Collectanea Antiariana Parisina

Hilary, Saint, Bishop of Poitiers

Hilary, Saint, Bishop of Poitiers. S. Hilarii episcopi Pictaviensis opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 65.4). Feder, Alfred, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.

Propter has igitur causas iustum duxit concilium, ut lulium urbis Romae et Ossium ceterosque supra memoratos discinigeret atque damnaret. quae cum ita sint, custodire uos ab ipsis et abstinere debetis, dilectissimi fratres, nec eos aliquando ad communionem uestram ammittere, sed nec ipsorum litteras accipere nec ad illos litteras dominicas dare.

et quoniam catholicam et apostolicam fidem uoluerunt infringere hi, qui cum Ossio erant, inducentes nouam | sectam Iudeo couniti Marcelli, mixtam Sabellio et Paulo, iudaizantem, necessario ordinauimus catholicae ecclesiae fidem, quam negauerunt supradicti, qui cum Ossio sunt, et Marcelli haeretici induxerunt.

consequens est, ut acceptis litteris nostris singuli consensum huic sententiae commodantes decreta nostra propria subscriptione signetis.

Symbolum.

Est autem fides nostra talis: [*]( 21 Auclores, qui ediderunt symbolum secundum Colltcl. Antiar., u. Studien 1 33 ) [*]( 5* )

[*]( 1 coliegcs A colligens (-egas m2) C 4 constantinupulim A ciuitate A j quam C quod y igitur y 6 constantinupoli A 10 adque A 12 admittere Cy 14 hi Eng hii A ii y inducentesque y 15 Iuden] in deo Ca. c.,Fab iudaeicae susp. Eng couniti Fed croniti AS\'CFab uniti COli Eng concreti Hardouin mixtam Fed mixta ACFab iuxta susp. COli Sabellium et Paulum iudaizantem susp. Cou 16 iudaizantem COli iuda artem AS inde artemFab inde autem Hardouin 17 Marcello Cou in lextu haeretici (subaudi fidem) AC liaeresim coni. Cou 19 commodantens A )

[*](Fides spcundum Orientis synodum. Sancta synodus in Scrdica congregatu ex diuersis prouinciis Orientalium partium Thebaida, Aegypto, Palcstina, Arabia, Phoenice, Syria Coele, Mesopotamia, Cilkia, Cappadoria, Ponto, Paphlagonia, Galatia, Bithynia, Hcllcsponto, Asia, Phrygiis duabus, Pisidia, Cycladum insularum, Pamphylia, Carin, Lydia, Europa, Sancta synodus congregata cst Sardicae ex diucrsis prouinciis dc partibus Orientis, Thcbaidis, Egypti, Palaestinae, Phoenices, Svriac Coelcs, Mesopotamiae, Ciliciae, Cappadociae, Ponti, Paphlagoniae, Galatiae, Phrygiae, Bithyniac, Elisponti, Asiac. Pisidiae, lnsularum, Pamphyliae. Cariae, Lydiae, Europae, Thraciac, Hilarius de synodis 34 (ed. Constant) a sqq. eandem /ere seriem prouinciarum u. apud Uigilium Taps. e. Eutych. 5 (LXII 136 M); uberiora u. Studien II 95 sqq.. Symbolum Sardicense exceplis paucis additis idem est alque Antiochenum IV a. 341, quod traditur graece apud Athanas. de syn. 25 (p = cod. Pari- sinus grace. 474 s. XI; s = cod. Basileensis graec. A. III. 4 s. XIV; Mar = cd. liii, Socrat. hist. eccl. II 18 (ed. Hussey), Niceph. Call. hist. eccl. IX 10 (ed. Fronton du Duc 1630). 2 Uersiolatina cod. Ueronensis LX ( = W), de qua u. Studien I 21 et Praef. II A3; edilus est textus etiam a fratribus Ballerini in \'Leonis Magni opera omnia III 615—616 3 ex ex et Wm2 5 coeles (irie add. m2) W 7 pephlagoniae W 8 elisponto W 10 came W Σύνοδοςη̂ n Σαϱδιϰη̄ συνηθϱοίσθη ἐξ ἐπαϱχιω̄ν διαϕόϱων ix τω̄ν τόπων τη̄ς \'Ανατολη̄ς, θηβαἲδος, AI-γύπτου, ΙΙαλαιστίνης, φοινίης, Συ- ϱίαςΚοιλης, M εσποταμίς, K ιλιϰίας, αππαδοϰίαz, ΙΙόντου, ΙΙαϕλαγονίας. Γαλατίαz. Βιθυνίαz, \' Ελλησπόντου. \'Ασίας, ΙΙισιδίας, φϱυγίας, τω̄νΝή- σων, Παμϕυλίας, Καϱίας, Λυδίας, 11 Uersio syriaca symboli habetur in cod. Parisino syr. 62 (= r), ed. F. Schulthess (Abhdl. d. kgl. Gcs. d. Wiss. zu Göllingen 1908); cf. Studien I 22. ad commodiorem usum damus uersionem graccam )

(29) Credimus (in) unum deum patrem omnipotentem. institutorem et creatorem omnium, ex quo omnis creatura in caelo et in terra nominatur.

et in unum genitum filium eius dominum nostrum Iesum Christum, qui ante aeuum ex patre generatus est, [et] ex deo [*]( 2 cf. Eph. 3, 15 ) [*]( I in add. Cou 2 omnis creatura] cf. omnia cod. IV 3 unum genitum [C Fab unigenitum Cou 4 et del. Cuu )

Thracia, Emimonto, Mysia, Pannoniis duabus, hanc exposuimus fidem.

Credimus in unum deum patrem omnipotentem, ereatorem etfactorem uniuersorum, ex quo omnis paternitas in caelis et in terra nominatur. credimus et in unigenitum eius filium dominum nostrum Iesum Christum, qui ante omnia saecula ex patre genitus cst, deum ex deo, Hemimonti, PanDoniae, Moesiae, Daciae, hanc exposuerunt fidem.

