De Mortibus Persecutorum

cum resurrexisset die tertio, congregauit discipulos, quos metus comprehensionis eius in fugam uerterat, et diebus XL cum his commoratus aperuit corda eorum et scripturas interpretatus est, quae usque ad id tempus obscurae atque inuolutae fuerant, ordinauitque eos et instruxit ad praedicationem dogmatis ac doctrinae suae disponens testamenti noui sollemnem disciplinam.

quo officio repleto circumuoluit eum procella nubis et subtractum oculis hominum rapuit in caelum.

et inde discipuli, qui tunc erant undecim, adsumptis in locum Iudae proditoris Mathia < et> Paulo dispersi sunt per omnem terram ad euangelium praedicandum, sicut illis magister dominus imperauerat, et per annos XXV usque ad principium Neroniani imperii per omnes prouincias et ciuitates ecclesiae fundamenta miserunt.

cumque iam Nero imperaret, Petrus Romam aduenit et editis quibusdam miraculis, quae uirtute ipsius dei data sibi ab eo potestate faciebat. conuertit multos ad iustitiam deoque templum fidele ac stabile conlocauit.

qua re ad Neronem delata cum animaduerteret non [*](LOCI A VCTOB VM EXPILATOB VM SIMILES 1-5] Lact. Inst. IV 20, 1. Epit. 42, 1. 5-9] Lact. Inst. IV 21, 1. Epit. 42, 3. 10 s. 15] Lact. Inst. IV 21, 2. ) [*](etiam pro post scribendum uid. ante cum Lact. Inst. IV 10, 18 (ubi Kalendas Apriles pro genetiuo potlcndum) ) [*](1 ressurrexisset C 2 cophensionis C fug (post euanuit å) C 5 inuolute, litt. uo foramine partim interierunt, C fuerant Boherellus, fuef C 7 sollfng C Quo in C letiitcr euanidwn uel detritum. Dein non recte anonymus p. 36 circumuoluit Bal, cftuoluit (ante c 2 uel 3 litt. euanuerltut) C 8 nnL. C; nube GLaubmann; procella nubis] protenus (sic) nubes Bentleius occlis C, sic saepius in caelum Bal, celurn. sed c minus certum, ante c 1 uel 2 litt. euunuerunt, C H undecim Bal. unde, post 2 litt. euanuerunt (undecI), C assumptis Bal, adsflptfl C 10 uerba proditoris mathia (sic, Mattliia Bal) in C infra postremum paginae uersum addita sunt, et add. Bal 11 euugttui (sic, sed extremae litt. parum certae) C 12 in nomine magistri dei codd. Lact. Inst. IV 21, 2, ubi domini scribendum (cf. Addenda I p. CXIV) 14 posuerunt anonymus p. 37 coni. Lact. Inst. IV 21, 2 imperaret Bal, imperat... (pet er.) C 17 collocauit C )

respexit enim deus uexationem populi sui. deiectus itaque fastigio imperii ac deuolutus a summo tyrannus impotens nusquam repente comparuit, ut ne sepulturae quidem locus in terra tam malae bestiae appareret.

