Divinarum Institutionum

increpiti ergo a Christo saepe Iudaei exprobrante illis peccata et iniustitiam et a populo paene deserti concitati sunt ad eum necandum: cuius rei audaciam dedit illis humilitas eius.

nam cum legerent cum quanta uirtute et claritate filius dei uenturus esset e caelo, Iesum autem cernerent humilem sordidum informem, non credebant filium dei esse ignorantes duos eius aduentus a prophetis esse praedictos, primum in humilitate carnis obscurum, secundum in fortitudine maiestatis manifestum. de primo Dauid in psalmo LXXI sic ait:

descendet sicut pluuia in uellus, et orietur in diebus eius iustitia et abundantia pacis, donec extollatur luna. sicut enim pluuia si descendat in uellus, animaduerti non potest, quia strepitum non facit, ita Christum in terram sine cuiusquam suspicione uenturum esse dixit, ut iustitiam doceat et pacem. Esaias quoque ita tradidit:

domine, quis credidit auditui nostro et bracchium dei cui reuelatum est? adnuntiauimus coram ipso sicut pueri et sicut radix in terra [*](EPITOME 1-4] c. 40, 4. ) [*](AUCTORES 4 (humilitas). 6 (humilem) cf. c. 22 ss.] cf. Cyprian. pag. 77, 12. 10] Ps. 71, 6 s. 16] Is. 53, 1-6; cf. Cyprian. pag. 77, 13. ) [*](BR(-4)HSPV] 1 increpati S, increpiti V; cf. c. 11, 3; 14, 17 2 sepe a christo V et iniustitiam — deserti om. R 3 iniustitiam ( tia S) BSP Epit. c. 40, 4, iniustitia H, iniustitias V edd. paene (a in ras. ex eodem a m. 3) B 4 a cuius rei statim in eadem pagina ad moyses per quem (p. 344, 8) transilit R 6 de caelo H, ęcelo S inter humilem et sordidum add. quietum P 7 dei om. V 8 in om. HlV 9 in om. V manifesta V 10 de primo aduentu dauid in psalmo LXXII sic ait in inf. mg. add. H2 dauit B descendit BV1 11 inter uellus et et orietur ap. Lact. omissa sunt quae graece sunt haec ϰαὶ ώσεὶ σταγόvες στάζουσαι ἐπὶ tav ϒὴ̃v et om. H eius om. S 12 ad loco Psalmi cf. Boenschium pag. 591 13 nsi1 V2 descendit V1 aniauerti S 14 ritlV P3 Christum om. B in terra BH cuiusquam] ulla V 15 suspitione S doceret H 16 eseias B tradit B, tradidit (exp. m. 2 ?) P dne (e ex s) S 17 bracchium B, brachium cett. dei PV cum codd. Cypriani paene omn., dubitanter recepi, domini BHS cum Cypr. cod. L et Vulg., sed xupfou LXX 18 et C, suspectum, nam idem in Vulg., sed om. codd. Cypriani omnes, ώς ῥἱζα (deest xat) LXX sic**ut (ante radixj, i eras. ut B radeiQi (in ras. ex 4 Zitt., quarum prima i ?) B* )

hic peccata nostra portat et pro nobis dolet, et nos putauimus ipsum esse in dolore et in plaga et in uexatione: ipse autem uulneratus est propter facinora nostra et infirmatus est propter peccata nostra. doctrina pacis nostrae super illum, liuore eius nos sanati sumus. omnes sicut oues errauimus, et deus tradidit illum pro peccatis nostris.

et Sibylla eodem modo:

1. οἰκτρὸς ἄτιμος ἄμορφος, ἐν οἰκτροῖς ἐλπίδα δώσει
.

Sed irae atque inuidiae suae, quam in cordibus suis gerebant intus inclusam, alias causas praeferebant: quod legem dei per Moysen datam solueret, id est quod sabbatis non uacaret operans in salutem hominum, quod circumcisionem uacuefaceret, quod abstinentiam suillae carnis auferret:

in quibus rebus Iudaicae religionis sacramenta consistunt. ob haec itaque cetera pars populi, quae nondum ad Christum secesserat, a sacerdotibus incitabatur ut inpium iudicaret eum, quod legem dei solueret, cum hoc ille non suo iudicio, sed ex dei uoluntate et secundum praedicta faceret prophetarum.