Credimus in unum deum patrem umnipotentem, creatorcm omnium ct factorem, ex quo omnia in caelo et in terra nominantur. et in unicum [*]( 2 ) filium eius dominum nostrum lesum Christum ante omnia saocula. ex patre natum, deum de deo; lumen [*](Hilar. de syn. 34) [*](Cod. If 5 hemimontis W )

Πστεύομεν εìς iva θεὸν πατέϱα παντοϰϱύοϱα, ϰτίστην xai ποιητὴν rwv πάντων, ἐξ ov moa πατϱιὰ ev οὺϱανοīς xai ἐπì γη̄ς ὀνομάζεται. - ϰαì εἰςτὸνμονογενη̄ avrov vlov, τὸν ϰύϱιον ἡμω̄ν \'Ιησοῡν Χϱιστόν,τὸνπϱὸ πάντων τω̄ν aiwvwv exτοῡπατϱὸς γεννηθέντα, θεὸν ex θεοῡ, Εὺϱὡπης, θϱᾴϰης, \'Ημιμόντου, Ilav- νονίας, Μυσίας, Δαϰίας, τήνδε τὴν πίστιν ε̌θηϰαν.

\'II ε̌ϰθεσις τη̄ς πίστεως.

ΙΙιστεύομεν εἰς eva deov πατέϱα παν-τοϰϱάτοϱα, ϰτίστην xai ποιητὴν άπάν-των, ἑξ ov πᾱσα πατϱιὰ iv οὐϱανοīς xai ἐπì γη̄ς ὀνομάζεται. xai εìς τὸν vidv avrov τὸν μονογενη̄, τὸν ϰύϱιον ἡμω̄ν \'I ησοῡν Χϱιστόν, o; πϱὸ πάντων τω̄ν alwvwv ex τοῡ πατϱὸς ἐγεννήθη, θεὸν ex θεοῡ, fw; ἐϰϕωτός, δι\'ο̂ν [*](Antioch. IV 21 πάντων] Svrwv s 22 οὐϱανψ̄ Nic ra ἐπìτη̄ς γη̄ς Antioch. V a. 345, quod accepit symbolum Sardicense, apud Athan. de syn. 26 25 rwv om. p ) [*]() [*](Cod. r 15 \'Ημιμόντου Schulthess πόντου r 16 Μυσίας Fed ἀμυσίας r 23 accuralius rdv μόνον )

deus, ex luce lux, per quem facta sunt omnia, quae in caelis et quae in terra, uisibilia et inuisibilia, sermo qui sit et sapientia, uirtus et uita et lux uera, qui in nouissimis temporibus propter nos induerit hominem et natus sit de sancta uirgine Maria et crucifixus et mortuus et sepultus sit. tertia die surrexit a mortuis et adsumptus in caelum sedet in dextera patris, uenturus in fine mundi [*]( 3 uirtus] praem. et Cou 4 uirgrne A 5 rosurrexit CCou )

lumen ex lumine, per quem facta sunt omnia, quae in caelis et quae in terra, uisibilia et inuisibilia: qui est uerbum et sapientia et uirtus et uita et lumen uerum, et qui in nouissimis diebus propter nos incarnatus est et natus ex sancta uirgine, qui crucifixus est et mortuus ct sepultus. et surrexit ex mortuis tertia die ct receptus in caelo est et sedet in dc lumine, per quem omnia et proptcr quem omnia facta sunt in caelo et in terra, uisibilia et innisibilia, uerbum, sapientia et potestas, lumen uerum sempiternum in omnibus, qui nouissimis temporibus propter nos homo factus est et creatus ex sancta uirgine, crucifixus et mortuus et sepultus. et rcsurrexit a mortuis tertio die, receptum in caelis, sedentem ad dexteram patris et [*](Hilar. de syn. 34 ) [*](Cod. W 15 rusurrexit W )

ϕω̄ςἐϰϕωτός,δι\'οὐἐγένετοτὰπάντα ἐν τοīς οὐϱανοīς ϰαì ἐπì τη̄ς γη̄ς,τὰόϱατὰ ϰαì τὰ ὰόϱασα, λόγονο̄νταxai σοϕίαν xai δύναμιν ϰαì ζω- ὴν ϰαì ϕω̄ς ἀληθινόν,τὸνἐπ\'ἐσχάτωντω̄ν ἡμεϱω̄ν δι\' ἡμᾱς ἐνανθϱωπήσαντα xai γεννηθέντα ix τη̄ς ἁγίας παϱ- θένου, w σταυϱωθέντα xai dno- θανόντα xai ταϕέντα xai ἀναστάντα ix νεϰϱω̄ν τη̄ τϱίτη ἡμέϱα, xai ava- ληϕθέντα ei; οὐϱανὸν xai ϰαθε- σθέντα iv δεξιᾱ τοῡ πατϱὸς xai ἐχό- ϰαì δι\' οὐ πάντα ἐγένετο iv τοīς ov- ϱανοīς xai ὲπì τη̄ς γη̄ς, τὰ όϱατὰ xai τὰ ἀόϱατα, o; ἐστιν λόγος xai σοϕία xai δύναμις xai ζωὴ xai ϕω̄ς τὸ ὰληθινὸν τὸ ὰīδιον iv πᾱσιν, δς ἐπ\' ἐσχάτου τω̄ν ἡμεϱω̄ν δι\'ἡμᾱς ἐνηνθώπησε ϰαì ἐγεννήθη ἐϰ τη̄ς παϱθένου τη̄ς aylag, ó; ἐσταυϱώθη xai ὰπέθανε xai ἐτάϕη xai ἀνέστη ἐϰ νεϰϱω̄ν τη̄ τϱίτη ἡμέϱᾳ xai ἀνελήϕθη εἰς ovgavov xai ἐϰάθισεν ἐϰ δεξιω̄ν τοῡ πατϱὸς xai ε̌στιν ἐϱχόμενος iv συν- [*](Antioch. IV 20 pr. τὰ] add. τε Socr Nic 22 ὲσχάτου Nic 26 all.xai om. Socr. 27 νεϰϱω̄ν] prnem. τω̄ν Antioch. V ἀνεηλυθότα el;τούςοὐϱανούς Socr Nic 28 ϰαθεζομέ- νου t ,29& δεξιω̄ν Antioch. V ) [*](Cod. r 22 syriace habentur sententiae relatiuae, ubi lexlus graecus utilur parlicipiis )

iudicare uiuos et mortuos et reddere unicuique secundum opera sua, cuius regnum incessabile permanet in aeterna saecula. est enim sedens in dextera patris, non solum in isto saeculo, sed et in futuro.

