Epistulae

XXI. ENNODIVS FAVSTO.

Paucis adserendus est quem et notitia senior et opinionis bonae lingua commendat: non indiget prolixitate sermonum qui suis apud magnitudinem uestram dotibus adiuuatur. sublimem uirum Vitalem loquitur praefata concinnatio, quem 08 uestram fecit sacri consortio gandere collegii. ergo extraneis munietur epistulis qui orationis uestrae beneficio curiam non ut peregrinus ingreditur et cui reserastis libertatis penetralia, illi pectoris arcana claudentur? ego autem gaudeo scriptione multiplici, quia, etsi parum trihuam perlatori, nulla proprii desiderii damna sustineo. domine, salutationem restituens quam debeo precor, ut et circa praefatum gratia se culminis uestri. propius manifestet et mihi prospiciat restitutione conloquii.

XXII. ENNODIVS FAVSTO.

Inludit mihi spes quae exigit frequentiam litterarum. hac enim fretus inefficacibus animum pasco conloquiis. diu est quod sine intermissione scripta prorogans silentium, quod expugnatum esse credidi, confirmatur. sed quid faciam, quando [*]( 2et a B, a b 3 predicto BLTV inquietndine (ne ex nem corr.) L s|oletis| B oletia tn mg. add. ) [*]( XXI. 8 opiomouia B 9 sarmonis T 10 snblimen T1 12 facit T 13 benefitio V non add. in mg. T m. 2 14 ut om. Pb peregrinis T ingredbtui B1 15 arohana BPT. 16 quia Bb, qui LPTV 18 debeo PTb, debebo BLV praecor V prefatum BTV 19 re manifestet T prospitiat LV colloquii PT, alloqaii Sirm..-) [*]( XXN. 92 exegit B 83 inefficatibus LTV 25 sed eonfirmatnr B quaodo BT1, quomodo T1Vb, quemo L )

uii ad consilium reducitur pio amore pectus obsessum ? putat remedia et quae conperit nil iuuisse. salutati ergo obsequium reuerentia exhibens consueta commendo praesentium perlatorem ipsum Constantinum, cui snffragium honestas et pudor est, cui quamuis plnra per affectum debeam, maiora tamen coactus soluo per iudicium.

XXIII. ENNODIVS MARCELLIANO.

Apud amantes et honore pollentes beneficiorum affectus in promptu est nec ulla preces cui praestandi mos est tarditate depretiat. Virgilius sublimis uir, tam sangoine quam honeetate pracipuus; inponi sibi ab inlustri uiro sacrarum \'comite Banennam ezcnrrendi neoessitatem plurimum deflet, cnins si hoc haberent desideria, obuias manus aetas adferret. qui apud nos me precatore utitur, ut ab eo huiusmodi saroina fiat aliena, quia relationibus frequenter quid egerit instructam praedicti suggerit potestatem. domini, honorem salutati ezhibens precor, ut consideratione mei in testimonium diligentiae postulatis detur effectus.

XXIIII. ENNODIVS MASCATORI.

Noao me genio infncata pectoris uestri ornauit diligentia: eliciti utor stili testimonio qui doctis supra inscitiam garrulitate displiceo. coaotus sermo pretium, quod non habet ex [*]( 2 nihil Bb iubisse B 3 reuerentiam B ezibeas L post ras. ut saepissime presehtium B 4 onestas LV 6 ia- ditium LV. ) [*]( XXIII. 9 benefitiorum F effectas B, effectus b 10 prumptu B, promtu LTV ullae coni. Schottus, illa Sirm. prestandi B .11 depreciat BLBT «onestate B 14 uos T in mg. add. m. 2 15 peccatbre LV, pcatorie P in ras. m. 2 ab eo] habco L 16 instructam Fb, atructam BL\'TV predieti B 17 domini LP1FV, domine BP2b; of. Wisner Studien B pi 229 sq. ealutandi b et Sirm; cf. Wiener Studien II g, 253 :. ) [*]( XXIIII. 21 marcatori L1, Mersatori Sirm. 22 ao. quo ft 23 eliceti B insitiam T 24 precium BLTV )

