Epistulae

Ex quo animaduertimus hoc uerbum superiora pariter et 15. inferiora conectere aut certe docere sempiterna esse, quae dicta sunt, ut est illud in tertio: multi dicunt animae meae: non est salus illi in deo suo, semper, et [*](5 Pa. 3, 8-9 7 Ps. 23, 10 12 *Ps. 9, 17 17 *Ps. 3, 3 ) [*](1 qui] cum A hebr. uerb. 77 2 explanator KQ 3 ex] est ex II ex samech] per zamech B extra lin. samech] ameth K (amech m2), A,II (corr. sameth), DQ zamech B sameth 33 lamet KAfSDd lameth Q lamech II et lamet B heh <sjD eh II hel A el (corr. hel) 0 het (s. I. m2) B, om. Q transtulerunt II et] et hoc B 4 quoque—illud in mg. 83 5 in tertio] s. I. m2 K, om. Q in psalmo tercio B tertio S3 conteruisti K 7 saela AQ selah S3 id est om. KQ in om. S qui D 8 dom.-gloriae in mg. m2 A 9 semper] 8. 1. add. diapsalma m2 B et e] et Dd e All et (corr. e) 83 10 inuenitur Bp.c. uigesimo A XX Dd et (exp.) sexto B VII t9 11 et] et in KQ et] et in KQ dec. oct. S rursum B 12 distinguitur Bp.r. canticus K cantico II 13 uidetur] s. I. m2 placet B est om. AII\'SDO initium Q in diei (corr.) B silentii] add. S et (6 extra lin. m2) B 14 eant. sil. om. AH$Dd posse Ap.c.m2 15 aduertimus !sa.c. et inf.] inferioraque S 16 q quae K 17 data Q tercio (s. I. m2 psalmo) B 18 salus s. I. m2 II illi K&Q ei cet. ipsi S suo ex eius 93 et (del. Jl-S) semper AfflbDd et s. l. 93 sursum IIa.c. rursus KQ )

Scire autem debes apud Hebraeos in fine librorum unum e tribus solere subnecti, ut aut \'amen\' scribant aut (sela\' aut "salom1, quo exprimunt \'pacem\', unde et Salomon \'pacificus\' dicitur.

igitur, ut nos solemus conpletis opusculis ad distinctionem rei alterius subsequentis medium interponere \'explicuit\' aut \'feliciter\' aut aliquid istiusmodi, ita et Hebraei aut, quae scripta sunt, roborant, ut dicant \'amen\', aut in sempiternum et scripta et scribenda commemorant, ut ponant \'sela\', aut transacta feliciter protestantur \'pacem\' in ultimo subnotantes.

Haec nos de intimo Hebraeorum fonte libauimus non opinionum riuulos persequentes neque errorum, quibus totus mundus expletus est, uarietate perterriti, sed cupientes et scire et docere, quae uera sunt. quod si tibi non uidetur. [*]( 1 Ps. 3, 5 2 Ps. 4, 3 4 *Ps. 4, 5 ) [*]( 1 a domino K 8 qui Q,Aa.c.m2 4 et alibi om. KQ et iterum g alt. et secludi mauult Engelbrecht 5 conpugn. K conpug. r9 conpugimi A semper] add. s. I. et mg. et in abacuch (cf. Hab. 3, 3 et 9) deus ab austro ueniet et sanctns de monte pharan semper et infra iuramenta tribubus quae locutus est (es rnS) semper B 6 debemus S 7 e] et {J,Q (carr. ex), 58 (corr. e) subnecti] c ex s et ti in ras. A ut om. A - selah 33 8 salom] salo KQ salomon A quo scripsi quae (in mg. quod) Q quod cet. exprimit Qmg.Bp.c.mSg solomon K pac. dic.] quod (eras.) exprimit (it ex unt, s. l. pacificum) B 9 ut om. KQ nos sol.] non sol. D sol. nos S expletis Q distintionem A 10 sequentis S explič (ex explicauit) B explicit S 11 alit (s. I. aliud) Q alt. aut KQ ea (in ras. m2) B ut cet. 12 roborant KQB -rentur cet. -rentur facere solent S ut] aut K et scripta (sunt exp. K) et KQ et acri. (utrumque del. m2) aut (in ras. 5-6 litt. m.2) B et cet. ut S 13 commemorat A -rent S ut] et S ponat Ad selah R9 secta D secula A 14 pace\' Aa.c.m2 ponentes KQ 16 opiniorum QB 17 repletus Ap.cm2 plenus Bp.c.m2 18 uidetur] s. l. add. onerosum B )

"Saepe perquirens causas, cur in quibusdam psalmis interponatur \'diapsalma5, obseruaui diligentissime in Hebraeo et cum Graeco contuli inuenique, quia, ubi lingua Hebraea \'sela\', Graeca uero habet \'semper\' aut quid istiusmodi, ibi Septuaginta et Theodotion et Symmachus transtulerint \'diapsalma).