credimus in spiritum sanctum, hoc est in paraclitum, quem promittens apostolis post adsumtionem suam in caelum misit [*]( 2 incessabilis A 4 parachitum A promittons Cou mittens AC )

dextera patris, uenturus indicare uiuos, et mortuos et reddere unicuique secundum opera eius, cuius regnum sine cessatione permanet in inmensa saecula. sedet enim in flextera patris non sulum in hoc saeculo, [*]( 3 ) sed et in futuro. credimus et in spiritum sanctum, hoc est paracletum. quem promittens apostolis post reilitum in caelos misit docere eos uenientem in fine saeculi iudicare uiuos et mortuos et reddere unicuique secundum facta sua, cuius imperium sempiternum manebit in aeterna saecula, sedens semper ad dexteram patris, non solum in hoc saeculo, sed etiam in futuro. credimus et [*]( 4 ) in unum spiritum sanctum dei, hocest paradetum, quem pollicitus apostolis post in caelum ascensionem misit [*](llilar. de Byn. 34) [*](Cod. H\' 6 finem H )

μενον ijtiουντελείη τοῡalwvos ϰϱῑ- ναι ζο̄ντας ϰαὶ νεϰϱοὺς xaiὰποδοῡ- ναιἑϰἁστψ ϰατὰ τὰ ε̌ϱγααὺτοῡ, ούy βασιλείεία ἀϰατλυτος ovoa διαμενεῑ ri;τοὺςἀπείϱους αἰ̕̕ω̄νας. ε̄σταιydo ϰαθεζόμενος ἐν δεξιᾱ τοῡ πατϱός, OV μόνον ἐν τψ̄ αἰω̄νιτούτψ, ἀλλὰxai ev[*]( 3 )τψ̄μέλλοντι. xai εἰς τὸἂγιονπνεῡμα, τουτέτι τὸν παϱάϰλητον, ὅπεϱ ἐπαγ- γειλάμενος Toiç ἀποστόλοις μετὰ τὴν εἰς οὐϱανοὺς avrov α̌νοδον ἀπέστειλε τελείᾳ τω̄ν αἰώνων ϰϱïναι ζω̄ντας xai νεϰϱοὺς xai ἀποδοῡναι έϰάστψ ϰατὰ τὰ ε̌ϱγα αὺοῡ, ov η̒̕ βασίλειαα̌νευ συντελείαςδιαμένει εìς αìω̄νας α̌νευ τέλους. ϰάθηται γὰϱ ἐϰ δεξιω̄ν tov πατϱὸς dei ov μόνονὲντψ̄ αìω̄νι τούτψ, ἀλλὰ ϰαì ἐν τψ̄ μέλλοντι. πιστεύομεν xai εìς τὸ πνεῡμα τὸ δγιον [*]( 3 ) τοῡ θεοῡ, τουτέστι τὸν παϱάϰλητον, τοῡτον δή, ο̈̕ν, ώς ὲπηγγείλατο o Χϱι- οτὸς τοīς ἑαυτοῡ μαθηταīς, μετὰ τὴν [*](Antioch. IV 16 τω̄ναìώνων Socr Nic 19 ἀϰατάλυτος] ἀϰατάπαυ- οτος Socr Nic Antioch.V διαμένει I: s Mau Nic 20 ϰαθέζεται yὰϱ Anlioch. r 23 xai elç] praem. πιοτεύομεν Anlioch. r τὸ πνεμα rd α̈γιον SocrNic 26 οὺϱανὸν Antioch . r αὐτοῡ om. Antioch. V ) [*](Cod. r)

docere illos et instruere de omnibus, per quem sanctificantur animae in ipsum fideliter credentes. credimus et in sanctam ecclesiam. in remissam peccatorum, in carnis resurrectionem, in uitam aeter- nam.

illos uero, qui dicunt ex \'id, quod non fuit\' filium aut ex alia substantia et non ex deo aut qui dicunt fuisse aliquando tempus uel saeculum, quando non fuit filius, haereticos damnat sancta et catholica ecclesia. similiter et illos, qui dicunt tres esse deos [*]( 1 docere Cou doccns AC instruere Cou intruens .1 instruens o sanctificaturA 3 remissam Eng remissa A remissionem Cy 4 filium] filins dei y 5 qui C quid A 6 filios A )

ac memorari omnia, per quem et sanctificantur sincere in eum creden- [*]( 3 ) tium animae. eos autem, qui dicunt de non cxstantibus esse filium dei uel ex alia substantia et nOli ex deo et quod erat aliquando tempus aut saeculum, quando non crat, alienos nouit sancta et catholica ecclesia. similiter et eos, qui dicunt tres esse deos uel cere eos et monere omnia, per quem et sanctificantur et niuunt religiosorum animae in eum credentes. di- [*]( 4 ) centes autem ex nihilo esse filium uel ex alia substantia spiritum et non ex dco ct erat aliquando tempus\' uel saeculum\', \'quando non erat\', alienus nouit sancta ct catholica ecclesia. similitcr etiam dicentes tres esse deos uel [*](llilar. de syn. 34) [*](Cod. IV 9 uiunt IV 10 seum IV )

