Epitome Divinarum Institutionum

inrepunt etiam corporibus ut spiritus tenues uitiatisque membris morbos conciunt, quos sacrificiis uotisque placati postmodum relaxent, somnia inmittunt aut plane terrores, ut ipsi [*](INSTITUTIONES 2-5] II 14, 12. 5-8] II 16, 3. 5.15. 8- 12] II 16, 0 s. 12-15] II 16, 1 s. 15-17] II 14, 10. 17 s.] II 16, 1. 18 s.] II 14,6 (et-temperare); 16, 2. 19-22] II 16, 10. 23-697, 2] II 14, 14; 16, 14 prodigiis-uenerationem. ) [*](TJ 1 daemona Inst. II 14, 9 prWedicabat T 2 adherent T 5 hi Pf, his T 8 constutui T 9 aut Pf, haut T amiserant Heum, amiserunt T 10 spemque Ileicm, et spem Buen 11 premium T 12 cf. auguratio Inst. II16, 1 14 autores T 15 prestigias T circumscribendos Pf, circumscribendas T 16 distin.tit locum et post illorum add. enim Da, Pf oratione continuata post oracula add. inuonerunt 18 necromantias Pf, cf. Inst. II 16, 1 19 diuiuitate Inst. II 16, 2 deluderent Da, sed cf. pag. 60,\'), 20 habeant 20 presentes T 24 placati Pf, placatis T 25 plena terroris Da )

nonnumquam etiam in sacrilegos edunt aiquid ultionis, ut quisquis uiderit, timidior ac religiosior fiat. sic fraudibus suis obduxerunt humano generi tenebras, ut oppressa ueritate summi ac singularis dei nomen in obliuionem ueniret.

Sed dicet quispiam: cur ergo uerus ille deus patitur haec fieri ac non potius malos uel summouet uel extinguit? cur uero ipse daemoniarchen a principio fecit, ut esset qui cuncta corrumperet, cuncta disperderet?

dicam breuiter cur hunc talem esse uoluerit. quaero utrumne uirtus bonum sit an malum. negari non potest, quin bonum. si bonum est uirtus, malum est igitur e contrario uitium.

si uitium ex eo malum est, quia uirtutem inpugnat, et uirtus ex eo bonum est, quia uitium adfligit, ergo non potest uirtus sine uitio consistere et si uitium sustuleris, uirtutis merita tollentur. nec enim potest ulla fieri sine hoste uictoria. ita fit ut bonum sine malo esse non possit.

uidit hoc Chrysippus uir acris ingenii de prouidentia disserens eosque stultitiae redarguit, qui bonum quidem a deo factum putant, malum autem negant. huius sententiam interpretatus est A.

Gellius in libris Noctium Atticarum sic dicens: quibus non uidetur mundus dei et hominum causa institutus neque res humanae prouidentia gubernari, graui se argumento uti putant, cum ita dicunt: \'si esset prouidentia, nulla essent mala.\' nihil enim minus aiunt prouidentiae congruere quam in eo mundo quem propter homines fecisse dicatur, [*](INSTITUTIONES 2 s.] II16,11 (sacrilegos). 3-5] II 16,9 s. 20. 6—17] II 17, 1. 8 daemoniarchen] II 14, 6. 9 s.] cf. § 1 loei post II 8, 6 in codd. RSg additi. 17—698, 19] locus non est in Instit. ) [*](AUCTORES §5 -9] Gell. VII (VI) I; cf. Chrysippea ed. Gercke frg. 26. ) [*](EXPILATOBES c. 24] hoc capite uidetur usus esse is qui locum ad Inst. II 8, 6 (pag. 130, 5) exhibitum conposuit; cf. Prolegomena. ) [*](T] 3 fiwt T 5 uenerit Da probante erudito Brit. pag. 416 6 dicet uel dicat Da, cf. Inst. II 17, 1, dicit T 7 ac non Da, an T, nec Heutn 8 ipse Da, ipsi T, ipsum eruditus Brit. pag. 416 daemoni. archen T 9 brebiter T 10 quero T 17 chrisippus T 20 intorpraetatus T agellius T 21 locus quibus - quem propter (26) deest in codd. Gellii 24 essewt T 26 quem propter Da, propter quem T )

ad eaChrysippus cum in libro xept rpovota; quarto dissereret, \'nihil prorsus\' inquit \'istis insulsius qui opinantur bona esse potuisse, si non essent itidem mala.

nam cum bona malis contraria sint, utraque necesse est opposita esse inter se et quasi mutuo aduersoque fulta nisu consistere: nullum adeo contrarium est sine contrario altero.