Divinarum Institutionum

Lactantius

Lactantius. L. Caeli Firmiani Lactanti Opera omnia, Part I. Brandt, Samuel, editor; Laubmann, Georg, editor. Vienna: Gerold, 1890.

ex quo fit ut ille solus uir fortis debeat iudicari, qui temperans et moderatus et iustus est. quodsi cogitet aliquis quae sint dei opera, iam haec omnia quae mirantur homines ineptissimi ridicula iudicabit. illa enim non diuinis uirtutibus, quas ignorant, sed infirmitate suarum uirium metiuntur.

nam illut quidem nemo negauit, Herculem non Eurystheo tantum seruisse regi, quod aliquatenus honestum uideri potest, sed etiam inpudicae mulieri Omphalae, quae illum uestibus suis indutum sedere ad pedes suos iubebat pensa facientem. detestabilis turpitudo!

sed tanti erat uoluptas. \'quid tu?\' inquiet aliquis \'poetisne credendum putas?\' quidni putem? non enim Lucilius ista narrat aut Lucianus, qui diis et hominibus non pepercit, set ii potissimum, qui deorum laudes canebant.

quibus igitur credemus, [*](. EPITOME 15—17] c. 7, 4. ) [*](EXPILATORES 1 ss.] cf. Ps.-Seneca de moribus 81; prouerb. 49 (Publil. Syr. ed. Woelfflin p. 96). ) [*](BHSHMp(—19)MPV] 1 nOli in num corr. R2 2 uiolentiam RSMV, u⌜i⌝olent∗am (i er.) P et orn. B semet B 3 deicit HS 4 cohercet B, coereet RS, coerceat HM, co*ercet (h ? er.) P, cofaercet V wut V2 amazonam HMVac 5 uincit post bellatricem R uicit (t in ras. H2) HM rac1 JP 6 de add. edd. stabulum HM quit (a ? er.) B 8 poterint S, poterit H1 (poter;t H1) M 10 est et iustus P, in ras. V1 iquodsi cogitet, V2 Siint V2 12 iudicauit Bl, corr. B2 13 sed add. R2 mentiuntur BarH 14 nemo in mg. P2 negabit H eurysthaeo PV 16 mulieri* (s er.) B omphalae (e in eras. m ?) P, omfalam V 17 iubeat S faciebat R 19 quid S, quinni HM inputem S in quinni putem desinit Mp pagina nondum expleta, in proximo folio 9 ab eodem quinni putem incipit M lucius B narrauit SHM 20 luci⌜li⌝anus P2 aut Lucianus eicit Volkmannus, epist. gratul. p. 5 ii scr., hii BRHM, hi SPV po∗∗∗⌊t⌋entissimum B 21 quiij H, quo M corum H laude s1 deorum P )

33
si fidem laudantibus non habemus? qui hos mentiri putat, proferat alios quibus credamus auctores, qui nos doceant qui sint isti dii, quomodo, unde orti, quae sit uis eorum, qui numerus, quae potestas, quid in iis admirabile, quid cultu dignum, quod denique certius ueriusque mysterium. nullos dabit.

credamus igitur istis, qui non ut reprehenderent sunt locuti, sed ut praedicarent. nauigauit ergo cum Argonautis expugnauitque Troiam iratus Laomedonti ob negatam sibi pro filiae salute mercedem. unde quo tempore fuerit apparet. idem furore atque insania percitus uxorem suam cum liberis interemit.

hunc homines deum putant! sed Philocteta heres eius non putauit, qui facem supposuit arsuro, qui artus eius ac neruos cremari ac diffluere uidit, qui ossa eius et cineres in Oetaeo monte sepeliuit, pro quo munere sagittas eius accepit.

Aesculapius et ipse non sine flagitio Apollinis natus quid fecit aliud diuinis honoribus dignum nisi quod sanauit Hippolytum? mortem sane habuit clariorem, quod a deo meruit fulminari.