διδάξαι αὺτοὺςxai ύπομνη̄σαι πάνra, δι\' ού xai άγιαοθήσοται ai τω̄ν εìλιϰϱινω̄ς εìςαὺτὸνπεπιστευϰότων[*]( 4 )ψυχαί. TOV; δὲλέγοντας ὲξοὺϰSv- των τὸν υίὸν ὴ ὲξ έτέϱας ύποστά- σεως xai μὴ ἐϰ τοῡ θεοῡ xal \'ήν notE χϱόνος,ο̈τεovx ὴν\', ἀλλοτϱί- ους oldev ἡ ϰαθολιϰὴ ἐϰϰληοία. ὁμοίως ϰαìτοὺςλέγοντας τϱεīς είναι ἄνοδοναὺτοῡεìςτοὺςοὺϱανοὺς t_- απέστειλεν τοῡ διδάξαι αὺτοὺς; ϰαì ύπομνη̄σαιαὺτοὺςπάντα, δι\' οὺ άγυι- ζονται xai άγιάζουοιν τὰς ψυχὰς τω̄ν ὰληθιω̄ν τω̄ν ὰληθω̄ς ei;αὺτὸν nt- στευόντων. rovg δὲ λέγοντας, ο̈̕τι E; [*]( 4 ) οὐϰ ο̌ντων ἐστν o vlό; TOV θεοῡ ὴ ἐξἐτέϱαςὑποστάσεως T6 ανεῡμα ϰαì μὴ ὲϰ τοῡ θεοῡ ἤὅτι ἤν ,-rore χϱόνς ἤ αìών, ὅτε οὐϰἤν, ἀλλοτίους οἱδεν ἡ uyia xαì ϰαθολιϰὴ ὲϰϰλησία. [*](Antioch. IV 17 αυτοὺς om.Socr Nic .20 οὺϰόντων p 22 τοῡ om. s Nic xai ὅτι ἤν χϱόνος ποτὲ (ποτε χϱόνος Nic) Antioch. r Nic 23 ἤ αἰὼν, ὅτε μή Antioch. r 24 ϰαθολιϰὴ] add. xai ayia Antioch. r 25 sqq. addidimus ex symbolo Antiocheno V a. 345 (Athan. de syn. 26) ) [*](Cod. r 24 τὸ πνεῡμα syr. habetur nota accus. )

aut Christum non esse deum aut ante aeuum non fuisse Christum neque filium dei aut ipsum patrem et filium et spiritum sanctum aut non natum filium aut non sententia neque uoluntate deum patrem genuisse filium, hos omnes [*]( 5 ) anathematizat et execratur sancta et catholica ecclesia. [*]( I aeuum Fed ea unum A saecula Cou 2 ipsum sc. esse )

Christum nOli osse deum et ante saecula neque Christum neque filium cum esse dei ueleum ipsum esse patrem et filium ct sanctum spiritum uel innascibilem filium uel quod neque consilio neque uoluntate patcr genuerit filium, anathematizat sancta et catholica ecclesia. 15

Christum non esse deum siue spiritum non esse dei uel ante saecula nec Christum nec filium et nec spiritum tlei esse uel eundem patrem et filium et spiritum sanctum uel nOli natum filium uel natum spiritum aut noluntate\' uel arbitrio\' pater genllit filium\', \'fecit\' siue \'ereauit\' ud demonstrauit\', sed \'secundum intellectum omnia scientem, uerbum del\', hos omnes anathematizat sanrta catholica ecclesia. [*](Hilar. de syn. 34) [*](Cod. W U desideratur non ante uoluntate, sed cf. cod. r 13 demonstrabit W14 intellectum rep. IV 15 omniam W )

ϑεοὺς ἢτὸνΧϱιστόνμὴ εlvαιϑεόνἢ πϱὸ τω̃ν αἰώνωνμήτεΧϱιστὸνμήτευἱὸν αὐτὸν εὶναι ϑεοῡ ἢ τὸν αὐτὸν 20 εἲναι πατέϱα ϰαὶ υἱὸν ἢ dytov πνεῡ- μα ἢ άγέννητον υἱὸν ἢ ὅτι ov βουλήσει οὐδὲ ϑελήσει ἐγέννησε o πατὴϱ τὸν viov, ὰναϑεματίζει ἡ ayia xai ϰαϑολιϰὴ ἐϰϰλησία. 25

τοὺςδὲ λέγοντας,ὂτιroEi; εἰσιϑεοὶἢο̋τι ó Χϱιστὸς OVX ἒ ϑεὸς η̋ ο̋τι τὸ πνευ̃μα οὐϰ ἔστι ϑεου̃ ij ο̃τι πϱὸ αἰώνων ovdi ó Χϱιστὸς xai ó υίὸς ούδὲro πνεῡμα τοῡ ϑεοῡἐστινἢ ο̄τι 6 αὐτὸς Ó πατὴϱ ϰαὶ ó υἱὸς xai rd πνεῡμα τὸ ἂγιον ἢ ἀγέννητον τὸν υἱὸν ἢ γεννητὸν TO πνεῡμα ij ο̋τι βουλη̃ ij ϑελήματι Ó πατήϱ ἐγέννησε τὸνυἱὸνιj ὅτι ἐποίησεν ἤ ὅτι ἔϰτισεν ἢ ὄτι πϱοεχείϱισενἢ ο̋τι γνώμη γέγονεν Ó λόγοςτοῡ ϑεοῡ, ὂς πάντα οἴδεὁμοῡσὺν τω̜̄πατϱί, xai τούτουςπάντας ὰναϑεματίζει ἡ ayla ϰαϑολιϰὴ ἐϰϰλησία. [*](Antioch. V 25 ϰαὶ om. p ) [*](Cod. r 23 ó αὐτὸς] Byr. hdbetur notu accus. )

Subscriptiones.

[Opto uos in domino bene ualere].,

(1) Stephanus episcopus Antiochiae prouinciae Siriae Coelae, opto uos in domino bene ualere.

(2) Olympius episcopus Doliccus, opto uos in domino bene ualere.

(3) Gerontius episcopus Raphaniae (,opto uos in domino bene ualere).

(4) Menofantus episcopus ab Ephesoopto uos in domino bene ualere.

(5) Paulus episcopus, opto uos in domino bene ualere.

(6) Eulalius episcopus ab Amasias, opto uos in domino bene ualere.

(7) Machedonius episcopus a Mopsuestia, opto uos in domino bene ualere.

(8) Thelafius episcopus a Calchedonia, opto uos in domino bene ualere.

(9) Acacius episcopus a Caesarea, opto uos in domino bene ualere.

(10) Theodorus episcopus ab Heraclia, opto uos in domino bene ualere.

(11) Quintianus episcopus a Gaza, opto uos in domino bene ualere.

