Divinarum Institutionum

et quamquam prioribus libris, cum falsas arguerem religiones, et hoc, cum falsam sapientiam tollerem, ubi ueritas sit ostenderim, planius tamen quae religio et quae sapientia uera sit liber proximus indicabit. [*](BRSHPVJ 2 est (ante quoniam) om. S 3 uel (ante exemplis) om. H exempliw 82 4 adseram Pet] ut H 6 et] ut V quamquam] 11 quam H 7 falsas] sas (corr. m. 2) S hoc om. H 8 ostendertim, V 9 sit (-m. 3) B L CAELI FIRMIANI LACTANTI DE FALSA SA- PIENTIA LIB m EXP INC DE VERA SAPIENTIA ET RELIGIONE LIB IIII FELICITER LEGENTI VITA IN XPO IlrV B; L CAELI FIRMIANI INSTITVTIONV DIVINARVM LIB III EXPLT INCPT . LIB IIII - DE VERA RELIGIONE ET SAPIENTIA V . N . II DCCC. (i. e. Versus Numero duo milia octingenti; cf. OmontiUtn, Bibliotheque de lacole des chartes 1884, pag. 564) HIC DICIT DE NATIVITATE ET DE PASSIONE DNI XPI ET IVDAEIS Ri L CAELI flrmiani de falsa sapientia philosophorum liber • III explicit Incipit de uera sapientia & religione. liber. IIII - S; INCP LIBER IIII. DE VERA RELIGION ET VERA SAPIENTIA H; subscriptione caret M; DE FALSA SAPIENTIA LIBER TERTIVS EXPLICIT INCIPIT DE VERA SAPIENTIA LIBER QVARTVS Pi DE FALSA SAPIENTIA LIB III EXPLIC INCIPIT DE VERAI! SAPIENTIA ET RELIGIONE LIB IIlI. FELIClf V ) [*]( IYUll. Lact. 1. ) [*]( 18)

Cogitanti mihi et cum animo meo saepe reputanti priorem illum generis humani statum et mirum pariter et indignum uideri solet, quod unius saeculi stultitia religiones uarias suscipientis deosque multos esse credentis in tantam subito ignorationem sui uentum est, ut ablata ex oculis ueritate neque religio dei ueri neque humanitatis ratio teneretur, hominibus non in caelo summum bonum quaerentibus, sed in terra.

quam ob causam profecto saeculorum ueterum mutata felicitas est. coeperunt. enim relicto parente et constitutore omnium deo insensibilia digitorum suorum figmenta uenerari. quae prauitas quid effecerit aut quid malorum adtulerit, res ipsa declarat.

auersi namque a summo bono, quod ideo beatum ac sempiternum est, quia uideri tangi conprehendi non potest, et a uirtutibus ei bono congruentibus, quae sunt aeque inmortales, ad hos corruptos et fragiles deos lapsi et studentes iis rebus quibus solum corpus ornatur alitur delectatur, mortem sibi perpetuam [*](B(G)RHSPV} 1 ab initio libri incepit codicis G pag. 71 (42), in qua nihil legi poterat 3 Cogitanti PV edd., conl. Cic. de or. I 1, 1 (cogitanti mihi saepenumero et memoria uetera repetenti perbeati fuisse ... illi uideri solent), p. Deiot. 13, 88 (haec ille reputans et dies noctesque cogitans), Minuc. Fel. c. 1, 1 (cogitanti mihi et cura animo Oleo Octaui ... memoriam recensenti), Consideranti BRHS post mihi hoc constantine imperator R, constanti imp. S; cf. Prolegomena 4 et (ante mirum) del. Heumannus 5 quod om. H saeculi om. P stultitiae P, stultitiam V suscipientes BH 6 credentes (sed tert. e ex i B m. 2 uel 3) BHP1, -es in -is corr. Ps ignorationes sui HI, ignorationem ui H7 ignorantiam V 7 ex] ab H ueritate* (m er.) II neque religio dei ueri om. P 8 ueri dei B tenetur H 9 caelum RSPcorr. P3 terra (~er.) B 11 insensibilia digitorum] insensibilium P 13 efficerit Bl (corr. B3) H 15 et Bar (nunc eras.) R, om. SP, ut HV 16 et ex ei B3, et SP e quae sunt aeque inmortales om. P 17 faciles R iis Bl, iis R2, his cett. 18 peryeltuam P3 )

insecuta est igitur huiusmodi religiones iniustitia et inpietas, sicuti fuerat necesse. desierunt etenim uultus suos in caelum tollere, sed deorsum mentes hominum depressae terrenis ut religionibus, sic etiam bonis inhaerebant.