unde illum quidam deliri credunt esse translatum acuiuum reseruatum, Sibylla dicente matricidam profugum a finibus <terrae> esse uenturum, ut quia primus persecutus est, idem etiam nouissimus persequatur et antichristi praecedat aduentum — < quod n >efas est credere —, sicut duos prophetas uiuos esse translatos in ultima <tempora> ante imperium Christi sanctum ac sempiternum, cum descendere coeperit, < quidam sanctor >um pronuntient: [*](LOCI AVCTORVM EXPILATOEVM SIMILES 11] Orac. Sibyll. VIII 70a. V 868. ) [*]( 2 uetusta.. (te er.) C, uetustate Bal 5 persecutos C, corr. Bal 6 et Paulum Bal, sed in C ante paulo est distinctio <gladio> interfecit Bauldri habuit s. I. C 9 coparuit C 10 deleri C 12 terrae add. Tollius, cf. Or. Sibyll. VIII 70 8. 5T\' av γ\'ἑπαvἐλϑη\'Ex nEpdttov yatTjc Ó ϕυϒἀϛμητροxτόvοϛ ἀνήρ, V 363 8. ήξει8\'sx nspatiuv ϒαὶηϛ μητροxtovos avrjp. 14 in C initia uersuum 19-25 (=p,175,14.16.17.176,1 3. 4. 5) cum margine abscissa <quod n>efas ed. Oxon. 1680 (in C 3-4 spatia explenda sunt, fuit q<! nefas), .. nefas Bal, uaria ap. Bauldrium 15 duas C, corr. Bal 16 <U!pora> ante (in C etiam prior pars litterae a in ante interiit, 8 f. spatia explenda sunt) imperium Brandt, initium C (quod proximo coeperit natum uidetur); cf. Lact. Imt. VII 24, 5 mille annis caelestis imperii, de ira 23, 11 caelestis imperii maiestatem, Inst. VII 26, 1 in principio regni sancti; .... initium Bal, (saecula praecursuros> initium ed. Oxon. 1680, iudicium Vonck, Specim. critic. (1744) p. 73, item Fritzsche, alia nimis libere Cupcrus et Columbus; Alexandre, edit. Orac. Sibyll. I (in Curis poster.) p. 176 non recte huc trahit Or. Sib. III 783 (784 Rz); cf. etiam ad u. 17 17 ceperit C, sic ple- rumque <.qdi ačor>tt Brandt (utraque breuiatio usitata in C) uel fortasse qdã firorfl (ut Lact. Inst. V 2, 9 si qui nostrorum), in C )

<P)ost hunc interiectis aliquot annis alter non minor tyrannus <Domitianus> ortus est. <qui> cum exerceret inuisam [*](7-8 spatia explenda sunt; lacunam 12 punctis indicauit ct pronuntiant scrips. Bal (quem sequuntur edd. puncto inter credere et sicut 15 posito), pronuncient C (quo seruato locum distinxit Brandt): itaque editorum ad lacunam explendam coniecturae (uelut sanctis suis comitatus ed. Oxon. 1680, praecessuroB Vonck, alia ap. Bauldrium et Heumannu.) a probabilitate aberrarunt; quod Sibyllae futurum praenuntiant Lenglet, item Duebner (sed cf. Lact. Epit. 40, 5 quod futurum ... Salomon .. pronuntiauerat), redituros Sibyllae pronuntiant Fritzsche, sed haec non solum spatium lacunae excedunt, sed ne de Sibyllis quidem hic cogitari potest neque duo prophetae Elias ac Moyses sunt (sic Lenglet et Fritzsche): nam Orac. Sibyll. II 187 de Eliae quidem reditu dicitur, sed II 245 ss. praeter Moysen et Eliam septem patriarchae et prophetae atque etiam ii ou; Exrc.vav \'Efipaioi inducuntur, et hi non ut ante iudicium extremum. sed ad ipsum illud uenturi: ifnmo cum Columbo Cupero Tollio Enoch et Elias (Mal. 4, 5. Jlatth. 11,14. 17,11) intellegendi sunt, quamquam in S. Scriptura (Gen. 5, 24. Ecclesieutic. 44,16. 49,16. Hebr. 11,5) de Enochi translatione tantum, non de futuro eius reditu dictum est, sed cf. Tertull. d. anima 50 translatus est Enoch et Helias nec mors eorum reperta est, dilata scilicet. ceterum morituri reseruantur, ut Antichristum sanguine suo extinguant; Augustin. de Genesi ad litt, IX 11 Enoch et Elias ... creduntur etiam redituri ad hanc uitam et, quod tamdiu dilatum est, morituri, c. Iulian. VI 30 translati sunt Enoch et Elias ... qui sane creduntur ad exiguum temporis redituri in has terras, ut etiam ipsi cum morte confligant. uerbis quidam sanctorum quae recepimus, scriptores sacri (Malachia, Matthaeus; cf. etiam Apocal. 11) et Christiani (uelut Tertullianus; alios adfert Bousset, Der Antichrist, 1895, p. 134 ss.) conprchenduntur 1 <ut pcu\' rsor Allix, 6 f. spatia explenda sunt, ....... cursor Bal, qui praecureor LeNourry, alia ap. Bauldrium 3 huma<ni ge.neris Bal (in C 3 f. spatia explenda sunt, etiam particula litterae e in ge superest) post euersionem in C maior pars uersus uacua relicta est 4 <P oat Bal (in C 2 spatia explenda sunt, fuit P in initio noui capitis) hunc dn\'iicctis Bal (in C litt. c et in foramitu interierunt, altera tamen hasta litterac n in in superest) aliquod C, corr. Bal 5 Domitianus Burnetum secutus add. Brandt (cf. p. 173, 7; Kero c. 2, 5 s. Decius c. 4,1. Valerianus c. 5,1. Aurelianus c. 6,1) <qui> Bal )