(12) Marcus episcopus ab Aretusa, opto uos in domino bene ualere. [*]( 2 Formula opto uos elc. hoc loco in A per errorem posita est; uidetur librarius notam margimlem, quae in archetypo ad 1. 6, ubi post Gerontii episcopi nomen salutandi formula omissa erat, pertinebat, /also loco inseruisse; in sequcnlibus subscriplionibus uoces episcopus et domino semper ita abbreuiatae sunt: episc, dno; de singulis nominibus et episcoporum et sedium episcopalium u. Sludien II 70—92 ; ibidem p. 92 sq. u. de numero episcoporum et p. 91-97 de prouinciis, ex quibus episcopi conuenerant. ex editoribus praeler Fabrum et Couslantium collati sunt imprimis edilores colleclionum canonum, sc. Binius I 452, Ed. regia III 99 sq., Labbe-Cossart II 710—712, Hardouin I 681—684, Coleti II 742 sq., Mansi III 138 sq. el praeter hos Baronius ad a. 347 n. XCV el Le Quien, Oriens christiamis (Parisiis 1740), quorum coniecturas alxuius momenti inseruimus apparatui critico 3 lectoris commoditaii consulentes singulis episcoporum nominibus numeros continuos uncis rolundis inclusos addidimus sirae A Coelae Eng Coeles Cou cclt. edd. cylae A 6 Raphaniae Hardouin Coleti Le Quien II 921 lamphaniae ACy 6—7 n: 3 et 4 in A coniuncti sunt sub una jormula opto uos etc. de tormula post Geronlii nomen omissa et l. 2 falso addita cj. notam ad 1.2 9 ab Amasias (Helenoponti)] Fed ab amatias (ex genet. \'Αμαίας) A ab Amantia (Epiri nouae) Cy Hardouin Le Quien II 250 Mansi 10 Mopsuestia S1 Cou Le Quien II 889 ab margu- etias A 12 Calchedonia (fort. Calchida) = Chalcis (Chalcida, Calcida) ad Belum Syriae ; cf. Studien II 72 sq. 14 cęssarea A 15 Heraclia C heradia A 17Gaza Cou Hardouin Coleti Le Quien III 60J taxae A Taxe C Fab 18 arctus ACfnl )

(13) Cyrotus episcopus a Roso, opto uos in domino bene ualere.

(14) Cyrotus episcopus a Lisinia, opto uos in domino bene ualere.

(15) Antonius episcopus a Zeumate, opto uos in domino beneualere.

(16) Antonius episcopus a Docimio, opto uos in domino bene ualere.

(17) Dianius episcopus a Caesarea, opto uos in domino bene ualere.

(18) Uitalis episcopus a Tyro, opto uos in domino bene ualere.

(19) Eudoxius episcopus a Germanicia, opto uos in domino bene ualere.

(20) Dionisius epicopus ab Alexandria prouinciae (Ciliciae), opto uos in domino bene ualere.

(21) Machedonius episcopus a Birito, opto uos in domino bene ualere.

(22) Eusebius episcopus ab Dorilaio, opto uos in domino bene ualere.

(23) Basilius episcopus ab Anquira, opto uos in domino bene ualere.

(24) Prohaeresius episcopus a Sinopa, opto uos in domino bene ualere.

(25) Eustatius episcopus ab Epiphania, opto uos in domino bene ualere.

(26) Pancratius episcopus a Parnaso, opto uos in domino bene ualere.

(27) Eusebius episcopus a Pergamo, opto uos in domino bene ualere.

(28) Sabinianus episcopus at Chadimena, opto uos in domino bene ualere.

(29) Bitinicus episcopus a Zelon, opto uos in domino bene ualere.

(30) Dominius episcopus a t Polidiane, opto uos in domino bene ualere. [*]( 1 Roso Hardouin roeo ACy Rhodo (Ciliciae) Coleti Mansi 2 Eugenius Le Quien I 1029 Lysinia Le Quien I1029 lisicia A Larissa Hardouin Coleti Mansi 4 Docimio Fed docimo ACy 5 Dianius Hardouin (ct. Διάνιος in Basil. M. ep. 51 [PG XXXII 389 Jf]) Dianaeus Cou dion A 7 Eudoxius Cou Hardouin eudosius A Germanicia Cou Hardouin germaniae A Ger- mania C Fab 9 Ciliciae add. Fed; cf. Studien II 75 11 Birito (Βηϱυτοῡ) Fed uirito AS2 Cou Beryto Cm2 Hardouin Coleti Mansi 12 euseuius A ab Dorilaio Fed ab dorlaiu A ab Dorylaeo Hardouin a Dorlani y 15 eustacius A 17 Parnaso Cou Hardouin pernaso AC Fab 19 euseuius A 21 Chadimena (Phrygiae) Fed (cf. Studien II 77 sq.) chatimera AC Fab Binius Ed. regia Barnnius Labbe Cathimera Cou Immeria (Osrhoenes) Hardouin 23 a Zelon exgenet. Zηλω̄ν 24 Polidiane (Phoenices) Fed (cf. Georg. Cypr. 982 ἡ ϰώμη Πολιτιανή sub ἐπαϱχἴα Φοινίϰης. Παϱαλίας et Studien II 78) palladianu A Palladiano Cy cett. edd. )

(31) Pison episcopus a Trocnada, opto uos in domino bene ualere.

(32) Cartherius episcopus ab Aspona, opto uos in domino bene ualere.

(33) Filetus episcopus a Iuliopoli, opto uos in domino bene ualere.

(34) Squirius episcopus a Mareota, opto uos in domino bene ualere.

(35) Filetus episcopus a Cratia, opto uos in domino bene ualere.

(36) Timasarcus episcopus, opto uos in domino bene ualere.

(37) Eusebius episcopus a Magnesia, opto uos in domino bene ualere.

(38) Quirius episcopus a Filadelfia, opto uos in domino bene ualere.

(39) Pison episcopus ab Adanis, opto uos in domino bene ualere.

(40) Thimotheus episcopus, opto uos in domino bene ualere.

(41) Eudemon episcopus a Thaneos, opto uos in domino bene ualere.

(42) Callinicus episcopus a Pelusio, opto uos in domino bene ualere.