eloquentia, ab inpacta necessitate subripuit: nunquam fuit digna ultione contumelia, quam iussus exhibuit: nemo oboedientem iuste condemnat; sibi debet inlatas iniurias de eloquio rusticante qui prouocat imperitum). supercilium est celsioribus non parere, maius si quae noueris descendisse ab obsequente despicias. inprobi desiderii putatur adsertio non amare quod exigis: adstipulatur iudicio suo qui censuram de obtemperante suspendit: male pertinax districtio est, quae meritum in parente considerat: pudorem ab statione non expulit qui quod loquitur debet imperio. itaque in nobis quod sordet eloquentia commendatur obsequiis. uos uideritis quale sit quod iussistis offerri: ego uos sine frontis meae dispendio meruisse aestimo quod desiderastis accipere. taceo inter ista, quae principe fuerant loco narranda, ecclesiasticam humilitatem quod placere poterat abiurasse, orationum pompam qui orationem diligit non secutum, propositi consideratione et illud me fugere quod ducit ad gloriam, quasi uitium declinare quicquid attollit, culpam putare quod erigit aut sublimat, perdere iustae laudationis meritum fauoris affectu. excusationem ueritatis coloratam peniculo non praetendam, dum replico, quod illud, quicquid studiorum dederat cura liberalium, iam reliqui, quod alueo quondam copiosi fluminis uix arentis gutta fundatur eloquii. taceo, quod linguam, quam usus mobilem. fecerat, alter usus hebetauit, esse pro facundia silentium, abiectionem a nobis dilligi pro coturno. ad illud redeo; quia mihi non licuit intra uerecundum penetrale delitescere nec debilitatem ingenii tegere [*]( 2, iosas B obedientem BLT 3 condempnat LPTV 4 imperium 2 5 discendisae B dispicias Bb, despitias LV, despicicias T 6 putetur B 7 erigit Pb inditio LV censuram suam T 8 destrictio PV 9 ab Btationi LT\' Y (sed ti ex ci eorr. m. 1 V), a statione Pb, obstatione B 10 uobis T 11 obsequiis] eloquiis T 12 inferri T estimo B 14 narrandam F* 16 propositi∗∗∗∗ (onia fort. eras.) L 17 uicimn F 18 iute B, et iute T 20 pretendam BV 21 aI-lneo L n eras. in avitu, add. in imtio lincue provimae m, 2 22 faniitur fort. M hebitanit B, habitauit L 24 a* (b erus.) L 25 ad illud ex aliud L m. 2 26 delitiscere BV\' ) taciturnitatis indumento, hoc ad defensionem integram quod praetuli conputabo. sed amore prouocatus epistulares terminos inconsiderata loquacitate transcendi. uale, mi domine, cui honorem exhibens salutantis probabo quid de epistula mea sentias aut taciturnitate aut scriptione multiplici.

XXV. EVGENETI ENNODIVS.

In statione non esse apud uos gratiam potest qui fide claudus est aestimare: uolo tamen ad diligentiae testimonium prorogari frequentiam litterarum, ne animus de amantis prosperitate sollicitus, dum salus in ualitudine est, suspicionibus uentiletur. ecce habes, mi domine, unde serenitatem pectoris mei ex desiderii proditione cognoscas. adesto partibus tuis et sicut me imperati muneris praerogatiua sublimat, ita uos exhibiti gratia sermonis attollat. ergo salutem debendam restituens precor, ut quid promoueat in me desiderium tuum sub cuiuscumque significationis nube dilucides. uale.

XXVI. AVIENO ENNODIVS.

Adest magnitudo tua partibus suis et adserit splendorem sanguinis testimonio puritatis. caritatem nesciunt pia corda deserere, religiosam diligentiam mens generosa custodit. gemina ergo luce fulgentia scripta suscepi, dum quod pectus sanctum repperit dextera serena signauit. deum precor, ut [*]( 2 pretuli BLTV epstularis JB, epistolaris LPТ1V \' terminus B 4 salutati uel salutationis fort. ) [*]( XXV. 7 engenetie T 8 apud uos non esse Sirm. 10 animus ex ammuB L 11 snspitionibos LT 18 par|∗∗tibus L me T 3, l, m. 2 14 impetrati Sirm, prerogatiua B 15 debendam in debitam T corr. M. 2 17 delucides B uale om. BPb ) [*]( XXVI. 19 epistulas 26 et 27 om. L ennodins auieno B 20 tao T\' . 22 relegioaam B .28 iucem Tl sascipi B 24 reperit T )

piam in uobis indolem, si Romam diligit, sub perennitate conseruet et huiusmodi circa me studia sub ea qua promisistis cura multiplicet. uale.