postquam uero ad persequendum iustum populum instinctu daemonum incitatus est, tunc traditus in manus inimicorum luit poenas. nec satis ad ultionem fuit quod est interfectus domi: etiam memoria nominis eius erasa est.

nam cum multa mirabilia opera fabricasset, cum Capitolium aliaque nobilia monumenta fecisset, senatus ita nomen eius persecutus est, ut neque imaginum neque titulorum eius relinqueret ulla uestigia, grauissime decretis etiam mortuo notam inureret ad ignominiam sempiternam.

rescissis igitur actis tyranni non modo in statum pristinum ecclesia restitutar.a» est, sed etiam multo clarius ac floridius enituit, secutisque temporibus, quibus multi ac boni principes Romani imperii clauum regimenque tenuerunt, nullos inimicorum impetus passa manus suas in orientem occidentemque porrexit, ut iam [*]( 5 ) nullus esset terrarum angulus tam remotus quo non religio dei penetrasset, nulla denique [dei] natio tam feris moribus uiuens, ut non suscepto dei cultu ad iustitiae opera mitesceret. sed enim postea longa pax rupta est. [*](LOCI A VCTOR VM EXPILA TOR VM SIMILES 16 manus porrexit] Lact. Inst. VII 15,15. Epit. 46, 5 16 ss. J Lact. Inst. IV 26, 85. ) [*]((in C 2 spatia explenda snnt.priushasta litterae P capitalis ex priore uersu i decurrente occupatum fuit. in altero q fuit, litterae q inferior pars superest) 6 domi] Domitiauus Susills, Animadu. ad auct. tlet. specim. III ed. Gurlitt, progr. Hamburg. 1806 p. 12; domi: etiam] Domitianus de Wal, Mnemosyne X (1861) p. 201; domi <suae> Brandt (cf. c. 14, 2 et Sueton. Domit. 16 in cubiculum se recepit atque ibi occisus r eat) eius] in C fuit ei\', litt. e foramine interiit erasa (sic) C 7 in C fuit capitoliO, pars litt. o. litterae li, prior hasta litt. u foramine interierunt 8 monumenta, sed ex u ras. i factum, C 10 relin- • queret Bal, relinquerent 0; an relinquerentur scribendum ? grauissimis Bal 11 reci.sis fs er.) C, corr. Bal 13 e.nituit (n er.) C 16 post passa litt. er. C oriente occidenteq. £ 7, corr. Bal; ef. Lact. Inst. VII 15, 15. EJlit. 46, 5 et Proleg. adn. 6 17 quo Bell, co C 18 dl C, del. Bal ferib;. ras. partim corr. C 19 cultum C, corr. d Bal aiusticiae C 20 long.a (u er.) C . )

Extitit enim post annos plurimos execrabile animal Decius, qui uexaret ecclesiam: quis enim iustitiam -nisi malus persequatur?