(43) Eusebius episcopus a Pergamo, opto uos in domino bene ualere.

(44) Leucadas episcopus ab Ilio, opto uos in domino bene ualere.

(45) Niconius episcopus a Troadosopto uos in domino bene ualere.

(46) Adamantius episcopus a Cio, opto uos in domino bene ualere.

(47) Edesius episcopus a Coo, opto uos in domino bene ualere.

(48) Theodulus episcopus a Ncocaesarea, opto uos in domino bene ualere.

(49) Sion episcopus, opto uos in domino bene ualere. [*](1 l\'ison y pyson A Troenada (Galatiae) Fed (cf. Basilius Notit. 277 ó Τϱοϰνάδων et Studien II 79) troada ACy (sell cf. infra n. 45 Niconius ep. a Trnados) Tcnedo Hardouin Coleli Mansi 3 ab lleliopoli Hardauin Coleti Mansi 4 Squirius Fed (cl. in Sludien II 79-81 uarias formas \'Ισχυᾱς, \'Ισχυϱίων, Seyrus, Scyras, Squiras) quirius A, sed Quirius decinatur n Κύϱιος et est nomen diuersum; cf. infra n. 38 Quirius ep. a Filadelfia Marcota y marcota A 7 euscuius AS\' Magnesia Ilardouin Mami magnenia AS2 Magnienia Cou 8 Cyriacus Le Quien I 868 9 ab Adanis uel a Varnis Cou a uanis A a Batnis Hardouin Coleli Mansi 11 a Thaneos ex genet. Τάνεως (Aegypti, cf. Εὐδαίμων iv Τάνει in Breuiario Meliliano PG XXV 376 M et Studien II 82) 12 Callinicus Hardouin callenicus ACγ Pelusio Fab Hardouin pelosio AC 13 euseuius A; cum occurral iam n. 27 Eusebius cp. a Per- • gamo, idem episcopus hoc loco repetilur uel Pergamum iu n. 43 intellegendum est oppidum Thraciae; cf. Studien II 83 a Pergamo C a pergamum Uorle ex genet. Πεϱγάμου) A A4 Leucadius Le Quien I 775 13 Niconius Le Quien I 777 noconius ACy a Troados] a troadas (ex genet. Τϱω̜άδος) ATC a Troade Cou Hardouin Mansi 17 cddesius A 18 Theodulus Hardouin theodoius ACγ Neocacsarea Binius el plerique edd. neocaesarioso ATC )

(50) Theogenes episcopus a Licia, opto uos in domino bene ualere.

(51) Florentius episcopus ab Ancyra, opto uos in domino bene ualere.

(52) Isaac episcopus a Leto, opto uos in domino bene ualere.

(53) Eudemon episcopus, suscripsi pro ipso, opto uos in domino bene ualere\'.

(54) Agapius episcopus a Theno, opto uos in domino bene ualere.

(55) Bassus episcopus a Carpatho, opto uos in domino bene ualere.

(56) Narcissus cpiscopus ab Irenopoli, opto uos in domino bene ualere.

(57) Ambracius episcopus a Mileto, opto uos in domino bene ualere.

(58) Lucius episcopus ab Antinoo, opto uos in domino bene ualere.

(59) Nonnius episcopus a Laudocia, opto uos in domino bene ualere.

(60) Pantagatus episcopus ab Attalias, opto uos in domino bene ualere.

(61) Flaccus episcopus ab Laudocia, opto uos in domino bene ualere.

(62) Sisinnius episcopus a Perge, opto uos in domino bene ualere.

(03) Diogenes episcopus, opto uos in domino bene ualere.

(64) Cresconius episcopus, opto uos in domino bene ualere.

(65) Nestorius episcopus, opto uos in domino bene ualere.

(66) Ammonius episcopus, opto uos in domino bene ualere.

(67) Eugenius episcopus, opto uos in domino bene ualere. [*]( 1 Licia (Pisidiae) Fed lizia ACy Bizya Hardouin Coleli Hyzia Mansi ) [*]( 2 Aneyra Hardouin Le Quien I 799 ancara AS\'Cy Ancyra = Ancyra_ Ferrea (Lydiue); cj. Studien II 85 4 Lato Cou lueto A; cf. \'Ισαὰϰ ev Myτου̃ς in Breurario Melitiano (PG XXV 376 M). Letus fuit oppidum Aegypti na diae; cf. Studien II 85 sq. 5 suscripso A, Eudemon forte subscripsit pro tsaac abscute 7 Theno (insula Cycladum) Frd (cf. Studien II 86 sq.) then- co AS2 therinco Sl Theriaco C Therico Fab Therito Hardouin Coleti Mansi > Carpartho (insula Cyeladum) Hardouin Coleti Mansi rar A; sytlabae -pathae (-patae) forte exciderunt propter sequens opto; cj. Studien II 87sq. 10 Irenopoli uel Neronopoli Cou anapoli A Amphipoli Le Quien II 83 12 Ambracius Le Quien I 919 cmbracius ACy cell. edd. a Mileto S\'Cou Hardouin ami lecto (i del.) A ab Leoto Tm1C ab Nileeto Tm2 13 ab Antinoo Hardouin Coleti Mansi ab babtino ACy; cf. Λούϰιος ἐν \'Αντινόου in Breuiario Meli- timio (PC XXV 376 .1/) 15 ab Attalias] a gallias (ex genet. \'Ατταλίας) A ab . Attalia Hardouin Coleti Mansi a Gallia Binius Ed. regia a Gallatia Cou 18 Sisin- uius Cou sysimius A 22Ammonius Fcd emmonius ACv )

(68) Antonius episcopus a Bosra, opto uos in domino bene ualere.

(69) Demofilus episcopus a Beroe, opto uos in domino bene ualere.

(70) Euticius episcopus a Filippopoli, opto uos in domino bene ualere.

(71) Seuerus episcopus a Gabula, opto uos in domino bene ualere.

(72) Thimotheus episcopus ab Ancialo, opto uos in domino bene ualere.

(73) Ualens episcopus a Mursa, opto uos in domino bene ualere.