neque uero nocet exemplis adfirmare, quod dicimus. in septuagesimo quarto psalmo, cuius principium est: confitebimur tibi, deus, confitebimur et inuocabimus nomen tuum, post illud: ego confirmaui columnas eius apud Septuaginta et Theodotionem et Symmachum est \'diapsalma\', pro quo apud Aquilam: ponderaui columnas eius, semper, in quinta autem editione: ego sum, qui paraui columnas eius, semper, in sexta uero: ego firmaui columnas eius, iugiter. porro. in Hebraeo habet post \'ammuda\', quod est \'columnas eius\', \'sela\'.

et rursum in septuagesimo quinto, cuius principium est: notus in ludaea deus, inuei [*]( 10 Ps. 74, 2 12 Ps. 74, 4 14. 15. 16 *Ps. 74, 4 19 Pa. 75, 2 ) [*]( 1 quid etiam KQ origenis KII\\ĮJDO,A (e ex i) uerbo Bp.c.m2 2 aduerbium (i eras.) A; add. ml: cuidam scribens se interroganti quid sibi uellet uerbum diapsalm, m2: a in psalmis uel ad quam refertur utilitatem inter cetera ait B nouissima B 4 inquirons KQ quaerens S cur] cum K interpretatur AffiaDd 5 in] et in KQ 6 ibi lI\'SDd saela A selali 93 7 hab. gr. uero S gi-ece K in graeca II in grece A,\\ĮJ (in graeca m2) D,n (-ae) quid] ex qui m2A, aliquid QBp.c. ibi] ubi Q 8 theodotio IIp.r. theudocion (c ex s) K teodociõ B transtulerunt QB 10 confitebitur B utroque loco 11 et] tibi B,Kp.c.m2 12 firmaui nD&,ap.c. firmauit (t eras.) A 13 theudoc. (c ex s) K teodoc. B 15 in-semper om. Q parauit Aa.c. pouderaui qu (corr.) K praeparaui B 16 semper-eius s. l. B uero KQ, om. cet. ergo ADd ego sum qui Q confirmaui KQ firmauit (t eras.) A 17 hekraico S habetur Q aiTiamuda (ih in ras. m2 et exp., alt. a eras.) B amnuda Q tam nuda (n m2) K amuda A 18 est s. I. S3 selah 7793selaph A LXX V psalmo B )

et in eodem psalmo post illum locum: ut saluos faciat mites terrae \'diapsalma\' apud Symmachum similiter\'diapsalma\' et apud Aquilam \'semper\' necnon et apud quintam. in sexta uero \'i n finem\', et in Hebraico erat post \'anie ares\', quod est \'mites terrae\', \'sela\'. atque ita, cum talem uniuscuiusque editionis opinionem repperissemus, haec adnotanimus. utrum autem cuiusdam musicae cantilenae aut rhythmi inmutationem, qui interpretati sunt \'diapsalma\', senserint aliudue quid intellexerint, tuo iudicio derelinquo\'. [*]( 1. 4. 5. 6 *Ps. 75, 4 9 *Ps. 75, 10 ) [*]( 1 thendoc. (c ex s) K teodot. B 2 apud—diaps. om. KQ 3 et glad. s. l. B et bellum om. II sim.—bellum s. I. B sim.semper bis A. 4 apnd] s. L D, ex adnersns 33 glad.] in mg. m2 B et glad. AIlDd 5 scutum] s. I. m2 clippeum D rompheam HSiQB romfeam K rampheam cet. 6 sexta] corr. septuaginta, deinde ras. restitutum serta K nero editione B 7 pr. et om. B 8 hebraico AIIbdB ebraico D post S (in mg.), B positum KQ, om. eet. omalama D omalaama 7733 TAAAMA (8. I. ulaama) QuIa ame K humala hama B, om. Ad pr. et om. KQB selach Dd selah 58 salach A 9 in s. l..Q eodem] septuage(n)simo quinto KQ facias Q 10 mitis Kp.c.m2 mittes B apud—diaps. s. l. B simil.] s. I. add. et D 12 fine Bp.r. hebreo Q post om. A anie ares B aniares A 77,33 (ex anieres), D amares d anie aeries Q amae aries K 13 mitis Ka.c. mittes B selach Ad selah 33 selac D 14 editionis (s. 7. m2 K, om. Q) op. id est editionem KQ repperiamns KQ adnotabimus ADd.IHda.c. 15 aut] an B ribtmi Q ryhmi (corr. rythmi) 33 rithmi cet. 16 aliudne quid scripsi aliud uel quid KB uel quid aliud Q aliud vel cet. aliudne S )