Epistulae

quod autem opponunt congregasse me libros illius super cunctos homines, utinam omnium tractatorum haberem uolumina, ut tarditatem ingenii lectionis diligentia conpensarem! congregaui libros eius, fateor; et ideo errores non sequor, quia scio uniuersa, quae scripsit. credite experto, quasi Christianus Christianis loquor: uenenata sunt illius dogmata, aliena a scripturis sancctis, uim scripturis facientia. legi, inquam, legi Origenem et, si in legendo crimen est, fateor-et nostrum marsuppium Alexandrinae chartae euacuarunt -: si mihi creditis, Origeniastes numquam fui; si non creditis, nunc esse cessaui.

quodsi nec sic adducimini ad fidem, conpellitis me in defensionem mei contra amasium uestrum scribere, ut, si non creditis neganti, credatis saltem accusanti. sed libentius mihi erranti creditur quam correcto. nec mirum; putant enim me suum esse συνμύστην et propter animales et luteos nolle palam dogmata confiteri. ipsorum enim decretum est non facile margaritas ante porcos esse mittendas nec dandum sanctum canibus et cum Dauid dicere: in corde meo abscondi eloquia tua, ut non peccem tibi; et in alio loco super iusto: qui loquitur, inquit, ueritatem cum proximo suo, id est cum his, qui domestici fidei sunt.

ex quo intellegi uolunt nos, qui necdum initiati sumus, debere audire mendacium, ne paruuli atque lactantes solidioris cibi edulio suffocemur. quod autem periuriorum atque [*](1 cf. Hieron. epist. XVIII A 6, 7 et comment. ad Esaiam lib. III cap. 6 8 cf. Verg. Aen. XI 283 19 cf. Matth. 7,6 20 Ps. 118,11 21 *Ps. 14, 3 22 cf. Gal. 6,10 24 cf. Hebr. 5,12-14 ) [*](2 habentur Ga.rM liber om. N tot DQ 3 commentarioli (ex -la)Bl 5 habere Ga.c.D 6 lectionis W eruditoris Q eruditionis cet. 7 congregaui ex conpensaui Bl 8 quasi] quia N xpianus xpianus D xpianis xpianus QB1, B2p.c.m2 9 a s.l.B2 ab D, om. N 11 crimine N est s.l.m2N; add. legi B2 12 chartae (-e) GB1 cartae (-e) cet. euacuauerunt DQB uacuarunt 31 origenistes B origenianus Q 13 nunc esse (unc e in ras. m2)B2 esse om. G ducimini N 14 in (in ras. m2)B2 ad g- defensione NB1 damasium W 15 saltim DB2 17 me s.l.m2Bl, om. Q avv.wva\'[;rJv varie trad. codd. 19 ante] inter Q esse .om. DQ 20 absc. in corde meo g 22 his] illis N domestice B2 23 uol. int. s uoluit N 24 nec B2 lactentes Np.c.QB1 25 suffocemus N I )

Quid igitur faciam? negem me eiusdem dogmatis esse? non credent. iurem? ridebunt et dicent: \'domi nobis ista nascuntur\'. faciam, quod solum cauent, ut sacra eorum atque mysteria in publicum proferam et omnis prudentia, qua nos simplices ludunt, in propatulo sit, ut, qui neganti uoci non credunt, credant saltem arguenti stilo. hoc enim uel maxime cauent, ne quando contra auctorem suum eorum scripta teneantur.

facile dicunt cum iuramento, quod postea alio soluant periurio; ad subscriptionem tergiuersantur quaeruntque suffugia. alius: \'non possum\' inquit, \'damnare, quod nemo damnauit\'; alius: \'nihil super hoc a patribus statutum est\', ut, dum totius orbis prouocatur auctoritas, subscribendi necessitas differatur; quidam constantius: \'quomodo\', inquiunt, \'damnabimus, quod synodus Nicena non tetigit? quae enim damnauit Arrium, damnasset utique et Origenem, si illius dogmata reprobasset\'.

scilicet uno medicamine omnes simul morbos debuere curare; et idcirco spiritus sancti neganda maiestas est, quia in illa synodo super substantia eius silentium fuit. de Arrio tunc, non de Origene quaestio erat; de filio, non de spiritu sancto. confessi sunt, quod negabatur; tacuerunt, de quo nemo quaerebat. quamquam latente et Origenem, fontem [*]( 4 cf. Cic. Academ. II 80 et ad fam. IX 3,2. Tac. dial. 9 ) [*]( 1 se om. D orgiis ex origenes Q origenis ex orgis m2G iurgiis 91 organis Bl origenis DN origeniste B2 federentur (ex foderetur Q) DNQB stromateon s 2 sententia B2 nostra D couenit (s.l. 1 coponit) Q plenissime Gp.c.m2DQB2 3 faciant N negent N 4 credunt iurem D tredent iures 91 credentiorem N dno bis G dno uis N de (e in ras.) nobis B; a (in ras. m2) nobis B2 nascantur N noscuntur (o in ras. m2)B2 5 faciant N canent Q ut in ras. m2B2 ac Blp.e. 6 et in ras. m2B2 ut Blp.c. omnes W prudentiam N; add. eorum in mg. m2 Q, s eludunt B2 7 ut] et D negantis B2p.c.m2 accusanti G 10 alii N, om. G , a subscriptione Q a. superscriptione D 11 suffragia DQB alios 91Z) damn. inq. 91 12 institutum B2 14 inquit (-id) DQB2,Blp.c. damnauimus D quos (os in ras. m2)B2,g synhod. G sinod. WDN B 15 nicaena G arriau (alt. a exp., seq. ras. 1 litt.) Q 16 dogma DN 17 debere DBPQBaa.c.ml curari Bafyp.r.Baa.c.ma et] ergo et BX,B2 in mj. m2 18 synhodo (h eras.) G sinodo UDNB2 (saepius) substantiam D,B2a.c. 19 fuit g 20 de quo] quod N 21 latentem U et om. N fomites B2,BX (ex fontes) a.c.m2 )

alioquin hoc argumento nec Valentinus nec Marcion nec Cataphrygas nec Manicheus damnari debent, quia synodus eos Nicena non nominat; quos certe ante synodum fuisse non dubium est. quodsi quando urgueri coeperint et aut subscribendum eis fuerit aut exeundum de ecclesiis, miras strophas uideas.