P solentiam V 8 uoluerit R deum] dns sic S constitueret H ut ille uerocundior] uere conditor S 9 id om. H, 8.1. P 10 adsiguauerit H quia] quia et H 11 alt. in om. S ac de praesti- giis P cf. cum omnibus tuis praestigiis ac fraudibus Lucifer pag. 291, 13 12 oportet V 13 reges (alt. e ex i m. 2 uel 3) P 14 magnificant H 15 cõlparant B, con(p)[a]ra[nt«s] G aliquis B 16 pro ex prae Btf in opiniones desinit codicis G pag. 05 (68), sequitur pag. 96 (67) paene\' totn lecta 17 monumento H, monimentum P detestabilS (s. I. a er.) B,\' detestabili H 18 stultitiae B tamquam] quo*d (a er.) B aedificatur B, aedificatam Ii 21 utique si] uel quasi BI, in ras. corr. B3, uel(q)[ua]- <si) G possit P 22 et maxime H eulli cum (corr. m. 3) B dicat (t ex s) B3 post esse eras. eum P )

non potuit ergo post mortem deus credi, quia et hominem et magum fuisse constabat, et ideo alieni nominis titulo adfectauit diuinitatem, quia suo nec poterat nec audebat. noster uero et potuit deus credi, quia magus non fuit, et creditus est, quia uere fuit.

non in quit hoc dico, idcirco Apollonium non haberi deum, quia noluerit, sed ut appareat nos sapientiores esse, qui mirabilibus factis non statim fidem diuinitatis adiunximus, quam uos, qui ob exigua portenta deum credidistis.

non est mirum si tu, qui a dei sapientia longe remotus es, nihil prorsus intellegis eorum quae legisti, cum Iudaei, qui a principio prophetas lectitauerant quibusque sacramentum dei fuerat adsignatum, tamen quid legerent ignorauerint.

disce igitur, si quid tibi cordis est, non idcirco a nobis deum creditum, quia mirabilia fecit, sed quia uidimus in eo facta esse omnia quae nobis adnuntiata sunt uaticinio prophetarum.

tecit mirabilia: magum putassemus, ut et uos nunc putatis et Iudaei tunc [*](B(G)RHSPVJ 1 et] ac BG simulacrum] si mulier BI, corr. B3 aleiitaci H, alexiaci P 2 ephesis H rhlOnorari B3P 3 ergo om. S mortem — quia et om. G post mortem 8. I. ne ds (ne add. m. 2 nunc extersum, ds add. m. 1) B qui Bl, que B2 4 mag*um (n er.) H constStbatetideo part. in ras. ex constatbretinas (alt. a incert.) corr. B3 constat G 5 diuinitatem] id nisi temeraria Bl, corr. B3 pr. nec] non B aud*ebat (i er.) B 6 mag*us (n er.) V et om. H 7 est] est deus H fuit] fuit deus BGH 8 n*oluerit (t er.) B 10 adiun[g]imus G 11 qui ob exigua] quibus exitus B1, corr. B3, s. I. cum eorum add. B2 portenta] pareant Bx, corr. B3, portentw PJ 12 remotus es in mg. P2 prosus P 13 intellegas H iudaei in ras. ex iudices (c minus cert.) corr. B3, iudeiles G 14 lectitauerunt HP. consign(at)[u] ni) G 15 legerent HV, legirent Bl, corr. B3, legerint GRSP dirslce B si quid] qui[t] G 16 restl R1 non] non solum BG in creditum desinit codicis G pag.96 (67) creditum] creditum xpm ll; edd. quoque Christum addunt, sed cf. 6 deus credi, pag. 410, 2 deum credimus, IV 22, 6 ne deum quidem potuisse credi; pariter xpm add. H pag. 410, 2 et xps pag. 376, 9; cf. etiam infra c. 7,10 ad quia; YII 1, 6; 3, 4 esse fabricatum sc. mundum 17 fecit c om. V sed] uerum etiam B uidemus B 18 uaticinio sic R propheta (n i. e. rum add. m. 2) S 19 magnum BHGTY putassem P nunc putatis] nuncupatis B1 (corr. B2) PY, nun*cupatis (c er.) H et] ut H )

itaque deum credimus non magis ex factis operibusque mirandis quam ex illa ipsa cruce, quam uos sicut canes lambitis, quoniam simul et illa praedicta est.

non îgitur suo testimonio — cui enim de se dicenti potest credi? —, sed prophetarum testimonio, qui omnia quae fecit ac passus est multo ante cecinerunt, fidem diuinitatis accepit, quod neque Apollonio neque Apuleio neque cuiquam magorum potuit aut potest aliquando contingere.

cum igitur talia ignorantiae suae deliramenta fudisset, cum ueritatem penitus excindere conisus esset, ausus est libros suos nefarios ac dei hostes φιλαληθεῖς; adnotare.