EXPLICIT DECRETUM SYNODI ORIENTALIUM APUD SERDICAM EPISCOPORUM A PARTE ARRIANORUM, QVOD MISERUNT AD AFRICAM. [*]( 1 Bosra (= Boslra Arabiae ) Fed gusra AT Gusia Cy 2 Demofilus y demofilius AC 4 Gabula (Syriae) Fed cabula AC edd. Gabala Le Quien II 797 5 Ancialo (Rhudnpes) Fed (cf. Ancialis in Itin. Antonini 229, 2) Anchialo Hardouin ancylu A ancylo SaC anquilo Fab Anchilo Cou 9 quod Cy QUEM x1 )

V. Epistula syn. Ariminensis et gesta Nicaena(359).

Cou VIII Epist. ipsa.

Beatissimo et gloriosissimo Augusto Constantio synodus Ariminensis.

Iubente deo et praecepto pietatis tuae credimus fuisse dispositum, ut ad Ariminensium locum ex diuersis prouinciis Occidentalium episcopi ueniremus, ut fides claresceret omnibus [*]( 12 Ediderunt episiulam secundum Fab uel Cou Hardouin 1 715-718, Coleti II 905 sq., Mansi III 305-308 13 Sequitur epistola Ariminensis concilii ad Constantium imperatorem, ubi episcopi praeuaricati sunt a fide uera praem. Cy; C sumpsil uerba ex subscriptione el ex titulo subsequentis documenli augustno A 15 lubente T Fab et] ex γ praecepto] patre coepto A, Ca.c. 17 ueneremus A ) ΑΝΤΙΓΤΑΦΟΝΕΠΙΣΤΟΛΗΣ IIAPA ΤΗΣ .ΣΥΝΟΔΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟΝ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΟΝ. 1. Ex τε τη̃ς τοῡϑεου̃ ϰελεύσεως xai τοῡ τη̄ς ση̄ςεὐσεβείας προστάγματος Ta πάλαιδογματισϑέντα γεγενη̄σϑαι πιστεύομεν. εἰς γὰρ \'Αρίμηνον ἐϰ πασω̄ν τω̄ν πρὸςΔύσινπόλεων εἰς τὸ avro πάντες οἱ ἐπίσϰοποι συνήλϑομεν, Iva xai [*]( 18 Graece traduntur hae lilterae apud Athanas. de syn. 10 (p = cod. Pari- sinus graec. 474 s. XI; s = cod. Basileensis graec. A. III. 4 s. XIV; Mau )

ecclesiis catholicis et haeretici noscerentur. dum enim omnes, qui recte sapimus, contractaremus, placuit fidem ab antiquitate perseuerantem, quam praedicauerunt prophetae, euangelia et apostoli per ipsum deum et dominum nostrum Iesum Christum, saluatorem imperii tui et largitorem salutis tuae, (ut), quam semper obtinuimus, teneamus.

nefas enim duximus sanctorum aliquid mutilare et eorum, qui in Nicheno tractatu consederant una cum gloriosae memoriae [*]( 1 dum Cy diu A 2 fidem Eng quidem A quidem (ut fidem) y; el. textum grarcum et Cass: statutam fidem antiquitus permanere 3 rraedit-auerunt prophetae Eng perphetas A per prophetas Cy 4 apostoli Eng apostoloa ACy 6 (ut), quam Eng suscepimus quam uel susceptam Cou quam del. Hardouin 7 srorum A (sanctorum = sancitorum) et sc. sancitorum )

ἡ πίστιςτη̄ς ϰαϑολιϰη̃ς ἐϰϰλησίας, γνωρισϑη̃ ϰαὶ oi ravavria ϕρονου̃ντες ἔϰδηλοι γένωνται. ὡς γὰρ ἐπὶ πλεῑστον διασϰοποῡντες εὑρήϰαμεν, ἀρεστὸν ἐϕάνη rijv πίστιν τὴν ex παλαιου̃ διαμένουσαν, η̑ν xai oi προϕη̃ται xai ra εὐαγγέλια xai oi ἀπόστολοι διὰτοῡxvgiov ἡμω̄ν \'Ιησου̃ Χριστοῡ ἐϰήρυξαν, rov xal τη̃ς ση̃ς βαιλείας ϕρουροῡ xai τη̃ς ση̃ς ῥώσεως προστάτου, iva ταύτην ϰατασχόντες υλάξωμεν xal ϕυλάττοντες μέχρι τέλους διατηρήσωμεν. ἄτοπον γὰρ xai ἀϑέμιτον ἐϕάνη τω̃ν ὀρϑω̃ς xai [*]( a ) διϰαίωςὡρισμένωντι μεταλλάσσειν xai τὡ̃ν iv Νιϰαία̜ ϰοινη̃ μετὰ τοῡ ἐνδοξοτάτου Kwvoravrlvov τοῡ σου̃ πατρὸς ϰαὶ βασιλέως ἐσϰεμμένων ὤν ἡ [*](= ed. 1777). Soiral. hist. eecl. II 37 (ed. Hussey), Suzomen. hist. eccl. IV 18 led. Hussey), Theodorel. hist. eccl. II 19 (ed. Parmenlier), Niceph. Call. hisi. ecel. IX 40 (ed. Fronton du Due). damus textum secundum Athanasium; uer- sionem ex graeco latinam secundum Theodoretum praebet Cassiodorus hist. trip. V 21 Cuariantes u. apud Parmentier) titulum om. Soz ἐπιστολὴ τη̄ς ἐν \'Αριμίνω̩ συνόδου πρὸς τὸν βασιλέα Κωνστάντιον Socr ἐπιστολὴ γραϕει̃σαΚωνσταντίω̣ βασιλεῑι παρὰ τη̃ς ἐν \'Αριμήνω̣ συναϑροισϑείσης συνόδου Theod ἐπιστολὴ τη̄ς ἐν \'Αριμήνω̣ συνόδου Κωνσταντίω̣ πεμϕϑεῑσα τω̣̄ βασιλεῑ Nic 20 ra re ἐϰ τη̃ς Xoz re om. Theod (rLv), Cass εὐλαβείασ s 21 τὰ πάλαι om. Soz ye- νέσϑαι Soz \'Αρίμινον Mau 22 εἰς] ἐπὶ Soz ταυτὸ Νιc oi om.SocrNic ) [*](9 τὰναντία p τὰ ἐναντία Soz 10 ἄριστον Theod Cass 11 ἔϰπαλαι Sucr Throd Nic 12 διὰ om. Soz διὰ \'Ιησοῡ Χριστου̃ τοῡ ϰυρίου Theod 13 ϕρουροῡ] ἐϕόρου Soz 14 ϰατέχοντες Theod ϕυλάττωμεν Soz ϰαὶ ρ υλάττοντες om. Soz 15 διατηρω̃μεν Socr Nic δατηροῡντες Soz ἐϕάνη ϰαὶ ὀϑέμιτον Theod (A) τω̃ν] τὸν p 16 τί p μεταλλάξαι Theod 17 ἐνδα-Σοτάτου σου πατρὸς xai βασιλέως Κωνσταντίνου Socr Nic )