Micheas enim nouam legem datuiri denuntiauit hoc modo: lex de Sion [*](EPITOME ls.]c.40,6harum—legebant. 2s.]c.41,9. 5-13]c.40,7. ) [*](. AUCTORES 5s. 14 (nouam legem)] Cyprian. pag.46,3.9. 14] Mich. 4, 2 s.; cf. Cyprian. pag. 46, 10. ) [*](tamen, cum loco VIII 409 Tva — δώσω optimis codd. HMQV (in detcrioribus δώσει uel δώση) defendatur (nam uersum 1161 τετραπόδωv πτηvω̄v TE XTX., post Castalionem Volkmannus, specim. nouae Sibyll. oracul. editionis, 1854, pag. 10 et 21 e codd. PrAB emendauit), hoc quoque loco retinui; pariter Lactantium infra c. 18, 17 in uersu Sibyll. VIII 293 Tva ϕθιμέvοισι λαλήσει scribere potuisse concedendum est interpretatio lat. eadem in SP haec miserabilis inhonestus informis ut miseris spem praebeat (pre- P), ap. Sedulium haec uilis ignominiosus informis uilibus spem dabit ad loco Sibyll. cf. Struuium, opusc. I 76 ) [*](BHSPV] 1 pro haiic humilitatem (exp. m. 3) B 2 de*testandum (s er.) H ut priuaret eos uita qui iudeos uiuificare aduenerat V 4 irae atque inuidie suae (exp. et corr. m. 3) P 5 inclusa HS, inclausam P alias] malitia S praeferebawt V 6 per moysen] moyse BI, moysi B7 datam] traditam BV recte ? ad datam cf. pag. 344, 4. 8; pag. 345, 9; 347, 7; Cyprian. pag. 46, 3 quod lex prior, quae per Moysen data est, cessatura esset quod] ut H uacaret (pr. a ex o m. 3) P 7 salute 8 circumcisione (~ m. 2) S uacu(e)faceret B 9 iudaeicarae sic H, iudaeicae (exp. m. 1 ?) P, iudeae V constituunt H haec itaque] hanc itaque causam V 10 ad] a HlV christo V accesserat B 11 *ut (a er.) B 1̃ | pium B iudicarent (n 8. I. B3) BH 12 hoc om. V 13 et om. BH miceas B 14 datuiri PV, datumiri (m exp. m.2) B, daturum H, dari S; cf. ad pag.23,4 enuntiauit H, denuntiabit V homo S1, hoWmo S1 lex] quoniam lex Cyprianus secundum LXX syon S, item pag. 344, 3 )

illa enim prior lex quae per Moyseqj data est, non in monte Sion, sed in monte Choreb data est quam Sibylla fore ut a filio dei solueretur ostendit:

1. † ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ταῦτα πάντα τελειωθῇ ἅπερ εἶπον,
2. εἰς αὐτὸν τότε πᾶς λύεται νόμος
.

sed et ipse Moyses, per quem sibi datam legem dum pertinaciter tuentur, exciderunt a deo et deum non adgnouerunt, praedixerat fore ut propheta maximus mitteretur a deo, qui sit [*](AUOTORES 6 s.] VIII 299 s. 8-345, 1] cf. Cvprian. 51, 5- 7. ) [*](EXPILATORES 6 s.] Sedulius (cf. Montefalconium ibid.). ) [*](BR(ab 8) HSPV] 1 domini HSPV cum codd. Cypriani et Vulg., *uplou LXX, dei B ab HS cum codd. Cypriani, ex BPV, Augustin. de ciu. dei XVIII30 (IIp. 296,26), de Vulg. 2 populos om. S reuincet et deteget ex codd. Cypriani recepi, reuincet et (et s. I. B7) deliget (dil- H) BHS, reuincet P, reuincet et religet V; xai ὲξεέλέξει (ὲλέϒξει cod. Alex.) ἒΟvη ὶσχυρά LXX; alterum membrum et deteget uel quae aliae eius formae sunt, quod praeter Cypr. et Lact. nullus testis Italae exhibet, cum Buenemanno glossema uidetur Roenschio pag. 580; locus Michatae isdem fere uerbis legitur ap. Isaiam 2, 2 ss., ubi graeca (u. 4) xat ὲξελέϒξει (ὲλέϒξει) λαὸv πολύv Cyprianus Test. II 18 (pag. 84, 25) interpretatione hac et redarguet populum multum exhibet 4 coreb B, cbore H 5 quam Sibylla — vόμος (7) om. H solueret S 6 t ὰλλ\' — navra] uerba corrupta certe, fort. sic ut dedi (cf. SPY) iam Lactantium scripsisse ex hoc apparet, quod etiam in codd. Sibyll. ὰλλ\' ore xauia (uel ταυ̃τά ye, sic etiam edd.) nivxa exhibentibus turbata sunt; ΑΜΑΤΕΤΑϒΤΑΑΠΑΝΤΑ B, AAA\' 6Te All TAlTAflANTA S, AMOr€ ANTAVTAIIANTA P, AAAOTC ΑΤΧϒΤΑΑΠΑΝΤΑ V, AAA\' (sed in ras. ex AMA) TOTe åe TAITA IIANTA Sedulius; ὰλλ\' ore Sr) Tao1 ἄταvτα Struuius, opusc. I 78, ὰλλ\' OTE ταυ̃τα ἄπαvυα temptaueram (secutus cod. B), sed cum hiatu non legitimo; uerum ostendisse uidetur mihiRtachius, Sibyllistum ὰλλ\' όπόταv δὴ ταυ̃τα scripsisse ex Sibyll. IX (XI) 172; X (XII) 201 probans cf. interpretat. lat. in SP hanc sed cum haec omnia fuerint perfecta TЄΛЄΙΩθΠ(-θS)BS, TЄΛЄΙΩΟΙΙ P, TЄΑΙΟθЄ Sedulius τελεωθῃ̃ ΙΩθΙΙΑ\' & £ p] TЄAIIЄP V AUCP P 7 in S recte omnia; elCATAON TOICmeAe- TCNOMOC B, ЄIC ΑϒΤΟΝΤΟΤЄΠΑ CΑϒCЄTAINOMOC P, ICΑϒΤΟΝΤϒ AIIAC- ΑϒЄTAINOMOC V, IC ArrON TITIACA . ϒЄTAI///NOMOC Sedulius interpretatio lat. eadem in S et P, alia ap. Sedulium 8 a moyses denuo incipit R, cf. pag. 341, 4 moses S legem datam H rdum B3 pertinacilter (alt. i aut addidit aut renouautt m. 3) B 9 w H7 cognouerunt S 10 mitteretur HP, mittatur BRSV, uix recte, cf. c. 14,1.15; 15,29; 17, 4; 18, 3. 21; 26, 4. 6. 7. 21; VII18 5 )