Epistulae

scire non possumus aegrotationis mala, nisi cum fuerit sanitas consecuta, et, quantum boni uirtus habeat, uitia demonstrant clariusque fit lumen conparatione tenebrarum. Hiezechiel quoque isdem uerbis, quia eodem et spiritu: conuertimini, inquit, et redite ab iniquitatibus uestris, domus Israhel, et non erunt uobis in tormentum inpietatis. [*]( 1 *Ezech. 33, 10-11 14 *Hier. 2, 25 15 *Hier. 8, 4 17 *Esai. 30, 15 22 *Ezech. 18, 30-32 ) [*]( 1 hiezechihel D h(expo)ezechihel I ezechi(h s.l.)el J ezechiel tB 2 filii B sic ex si G nunc Ia.c.m2 4 erunt s.l.m2l,om.J sunt Bp.c.m2 5 esse pot.] erimus Nt 6 inpii] peccatoris B 7 ut s.l.B sua] add. mala B 8 morimini GJa.c. 10 desperationem (nem eras.)J desperatio et desperatione B meliorumj malorum tp.c.m2 11 putet D 12 esse fut. J X iudicii (ii in ras. m2G,idt. i eras.J)GJ 13 preparet D audimus Ia.c.m2 iheremiam B Ieremiam g dum loquentem t 15 cadet GJ,Ia.c.m2 16 resurgit Nt quia a(s.l.m2)uersus 1 quod auersum B 17 esayam t Isaiam g conuersus s.l.m2l, om.J 18 scias Ia.c.m2 cies B 19 egrotationes malas Nt cum om..E 20 demonstrat JB,Ia.c. clarius Nt sit G,om.Nt 21 tenebrarum agnosci- musNt hiezechihel D hezechieliVi ezechihel JI ezechiel B hisdem G iisdem s 23 et non —p. 59, 4 Israhel om.D 24 inpiet.] in(m)pietates Ip,c.m2DB )

unde et in consequentibus loquitur: uiuo ego, dicit dominus. nolo mortem peccatoris, nisi ut reuertatur a uia sua et uiuat, ne mens incredula bonorum repromissione desperet et semel perditioni animus destinatus non adhibeat uulneri curationem, quod nequaquam aestimat posse curari. idcirco iurare se dicit, ut, si non credimus promittenti deo, credamus saltim pro nostra salute iuranti. quam ob causam et iustus precatur ac dicit:

conuerte nos, deus salutaris noster, et auerte furorem tuum a nobis et iterum: domine, in uoluntate tua praestitisti decori meo fortitudinem, auertisti faciem tuam et factus sum conturbatus. postquam enim foeditatem delictorum meorum uirtutum decore mutaui, infirmitatem meam tua gratia roborasti et te audiam pollicentem: persequar inimicos meos et conprehendam eos et non reuertar, donec deficiant, ut, qui te ante fugiebam et inimicus eram, tua conprehendar manu.

ne cesses a persequendo, donec deficiam a uia mea pessima et reuertar ad uirum meum pristinum, qui mihi dabat linteamina mea et oleum et similam et cibabat me pinguissimis cibis. qui idcirco obsaepsit atque praeclusit uias meas pessimas, ut eam inuenirem uiam, quae dicit in euangelio: ego sum uia et uita et ueritas. [*]( 6 *Ezech. 33, 11 12 *Ps. 84, 5 14 *Ps. 29, 8 19 *Ps. 17, 38 22 cf. Ezech. 33, 11 23 cf. Ezech. 16,13 et 18-19 26 *Ioh. 14, 6 ) [*]( 1 in quibus B 2 aduersus Nt 3 alt. et in ras.m2B 4 enim s.l.N Sdom.Jdi et om.B 8 bon. repromissionem INt de bon. repromissione g disperet Jp.c.I ad perditionem B 10 aestimet Nt existimat s non s.l.B 11 saltem GNtB 12 et om.B iustus] seq. spat. 6 litt. t ac G et cet. 13 iram tuam t 14 nobis] add. hucusque s.l.m2J bonitate (pr. t s.l.J)J,2a.c.m2 15 fortit.] uirtutem R 16 tuam] add. a me J(eras.)g 17 fed. t fed. DNB 18 et te] ecce DB audiam Nt 20 eos] illos DB conuertar JZtB ut] utique B 22 nec G 23 mihi s.l.m2l dabit g oleum meum G 24cibabitg ciuis Nt opsepsit D obrepsit G obsess it N B 25 perclusit J reclusit D eam] eas Jp.c.m2 inuenire GJ uiam ex iam (exp. et s.l.m2 nequeam) J qui J 26 uia et ueritas (add. et uita s.l.m2) B uia, ueritas et uita f )