Constantino patre pietatis tuae; qui tractatus manifestatus est et insinuatus mentibus populorum et contra haeresim Arrianam tunc positus inuenitur, (at non solum ipsa, sed etiam reliquae) haereses inde sunt expugnatae. a quo si aliquid demtum fuerit, uenenis haereticorum aditus panditur.

Ideo Ursatius et Ualens in suspicionem eiusdem haereseos Arrianae uenerunt aliquando et suspensi erant a communione et rogauerunt ueniam, sicut eorum continent scripta, quam meruerant tunc temporis a concilio Mediolanensi assistentibus etiam legatis [*]( 2 arrnnam Aml 3 tunc] ita susp. Cou inuonitur—haereses] sed uniuersae haereses susp. Eng ut (at Fed) non solum ipsa, sed etiam reliquae suppl. l\'alesius in editione Socralts ex lextu graeco 4 sint y l\'alesius expargatae T Fab o pandetur Eng G ideo y adeo A 7 arrano Arrant y erunt ACml fuerunt Cm2 R quameruerant A quia meruerant Cml )

διδαϭxαλίαxai τὸ q ϱότημα διη̃λθέτε xai ἐxηϱύχθη εἰς πάϭυςἀτθϱώπωνὰxοάς τε xai διατοίας, η̃τις ὰντίπαλος μόνη xal όλετὴϱ τη̃ς \'Αϱείgeιου αίϱέϭεως ύπη̄ϱξε, δι\'ή̄ςοὺ μόνοναυ̃τη. ἀλλὰ̕̕ xαὶ ai hunni alQeoet; xαθηϱέθηϭαν,ε̄νο̆ντως xαὶτὸπϱοϭθεῑναίτιϭϕαλεϱὸν xai ἀϕελέϭθαι n ὲπιxίτδυνοτ πάϱχει ώς, εῐπεϱ τι θάτεϱον γένοιτο, ε̆ϭταιτοῑςἐχϕϱοῑς α̃δειατοῡ ποιεῑν, α̈πεϱβούλονται.

2. ΟθενΟὐϱϭάxιόςτεxαὶ Οὐάλης, ἐπειδὴ ε̆xταλαι μέτοιχοί τε xαὶ ϭύμϕωνοιτοῡ\'Αϱειανοῡ δόγματοςὴ̄ϭανxαθεϭτηxότες. xai τη̄ς ἡμετέϱας xοινωνίαςχωϱι- ϭθέντες ὰπεϕάνθηϭαν. ή̄ςῑνα μετάϭχωϭιν, ἐϕ̕̕̕\' oi; iavToi; ϭυνεγνώxειϭαν πλημ- μελήϭαντες, μετανοίας τε xai ϭυγγνώμης ἠξίουν τυχεῑν, ώς xai τὰ ε̆γγϱαϕα τὰ π\'ἐxείνων γεγενημέναμαϱτυϱεῑ. δι\'ώ̄ν άπάντων ϕειδὼ γεγένηται xai τω̄ν ἐγxλημάτωτϭυγγνώμη. ή̄ν δὲ ú xαιϱός xαθ\'δν ταυ̃τα ἐ̕πϱάττετο, ο̄τε ἐν Μεδιο- λάνω τὸ ϭυνέδϱιοτ Tij; ϭυνόδου ϭυνεxϱοτεῑτο, ϭυμπαϱόντωτ δὲ xαὶ τω̃ν πϱε- [*](10 διδαϭxαλία] ada. τε Socr διη̄λθεν Te p 11 μόνη]μένει Soz 12 αὺτὴ Socr, Theod (rBsL). Nic illa Cass αίϱέϭεις] πᾱϭαι Soz 13 pr. τὸ om. So: ᾱϭϕαλέϭθαι p alt. τι om. Socr Theod Nic 14 τι] xat Socr Nic, om. Theod θά∗τεϱον p γένηται Soz ὰ∗δειαp τοῡ om. Socr So: Nic 15 βούλοιντο Socr Nic 16 ἐπειδὴ] add. xαὶ Nic ε̆xπαλαι om. Theod πάλαι Soz ϭύμϕϱονες Socr Nic ϭύμβουλοι Soz 17 \'Αϱειανιxου̃ Socr, Theod (r ὰϱείου z ὰϱϱιανοῡ T) \'Αϱειανείου Nic\'Αϱείου Soz(B) xαι om. Theod 18 έαυτοὺς Nic 19 ὡς om. Theod (praeter R cl B\') et rescripta eorum ita se habere testantur Cass dvri- ϱαϕα Theod rescripta Cass 20 πὲϱ Nic ϕειδω̄ (accentus e.r parte eras.) p,s 21 Ó om. Soz )

Romanae ecclesiae. Constantino praesente in hoc cum magno examine fuisset conscriptum, quod tenens baptizatus ad quietem dei commigrauit, nefas putamus inde aliquid mutilare et tot sanctos et confessores et successores martirum ipsius tractatus conscriptores in aliquo remouere, cum et ipsi praeteritorum catholicorum secundum scripturas cuncta seniarunt. (quorum fides) mansit usque in haec tempora, quibus pietas tua (a) deo patre per deum et dominum nostrum Iesum Christum regendi orbis accepit (facultatem).