Epitome Divinarum Institutionum

si enim nos idem deus fecit et uniuersos ad iustitiam uitamque aeternam pari condicione generauit, fraterna utique necessitudine cohaeremus: quam qui non agnoscit, iniustus est.

sed origo huius mali, quo societas inter se hominum, quo necessitudinis uinculum dissolutum est, ab ignoratione ueri dei nascitur. qui enim fontem illum benignitatis ignorat, bonus [*](INSTITUTIONES 1 s. (-uoluerunt)] VI 3,2 (-uitiorum). 2 s.] VI 3, 4—6 (-spectat) 9 (ad-rettulerunt). 3-5] VI 3, 9 (poetae—proposuerunt). 5—7] VI 3,10 s. 7—10] VI 4, 1 s. 5. 10 s. tenenda—uitam] VI 4,14. 11 s.] VI 9, 1. 11-16] VI 9, 24; cf. V 18,14-16. 17- 736, 1] V 6, 12; VI 9, 24-10, 6. 8. ) [*](TBP] 1 filosofi T, philosofi P 2 rect*e (a er.) BP quodl T sola1 P2 3 commoda (d ex t) B retulerunt P 4 inpiorum B 5 apud BP 6 alteram uitae om. T 7 diximus (x del. et corr. m. 1) B gradientur B 8 aelysium B, elypsium P inmortalis B 10 igitur om. B 11 agnoscere] adgnoscere ut parentem B 12 idiemi P2 13 qui (ante nos) om. T supra spu eras. spiritu ut uid. P 14 dSiSj P2 17 rest! T2 adgnoscere B 18 rnos, B et] ut P 20 coheremus TB1 (corr. B3) P1, pr. e in e corr. P2 adgnoscit B inrilustus T2 22 di (~ add. m. 2) T noscitur (a m. 1, o exp. m. 2) P )

tum sibi quisque consulens ius in uiribus conputare, nocere inuicem, fraudibus adgredi, dolis circumscribere, commoda sua aliorum incommodis adaugere, non cognatis, non liberis, non parentibus parcere, ad necem hominum pocula temperare, obsidere cum ferro uias, maria infestare, libidini autem qua furor duxerat frena laxare, nihil denique sancti habere quod non cupiditas infanda uiolaret.

cum haec fierent, tum leges sibi homines condiderunt pro utilitate communi, ut se interim tutos ab iniuriis facerent. sed metus legum non scelera conprimebat, sed licentiam submouebat. poterant enim leges delicta punire, conscientiam punire non poterant.

itaque quae ante palam eant, clam nen coeperunt: circumscribi etiam iura, siquidem ipsi praesides legum praemiis muneribusque corrupti uel in remissionem malorum uel in perniciem iustorum sententias uenditabant. his [*](INSTITUTIONES 1-4] V 5, 9. 13 s.; 6,10 s. 4-10] V 9. 15—17 (-profanent). 11 s. cum - communi] VI 9, 2 s. gentis-utalr. 12 s. sed-submouebat] VI 9, 5. 16—18] V 9, 17 (a qui si iudiees). ) [*](AUCTORES 4 ius in uiribus] cf. Sallust. Hist. I 33 Dietseh. 11 ss.] fort. Tulliana esse existimat Maius ad Cic. de rep. III, XIV (13, 23), ed. 1822 pag. 241 ado. 4. ) [*](TBP] 1 ex om. B\' (s. I. B3) P 2 consacrari T 3 iustitia] iustitia sic** (ut er.) B direptum TP, diremptus Bl, diremptu* B3 f\'ro\\\'>dus B* direpta TBX (corr. Bz) P 4 cousulere BP *u\'ilribus ex iuribus T 5 co;putare B adgraedi B 6 rj\\lliorum (a s. I. add. d i in ras. m. 3) B incommodis] commodis T -.-7 cognatis (a in ras. ex 3 fere litt. m. 2) P 8 mari B 9 qua] quauni et in tng. rum (add. m. 2 ?) P; quo edd., recte? cf. Inst. VI 21, 4 furor om. P duxerit edd. 10 santfti P1 cupiditas infanda non BP 12 tyutos Px 13 conpraemebat Baf, coprimebant (exp. m. 2) P 14 punire om. P conscientiam] **licentiam P punire P, munire TB, sed cf. de ira dei 8, 9 15 itaquae (exp. m. 2) P quae om. TP antea T, recte? fiebant clam fieri om. T 17 premiis T corrubti Pl, in ras. corr. P1 remissionem Pf, remissione T, remunerationem BP, illud cum Da et Buen recepi coni. Inst. V 9, 17 noxios inpune dimittant 18 perniciem (c in ras. ex t m. 2) P iustorum BP, bonorum T edd., sed ut contrarium ex malorum deriuatum uidetur; Ii- )