hunc Tarquitius de inlustribus uiris disserens ait incertis parentibus natum, expositum et a uenatoribus inuentum, canino lacte nutritum, Chironi traditum didicisse medicinam; fuisse autem Messenium, sed Epidauri moratum. Tullius etiam Cynosuris ait [*](EPITOME 7-9] c. 7, 2. 9s.] c. 7, 4. 10 s. hunc — putant] c. 7. 5 sic-credatur. 11—14] c. 7, 5. 15-34, 1] c. 8, 1 s. ) [*](AUCTORES 22] de nat. deor. III 22,57. ) [*](BRSHMPV7 1 putant HM proferivt (~ m. 2) H 3 post quomodo s. l. ł R2? ⌊uis⌋ H2 4 iis edd., his C quid ante cultu] qua P, in ras. corr. V2 cul⌊tu⌋ V1 7 argonatis P\' (corr. P2) V 8 ob negatam filiam sibi t1 (s l. m. 2) pro filiae R 9 idem] ille HM furore. (m er.) HM 11 putant deum P filoctetha B, filotecta R, philocttecta (ae ex a m. 2) H f-tecta) M heres re\'ius (e s. I. m. 2) P, here suis V qua Bac faciem MV 12 ac ante neruos] et P edd. 13 et] ac B iin cthco, H oetheo B, oet-eo RSM sepe*liuit (1 er.) Bll, sepelliuit R, sepiliuit P1, corr. P1 14 sagittis S 15 aescolapius S, sic saepius 16 aliud, d ex t m. 2 R, sic saepius 17 hyppolytum RHM, hyppolitum (yp- S) SPV a deo, P2 18 tarquinius (n extuelc m. 3) B 19 rnatum\' B2 20 chyroni M 21 autem om. S messennium H, mersennium M 22 mortuum HM cinosuris BRS, cynosyris H, cynosiris M ) [*]( XVIIII. Lact. 1. ) [*]( 3 )

34
sepultum.

quid Apollo pater eius? nonne ob amorem, quo flagrabat, turpissime gregem pauit alienum et muros Laomedonti extruxit mercede conductus, quae illi negari potuit inpune ? ab eoque primo rex perfidus quidquid cum diis pepigisset didicit abnegare. idem formonsum puerum et dum amat, uiolauit et dum ludit, occidit.

homicida Mars et per gratiam caedis crimine ab Atheniensibus liberatus, ne uideretur nimis ferus et inmanis, adulterium cum Venere commisit.

Kastor et Pollux dum alienas sponsas rapiunt, esse gemini desierunt. nam dolore iniuriae concitatus Idas alterum gladio transuerberauit: et eosdem poetae alternis uiuere, alternis mori narrant, ut iam sint non deorum tantum, sed omnium mortalium miserrimi, quibus semel mori non licet.

aus tamen Homerus ambos simpliciter, non ut poetae solent, mortuos esse testatur. nam cum faceret in muris adsidentem Priamo Helenam cunctos Graeciae principes recognoscere, solos autem se fratres suos requirere, subiecit orationi eius huiusmodi uersum:

  1. haec ait, ast illos retinebat terra sepultos
  2. .
[*](EVITOME 1 s. 5 s.] c. 8, 2. 6—8] c. 8, 3. 9 s. 13-15] c. 8, 3. ) [*](AUCTORES 1 ss.] cf. Minuc. Fel. c. 23, 5; Tertull. Apolog. c. 14 (p. 168). 19] II. III 243. ) [*](BRSHMPV] 1 fraglabat Bx (in ras. corr. B3) HM, fradabat (corr. m. 2) R 2 gregem] gregem ladmetij (in ras. m. 1 ?) B 3 instruxit HM post extruxit hoc neptunus BRSHM, om. PlV, cum neptuno in mg. add. P,2 uix recte; cf. Minuc. Fel. l. c. (Cyprian. ad Donat. c. 2) Apollo Admeto pecus pascit. Laomedonti uero muros Neptunus instituit nec mercedem operis infelix structor accipit; Tertull. I. c. hic (sc. poetaj Apollinem Admeto regi pascendis pecoribus addicit, ille Neptuni structorias operas Laomedonti u locat quam B negari potuit] nega*it (r eras., u tn. 1?) B negare V 4 pepegisset HM 5 dicit M formonsum B, formosum RSP. formo*sum (n er.) HMV 6 mars in ras. ex 7-9 litt. B 8 minis HM inmanus V1, ras. et s. I. corr. V1 9 kastor B, castor cett. 10 dolore] labore PV iniuriae om. HM 12 tantum] nati R sed] sed et SIIM 13 qui⌜i⌝s BI, quibus corr. B3 licuit M 14 mortuus M1 15 in om. HM adsidente HM 16 cunctos (nc in ras. ex mis ? m. 3) B recognosceret B (t add. M2) M solus BI, corr. B2 17 se om. S eiusmodi S, modi HM 18 uersu HM 19 hacc] sic HM )
35

fur ac nebulo Mercurius quid ad famam sui reliquit nisi memoriam fraudum suarum? caelo scilicet dignus, quia palaestram docuit et lyram primus inuenit.