Divinarum Institutionum

primum fugantur a deorum cultibus plurimi odio crudelitatis: qui enim talia sacrificia non horreant? deinde placet quibusdam uirtus ac fides ipsa. nonnulli suspicantur deorum cultum non sine causa malum putari a tam multis hominibus, ut emori malint quam id facere quod alii faciunt, ut uiuant.

aliquis cupit scire quodnam sit illut bonum quod ad mortem usque defenditur, quod omnibus quae in hac uita iucunda sunt et cara praefertur, a quo nec bonorum nec lucis amissio nec dolor corporis nec uiscerum cruciamenta deterrent.

ualent haec plurimum, sed illae maxime causae nostrorum numerum semper auxerunt: audit [*](AUCTORES § 20] cf. Tertull. ad Scap. c. 5 (I pag.550): quisquesequitur.. ) [*](BRHSPVj 1 iis R, his cett. et] eos P labentis RV; labantes edd., Buenemannus conf. Cic.p.Mil.25,68 2 corruptos (pr. r ex n) P3 fides V 3 teptet ex teperet S* enim] ergo B 4 habuerint BV 5 surgit P * deo] ido (i postea add. m. 1) P, ado V 6 qa (i. e. quia) Sl, q.a (i. e. qua) S2 7 sed] sed qui P 8 uel (ante probet) s. I. B3 9 donec] do non V pressurae] pressura et B, om. P defluentem B corrigant H 10 et om. R aduersus R, aduersum cett. 11 monstrari B 12 id om. H fugiantur S cultoribus V 13 plurimi] primi exp. m. 1 uel2, pPimi corr. m. 3 B qui S2, cui BRHJSlPV, cu H\' 14 ac] ad P 15 a om. BR 16 ut] qui Heumannus mori R 17 uiuuant sic H quodnam bis R, qdnam (i. e. quid-) S 18 bonorum S 19 iocunda (o ex u m. 2) P sunt om. H praeteritur Y bonorum] honor B 21 deterrent part. in ras. ex deterret eum ? P illraJe Bt, ille SP maiimae (-mę Y) PY)

deinde, ut fieri solet in rebus incertis, dum inter se inuicem quaerant quae sit huius perseuerantiae causa, multa quae ad religionem pertinent diuulgata ac per rumorem uicissim aucupata discuntur: quae quia bona sunt, placeant necesse est.

praeterea ultio consecuta, sicut semper accidit, ad credendum uehementer inpellit. ne haec quidem leuis causa est quod inmundi daemonum spiritus accepta licentia multorum se corporibus inmergunt, quibus postea eiectis omnes qui resanati fuerint adhaerent religioni cuius potentiam senserunt.

hae tot causae in unum conlatae magnam deo multitudinem mirabiliter adquirunt.

Quidquid ergo aduersus nos mali principes moliuntur fieri ipse permittit. et tamen iniustissimi persecutores, quibus dei nomen contumeliae ac ludibrio fuit, non se putent inpune laturos quia indignationis aduersus nos eius quasi ministri fuerunt.

punientur enim iudicio dei qui accepta potestate supra humanum modum fuerint abusi et insultauerint etiam deo superbius eiusque nomen aeternum uestigiis suis subiecerint impie nefarieque calcandum.

propterea uindicaturum se in eos celeriter pollicetur et exterminaturum bestias malas de terra. sed idem quamuis populi sui uexationes et.hic in praesenti soleat uindicare, tamen iubet nos expectare patienter [*](EPITOME c. 23] c. 48, 5; 52, 10. ) [*](AUCTORES 17-19] cf. Tertull. ad Scap. c. 3 (I pag. 545): qui uidentur - in diem diuini iudicii. 23] Leuit. 26,6; Ezech. 34,25.. ) [*](EXPILATORES 16 s. 20 s.] Lucifer pag. 314, 19—22. ) [*](BRHSPVJ 1 se om. H 2 lapidis V humana er. S humanam (om. manu) ut facriltis (ri\' m. 2) P 4 riffcertis B3 dum] qm (i. e. quoniam) S inter1 B3 5 multaque V 6 pertinendi uulgatam P deuulgata S alicupata R 7 discutiuntur (exp. m. 3) B, dicuntur P placeat RSH 8 rad credendum1 B3 9 ruel B3 quide H est om. S 12 adhereant HV an (ei) religioni ? 15 aduersum BS 16 ipsi R 17 dei om. H ludibrio] delubrio B se om. P 18 aduersum B 19 fuerint BR 20 hominum S abusu V insultarint R 21 superius V subiecerunt Bar, ras. corr. 23 et] sed B 25 \'uindioare\' B1 )

quapropter non sperent sacrilegae animae contemptos et inultos fore quos sic obterunt. ueniet rabiosis ac uoracibus lupis merces sua, qui iustas et simplices animas nullis facinoribus admissis excruciauerunt.

nos tantummodo laboremus ut ab hominibus nihil aliut in nobis nisi sola iustitia puniatur, demus operam totis uiribus ut mereamur a deo simul et ultionem passionis et praemium. [*](BBHiSPVJ 1 caelesti s1 S2 pros\'uLs\' P2 quemque (~ m. 2) B 3 et inultos om. P hic B opterunt R ueniet ueniet RS, uix recte 4 ueracibus S, uoratibus V suas P 5 nullte1 82 6 in om. P 7 demusq; R ueribus H rutJ P1 a] de B LACTANTI DE IYSTI- TIA LIBER V EXP IXC DE VERO CVLTV LIBER VI B; L CAE- LII FIRMIANI INSTITVTIONVM DIVINARVH LIB V DE IVSTITIA EXPLICIT Ir CIP - LIB VI DE VERO CVLTV. V N II D (i. e. Versus Numcro duo milia quingenti; cf. subscriptiones libr. III et IV) R; FIRMIANI LACTANTI DE IYSTITIA. LIB V EXPLT (EXPLICIT - M) INCPT (INCIP M) DE VERO CVLTV LIBER (■ LIB M) VI - FELI- CITER. HM; FEL. De iustitia. lib. V. explicit. Incipit de uero cultu. Iiti. VI. S; DE 1VSTITIA LIBER QVINTVS EXPLICIT. INCIPIT DE VERO CVLTV LIB (LIB. om. r) SEXTVS PV, supra EXPLICIT hoc emendaui couferente secundo add. V1 )