qui seminant in lacrimis, in gaudio metent. euntes ibant et flebant portantes semina sua; uenientes autem uenient in exultatione portantes manipulos suos, et loquere cum eo: laboraui in gemitu meo, lauabo per singulas noctes lectum meum, in lacrimis stratum meum rigabo, et iterum: sicut desiderat ceruus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te, deus. sitiuit anima mea ad deum fortem et uiuum, factae sunt lacrimae meae panis per diem et noctem, et in alio loco: deus, deus meus, ad te de luce uigilo. sitiuit ad te anima mea, quam multipliciter tibi caro mea. in terra deserta et inuia et inaquosa, sic in sancto apparui tibi.

quamquam sitierit te anima mea, tamen multo te plus carnis meae labore quaesiui et tibi in sancto apparere non potui, nisi prius in terra deserta a uitiis et inuia aduersariis potestatibus et absque humore et reumate ullius libidinis commorarer. fleuit et dominus super ciuitatem Hierusalem, quia non egisset paenitentiam, et Petrus trinam negationem amaritudine abluit lacrimarum inpleuitque illud propheticum: exitus aquarum deduxerunt oculi mei.

plangit et Hieremias populum paenitentiam non agentem dicens: quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem lacrimarum et plorabo populum istum per diem et noctem? [*]( 1 *Ps. 125, 5—6 5 *Ps. 6, 7 7 *Ps. 41, 2-4 11 *Ps. 62, 2—3 19 cf. Luc.19, 41-44 20 cf. Matth. 26,75 etc. 21 Ps. 118,136 23 *Hier. 9,1 ) [*]( 2 portantes] mittentes Gp.c.m2 4 in] cum B 5 lab. in gem. meo om.DNtB 6 in om.Nt lacr. meis 1 7 ceru. des. J X 10 te deum s uiuum et fortem D forte Ba.c.m2 fontem g et s.l.m2JB,om.Ig uiuum] add. quando ueniam et apparebo ante faciem dei ? g sunt] add. mihi Is.l.m2 g 11 panis s.l.N panes JIDB 12 anima mea ad te f 13 multiplicetur G tibi] et Nt 14 pr. et om.B et in Nt alt. et] et in Nt 15 aparuit (t eras.) I quamquam enim DNtB te s.l.m2B inteNt l6multumj quae(e)sibi GD 17 prius] plus Nt deserta s.l.m2t,om.D aduers. et G et adu(au Nt)ers. INt 18 umore J rheumate g illius IBa.c.m2 19 et s.l.m2l,om.J 20 e(aeJ)gissent J (n exp.)DB ablit B abstulitNt 21 prof. G passim 23 dauit G 24 aquas J,Ia.c.m2 )

nequaquam igitur gentilis plangendus est atque Iudaeus, qui in ecclesia non fuerunt et semel mortui sunt, de quibus saluator dicit: dimitte mortuos, ut sepeliant mortuos suos, sed [eos], qui per scelera atque peccata egrediuntur de ecclesia et nolunt ultra reuerti ad eam damnatione uitiorum.

unde et ad uiros ecclesiasticos, qui muri et turres ecclesiae nuncupantur, loquitur sermo propheticus dicens: muri Sion, proferte lacrimas inplentes illud apostoli: gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus, ut dura corda peccantium uestris lacrimis prouocetis ad fletum, ne perseuerantes in malitia audiant: ego plantaui te uineam fructiferam, omnem ueram; quomodo conuersa es in amaritudinem uitis alienae?et iterum ligno dixerunt: \'pater meus es tu\' et lapidi: \'tu genuisti me\', et aduerterunt ad me dorsa et non facies suas. et est sensus: noluerunt ad me conuerti, ut agerent paenitentiam, sed cordis duritia in iniuriam meam sua terga uerterunt. quam ob rem et dominus loquitur ad Hieremiam:

