Epitome Divinarum Institutionum

Plurimis uero argumentis colligi potest aeternas esse animas. Plato ait, quod per se ipsum semper mouetur nec principium motus habet, etiam finem non habere; animum autem hominis per se semper moueri: qui quia sit ad cogitandum mobilis, ad inueniendum sollers, ad percipiendum facilis, ad discendum capax et quia praeterita teneat, praesentia conprehendat, futura prospiciat multarumque rerum et artium scientiam conplectatur, immortalem esse, siquidem nihil habeat in se de terreni ponderis labe concretum.

praeterea ex uirtute ac uoluptate intellegitur aeternitas animae. uoluptas omnibus est communis animalibus, uirtus solius est hominis: illa uitiosa est, haec honesta, illa secundum naturam, haec aduersa naturae, nisi anima inmortalis est.

uirtus enim pro fide, pro iustitia nec egestatem timet nec exilium metuit nec carcerem perhorrescit nec dolorem reformidat nec mortem recusat: quae quia naturae contraria sunt, aut stultitia est uirtus, si et commoda impedit et uitae nocet, aut si stultitia non est, ergo anima inmortalis est et ideo praesentia bona contemnit, quia sunt alia potiora quae post dissolutionem corporis sui adse- quatur.

illut etiam maximum argumentum immortalitatis est, [*](INSTITUTIONES 1-4] VII 5, 27. 2 s.] VII 8,1. 5-13] VII 8, 3-6. 13-24] VII 9, 15—18. 24-755, 5] VII 9, 10-12. ) [*](AUCTORES 6 Plato] cf. ad Inst. VII 8, 4. ) [*](TB] 2 inmortalitatem B alium Bl, aliud Bs 3 rpiael B3 meuntis (re er.) B quia B\\ qu*aren B3 4 nisi inuisibili om. T 7 habeat B, be recte, ut etiam moueatur scribendum sit ? habere] here (be in magna rasura m. 3) sic B 8 qui om. B 10 dicendum T capax (c in ras. ex r ? m. 3) B qui B presentia T 11 conpraehendat B arti*um (c er.) T 12 sciontiarm\' B3 coiplectatur B inmortalem T 13 de om. B 15 est] e, sed nunc erasum, B communis animalibus B 16 hwec B naturaW B1 18 iustitia\'* (m ? cr., \' distinctionem add. m. 2) B 21 uite T 22 presentia T qu!ila, B 23 qurale B2 sui om. edd., sed cf. Inst. II 2, 19 corporibus suis 24 etiam] enim B, autem edd. inmortalitatis B )

deni- que caelesti elemento, quod est ignis, solus homo utitur. si enim lux per ignem, uita per lucem, apparet eum qui habeat usum ignis non esse mortalem, quoniam id illi proximum, id familiare est sine quo non potest nec lux nec uita constare.

sed quid argumentis colligimus aeternas esse animas, cum habeamus testimonia diuina? id enim sacrae litterae ac uoces prophetarum docent. quod si cui parum uidetur, legat carmina Sibyllarum, Apollinis quoque Milesii responsa consideret, ut intellegat delirasse Democritum et Epicurum et Dicaearchum, qui soli omnium mortalium quod est euidens negauerunt.

Confirmata inmortalitate superest docere a quo et quibus et quomodo et quando tribuatur. cum certa et constituta diuinitus tempora compleri coeperint, interitum et consummationem rerum fieri necesse est, ut innouetur a deo mundus. id uero tempus in proximo est, quantum de numero annorum deque signis quae praedicta sunt a prophetis colligi potest.

sed cum sint innumerabilia quae de fine saeculi et conclusione temporum dicta sunt, ea ipsa quae dicuntur, nuda ponenda [*](INSTITUTIONES 5-9] VII 9, 13 s. 10-16] VII 13, 1-8. 17 s.] VII 14, 1. 18-20] VII 14, 6. 20 s. id—proximo est] VII 14, 3 cuius-ostendam. ) [*](TB] 1 solus homo T; cf. Inst. VII 9, 10 in hominem solum; § 13 bis homo solus; § 12. 15 soli homini; supra § 2 solius est hominis, infra § 5 solus homo agnorslcit B 2 terraena T 3 caelum aspicit B non] an B 5 solu*bilis (1 ? er.) T denique] dei - qu*e (a er.) B 6 restl B3 ignis (s in eodem s ? m. 3) B 8 ignis] in his Bx, corr. B3 id (ante illi) in ras. B2, om. T 11 sacre T 12 profetarum TB 13 sybilh larum T apollinis (pr. i in ras. ex e uel o) B milesii (h m. 2) T, milesii (i final. in ras. ex si ?) B considerct1 B2 14 dicearcum B 15 mortalium om. T 17 et quomodo om. B 19 conpleri B ceperint T 20 rerum om. T 22 praedicata T sint B\', corr. B2 profetis TB 23 sint om. T 24 dicentur Da ) [*]( 48* )

nondum enim sex milia conpleta sunt: quo numero consummato tunc demum malum omne tolletur, ut regnet sola iustitia. quod quatenus euenturum sit paucis explicabo.