Epistulae

his et huiusce modi cogitationibus pascebat animum nihil ita metuens quam auiam matremque offendere. quarum cum incitaretur exemplo, uoluntate et studiis terrebatur, non quo displiceret eis sanctum propositum, sed quod pro rei magnitudine optare id et appetere [*](11 Matth. 11, 8 13 cf. IV Reg. 1, 8 cf. Matth. 3, 4 etc. 15 cf. Matth. 11,14 cf. Matth. 11,10 16 cf. Luc. 1, 41 cf. Matth. 11,11 17 cf. Luc. 2, 36-37 19 cf. Act. 21, 9 ) [*]( 1 proauae B demedriadis D dimedriadis A},s.l.na^,om.B 3 agam A2 4 in eo] mo B magis uirgo nostra mihi B 5 all. quod om.A2 se non g 6 potentem B praepollentem g cogitaret AlD,5SBa.c.m2 incredibili Az 7 syricum AlD 8 adol. Al5sa.c.m2,D strepentis A2 9 et om.A2 domos A2 habund. A2DB 10 appetisset A3 11 continentia A2 uerbum domini A2 uerba domini B 13 stupebant A2 14 zonam pelliciam A2 pellicea f mortificabit D 16 prophetat parentes A3 uoce] ore B 17 fanuh. D phanuh. A2 19 domini A2 20 pudic(t Al)itiae Al5sa.c.,A2 21 huiusmodi B 22 nihil ita metuens quam] ubi metuens A2 24 uoluntatis B quod B eis ex ei B 25 quo 95,om.A2 obtare AI58 id om.AlD )

aiunt sanctae et nobiles feminae, quae eam uidere, quae norunt, quas de litore Galliarum ad habitationem sanctorum locorum hostium per Africam conpulit saeua tempestas, noctibus et secreto consciis tantum uirginibus dei, quae in matris et auiae comitatu erant, numquam eam linteamine, numquam plumarum usam mollitie, sed ciliciolum in nuda humo habuisse pro stratu, iugibus faciem rigasse lacrimis saluatoris mente genibus aduolutam, ut suum reciperet propositum, ut inpleret desiderium, ut auiae animum matrisque molliret.

Quid ultra differo? cum iam nuptiarum adpropinquaret dies et futuro matrimonio thalamus pararetur, secrete et absque arbitris noctemque habens pro solacio talibus fertur se armasse consiliis: \'quid agis, Demetrias? cur pudicitiam tanto pauore defendis ? libertate opus est et audacia. quae sic in pace metuis, quid faceres in martyrio perpetrando? quae tuorum uultum ferre non potes, quomodo sustineres tribunalia persecutorum ?

si te uirorum exempla non prouocant, hortetur faciatque securam beata martyr Agnes, quae et aetatem uicit et tyrannum et titulum castitatis martyrio coronauit. nescis, misera, nescis, v cui debeas uirginitatem tuam. dudum inter barbaras tremuisti [*]( 2 *Esth. 14, 16 23 cf. Prudentius, Perist. carm. XIV etc. ) [*]( 1 tir. Btyr. cet. oderat] ostenderat A1,om.AII ordinatum A2 2 Esther g ad s.l.AII 3 insignem (m eras.) 93 4 quod D tantam A2 ducebat B inmunditiam A2 5 mulieris om. S 6 uiderunt g et uidere B quae no- runt om.A2 alt. quae in ras.m2B 7 littore Bp.c.m2 8 hostium] hospitium A* affricam Al B 9 conscius D comitatu e(s.l.add. ne m2)rant (uoluit uene- rant) D commitauerant A2 10 lint. numq. om.A2 usa A2 11 strato A3 12 gen. mente B mento Engelbrecht aduoluta B 13 alt. ut] ut ad A* 16 secrete (tert. e in ras.) S secrete All secreta B secreto g alt. et om.AII 17 arbitriis Dp.c.m2 se fertur g 18 quur A1 D,A2^5a.c.m2 pauore] pudore A2 19 libertatem A2 audatiam A2 20 perpetiendo martirio B martyrio perpetiendo g martirio All B tuorum] duarum J2 22 et faciat All securam s.l.m2ad,om.Ba.c.m2 23 martyraa1/) pr. et s.l.m2%S,om.A1 B alt. et exp.A* tyr.] durandum A2 24 consecrauit g 25 uirg. tuam deb. £ ) [*]( 12* )

urbs tua, quondam orbis caput, Romani populi sepulchrum est, et tu in Libyco litore exulem uirum ipsa exul accipies? quam habitura pronubam? quo deducenda comitatu? stridor linguae Punicae procacia tibi fescennina cantabit. rumpe moras omnes. perfecta dilectio forasmittit timorem. adsume scutum fidei, loricam iustitiae, galeam salutis, procede ad proelium. habet et seruata pudicitia martyrium suum. quid metuis auiam? quid formidas parentem? forsitan et ipsae uelint, quod te uelle non credunt.

his inflammata stimulis omnem corporis cultum et habitum saecularem quasi propositi sui inpedimenta proiecit. pretiosa monilia et graues censibus uniones ardentesque gemmae redduntur scriniis, uili tunica induitur, uiliori tegitur pallio et insperata auiae genibus repente prouoluitur fletu tantum et planctibus, quae esset, ostendens.

obstipuit sancta et grauis femina alienum habitum in nepte conspiciens, mater gaudio stabat adtonita. utraque uerum non credere, quod uerum esse cupiebant. haesit uox faucibus et inter ruborem atque pallorem metumque ac laetitiam cogitationes uariae mutabantur.