uidisti, quae fecerunt mihi, habitatio Israhel? abierunt super omnem montem excelsum et subter omne lignum frondosum et fornicati sunt ibi. et dixi, postquam fornicata est haec omnia: \'reuertere ad me\'et non est reuersa. , [*]( 1 *Hier. 22, 10 6 *Matth. 8, 22. *Luc. 9, 60 10 *Thren. 2, 18 11 Rom. 12,15 14 *Hier. 2, 21 16 *Hier. 2, 27 21 *Hier. 3, 6—7 ) [*](3 planctum GNt quia ex qui I 5 morituri(?) O ait DB 6 ut sep.] sepelire s sepelliant Gp.c. 7 eos seclusi eos plange g 10 syon Nt 13 perseuerante B in illa malitia B 14 te s.l.m2I,om.J uineam meam (meam del.m2Σ) JΣ fruct. Gt frug. cet. 15 omnem ueram] omne semen uerum B uersa g amaritudine DNi 16 alienam D aliena Ba.c.m2 17 me ge(ie—B)- nuisti JIDB 18 aduert. scripsi auert. G uert. cet. 20 cordis duritia t,Bp.c.m2 per cordis duritiam g 21 ieremiam B 22 habitatores GNt 23 excelsum (s.l.m2) montem 1 montem in mJ.B excelsum om.J subter] super Nt 24 omnem Gt sunt s.l.m2I,om.J 25 forn. est] facta sunt B; add. et fecit s 26 ad me reuertere DB )

0 clementiam dei, o nostram duritiam! dum et post tanta scelera nos prouocat ad salutem et nec sic quidem uolumus ad meliora conuerti: si reliquerit, inquit, uxor uirum suum et alii nupserit et uoluerit postea reuerti ad eum, numquid suscipiet eam et non detestabitur? pro quo scriptum est iuxta Hebraicam ueritatem, quod in Graecis et Latinis codicibus non habetur: et tu reliquisti me; tamen conuertere et suscipiam te, dicit dominus.

Esaias quoque in eundem sensum isdem loquitur paene sermonibus: conuertimini, qui profundum consilium cogitatis et iniquum, filii Israhel. reuertere ad me et redimam te. ego deus et non est alius praeter me. iustus et saluator non est absque me. reuertimini <id me et salui eritis, qui estis in extremis terrae. recordamini horum et ingemescite et agite paenitentiam, qui erratis. conuertimini corde et mementote priorum a saeculo, quoniam ego sum deus et non est alius absque me.

scribit et Iohel: conuertimini ad me ex tot 0 corde uestro in ieiunio et lacrimis et planctu; scindite corda uestra et non uestimenta uestra. misericors enim et miserator est dominus et agens paenitentiam super malitiis. quan-

taeautemsmtmisencordiaeet quantae (et)— utitaloquar — nimiae [*](3 *Hier. 3, 1 7 *Hier. 3,1 10 *Esai. 31, 6 12 *Esai. 44, 22 13 *Esai. 45, 21-22 16 *Esai. 46, 8-9 20 *Ioel 2, 12-13 ) [*]( 1 clementia DtB,Ip.c.m2 nostra duritia Jp.r.Ip.c.mZlB tanta in mg. tn2B 2 nec] ne D 3 relinquent G reliquerint D inquit om.B 4 alio Į\'Nt 6 iuxta] in J hebraica ueritate Jp.r. ebraicam tB 7 habenturiW inuenitur B 8 relinquisti G dereliquisti D 9 esayas t isayas B Isaias g in eodem sensu Nt 10 isdem B eisdem J I hisdem cet. iisdem g pae(e)ne loq. DNtB conuert. inquit (t ex d) I qui in mg.m2I 11 cogitastis J,Ia.r. 12 fili D filiis G conuertere JZ 13 te] add. dicit dominus J2 14ets.7.2x 16 ingemiscite JB,Ia.c.m2 17 errastis IDNB 20 iohel ex ohel B Ioel f ex] in I 21 uestro ex tuo m2J alt. et s.l.B 22 et scindite It et non uestim. uestra om.Nt 24 et om.t malitia Nt -tiã B 25 sit J1,Ba.c.m2 pr. etnimiae om.B quantae] quam s alt. ct addidi,om.codd. )

unde et Dauid loquitur in psalmo: non est in morte, qui memor sit tui; in inferno autem quis confite bitur tibi? et in alio loco: peccatum meum notum feci et iniquitatem meam non abscondi. dixi: \'pronuntiabo contra me iniquitatem meam domino' et tu dimisisti inpietatem cordis mei. pro hac orabit ad te omnis sanctus in tempore oportuno. uerumtamen nisi in diluuio aquarum multarum ad ipsum non adpropinquabunt.