Succumbendum est huic loco neque narrare adgrediar, quod dicendo minus faciam. ad explicandam incredibilis gaudii magnitudinem et Tulliani fluuius siccaretur ingenii et contortae Demosthenis uibrataeque sententiae tardius languidiusque ferrentur. [*]( 8 *I Ioh. 4, 18 9 cf. Eph. 6, 16 et 14 et 17; Esai. 59, 17 20 cf. Uergil. Aen. II 774 etc. ) [*]( 1 manibus A2 et palleis Al$SD apalliis ex apelliis m2A2 4 caput orbis A- 5 lybico A2l)SD libico AlD exul ipsa g exula B 6 pronuba JS quod A1 Pun. linguae g 7 omne D 8 dei dilectio g 9 luricam Ala.cSSD 10 seruat A2a.c.m2B 12 his] add. et aliis quampluribus f 13 praepositi AID inpedimentu A2 14 munilia Aaa.c.ftD centibus A.1a.c.m2A2 centes (fort. uoluit centies) AJp.c.m2 16 inspirata A2 D genubus g pedibus A4 17 et] merorisque B ostendit g obstupuit AlliSBp.c.m2 18 neptae A?$ia.c.,A2D 19 gaudio om.AII 20 cupiebat 98 B 21 atque] et g ac] et All B atque c 22 nutabant g 23 su(ex i m2)ccurrendum A2 neque] ne quid Alp.c.m2 25 et Tull. fluu. sicc. ing.] ut tull. fluuii sicc. eloquium A2 ingenii in textu, eloquii in mg.58 demostenis 5SDB demosth(st AJ)enes a.c.rraAaA1 26 ferentur A2 )

Iesu bone, quid illud in tota domo exultationis fuit? quasi ex radice fecunda multae simul uirgines pullularunt exemplumque patronae et dominae secuta est clientium turba atque famularum. per omnes domos feruebat uirginitatis professio, quarum cum inpar esset in carne condicio, unum erat praemium castitatis. parum loquor: cunctae per Africam ecclesiae quodam exultauere tripudio.

non solum ad urbes, oppida uiculosque, sed ad ipsa quoque mappalia celebris fama penetrauit. omnes inter Africam Italiamque insulae hoc rumore repletae sunt et inoffenso pede longius gaudia cucurrere. tunc lugubres uestes Italia mutauit et semiruta urbis Romae moenia pristinum ex parte recepere fulgorem propitium sibi aestimantes deum in alumnae conuersione perfecta. putares extinctam Gothorum manum et conluuiem perfugarum atque seruorum domini desuper intonantis fulmine concidisse.

non sic post Trebiam, Trasumennum et Cannas, in quibus locis Romanorum exercituum caesa sunt milia, Marcelli primum apud Nolam proelio se populus Romanus erexit. minori prius gaudio strata Gallorum agmina auro redempta nobilitas et seminarium Romani [*]( 23 cf. Cicero, Brutus 12 ) [*]( 1 non om.g 2 pr. in om.A1 aud.] est g 3 filiae] mater et filia AlD filia, mater et ania g prae gaudio g manum AI 5 uirgo om.B uirginitatem suam Ala.c. uirginitatis suae A2 6 inuenisset A2 8 illum A* fecundae A2 9 pulularunt A2 pollularent Ala.c.m2 10 clientum B omnia Al omne D 11 domus Al B 13 cunctae] nunc te A2 affricam Al B,Dp.c.m2 quondam exultabere A2 14 urbem A2 ad s.l.m2A? magalia g 15 omnia Al omne D affricam Dp.c.m2 16 conpleta A2 completae g 17 ltalia] ita A2 semi(seq. ras. 2 lilt., s.l. ruta m2)%3 18 recepere A*$SDp.c.m2,B cecipere cet. propitius A2 19 existimantes A2 dum B 20 Gotthorum g 22 trasume- -num B thrasumennum Ala.r.5sp.c.D thrasumenum Alp.rSsa.c. tra(n s.l.m2)sime- numls 24 praelio SQDB prelio A1 minoris A3 strata Gall.] gall. strata tunc A2 stratas Ala.r.D strata s (= sunt) B 25 aura (alt. a in ras.) D retenta A2 seminar(i s.l.)um A1 seminari(um s.i.)93 seminar(ium s.l.) B. )

quae uirginum Christi non huius se societate iactauit ? quae mater non tuum, Iuliana, beatum clamauit uterum? incerta apud infideles sint praemia futurorum: plus interim recepisti, uirgo, quam obtulisti. quam sponsam hominis una tantum prouincia nouerat, uirginem Christi totus orbis audiuit.

solent miseri parentes et non plenae fidei Christiani deformes et aliquo membro debiles filias, quia dignos generos non inueniunt, uirginitati tradere — tanti, ut dicitur, uitrum, quanti margaritum —; certe, qui religiosiores sibi uidentur, paruo sumptu et qui uix ad alimenta sufficiat uirginibus dato omnem censum in utrosque sexus saecularibus liberis largiuntur.

quod nuper in hac urbe diues quidam fecit presbyter, ut duas filias in proposito uirginali inopes relinqueret et aliorum ad omnem copiam filiorum luxuriae atque deliciis prouideret, fecerunt hoc multae, pro dolor, nostri propositi feminae; atque utinam rarum esset exemplum, quod quanto crebrius est, tanto istae feliciores, quae ne plurimarum quidem exempla sectatae sunt!