XXVII. AVIENO ENNODIVS.

Nescio utrum magnitudini uestrae grata sint crebra conloquia: ego tamen semper quod expecto ab amantibus exhibebo. patior aliis aliud esse propositum: mihi meo uiuendum est more, ut amoris plenitudo reseretur claue sermonis: ego in affectione cariosam subrepere taciturnitatem usu fugiente non perfero. nunc si culmini tuo par cura est, monstretur assiduitate conloquii, patescat frequentia litterarum: sin aliis hactenus praeoccupatus studiis in meam modo concesseris diligentia imperante sententiam, quantum de tuo iure submiseris, tantum de meis obsequiis possidebis. ergo uale, domine, et munusculum suscipe non uilitate sui sed taxatum pretio destinantis. uale.

XXVIII. ENNODIUS EVPREPIAE.

Quamuis caritatis uestrae paginam sollemnibus tantum accepissem muniis obsecutam nec affectui nec necessitudini congruentem, res tamen postulauit me uicariis per stili similitudinem peregrinante diligentia respondere conloquiis, ne subtracit sermonis officium non uestram innotuisse mihi astutiam, [*](1 perhennitate T 2 quae Bb 3 uale om. T et Sirm. ) [*]( XXVII. 6 cebra B 7 ezhibeo Pb 8 meo] in eo T ut uidetur 9 reteretnr (etur in ras.) B 10 snbrepere b, rabripere BTV fugientem fagientem T 11 Bi f ex sin ut uidetur m. ! ...........I.. corr. ita ras. T, si in Pb 12 alias B actenni B 13 preocnpatos T, preoccupatus B diligentiam T 15 mi domine b recte fort. 18 taxandum malim 17 nale om. Sirm. ) [*]( XXVIII. 20 accipisaem mnniis B, muniis accepimem PTb, mnnHs accepuaem mnniis LV 24 mihi innotnisBe Sirm. )

sed nostram reuelaret infantiam. nolo, soror Euprepia, quicquam 4* prouinciarum malis uel, sicut dixisti, hominum inmissione causeris. quocumque abscesseris, quantum res docet, mentem male credulam non omittis: uitia nostra regionum mutatione non fugimus. circa propinquos tibi fuit tale propositum, ut nec benefacta ipsorum insta interpretatione pensares nec excessus debita tantum reprehensione corriperes. sed quid opus est doloris epistulam fieri longiorem? ingenium uestrum nulla eloquii poterit mutare affluentia. quod restat, uale, m; domina, et prout expedit ordinem uitae tuae animaeque conpone. me tamen Lupicino noueris non quod tibi debeo, sed quod animae meae conueniat impensurum, quia sola est, quae maiorem a deo retributionem meretur, affectio, cum nullis hominum dotibus prouocata conceditur.

XXVIIII. ENNODIVS EVGENETI.

Quotiens sensuum pignoribus uerba famulantur, quasi ia quodam speculo ita in paginis sermo sibi amicam pingit effigiem, cum qua uiua uice conloquitur et dulci simulacro desideriis obsequente gratulatur. nulla quidem conceptum foederati pectoris eloquitur oris affluentia, et cum sint faciliora uerba beneficiis nec existat quod crescere nequeat ambitione dicendi, ego in, explicanda circa uos diligentia arentem testor infantiam. unanimitatem tamen uestram taciturnitatis incersso, quod gemina [*]( nt 1 reuelatio B (eorr. m. 1) quidquam BL 2 prouiutiarum LV 4 mutatione B1, 7 coreperis B, coriperse 7 9 afluentis B nale restat T \' 10 tuse om. LPTVb animaeque Bb, animique LTV (t post corn P 11, sed quod PT2b, sed quid BLT1V 12 maior est L 14 concreditur b et Sirm. ) [*]( XXVIDI. 16 euaeniti B 17 sens∗um L uerba (u partm in ras.) B 18 quadam B effigiam T1 19 uice] uoce PTb 20federatiB 22 ambitione B23 inexemplica,da :4in- 20 federati B 22 ambitione B 23 inexemplicanda B infanciam unianimitatam Q 24 uram in ure T corr. m. 2, tuam b. incessu B )

scriptione donatus nihil de uicaria relatione cogitasti. ecce iterum paginas mitto sciens tribuere quod expecto. uale, mi domine, et amantem tui adloquere nitore quo clarus es, foue integritate qua praeuales.

XXX. ENNODIVS AVIENO.

Miror fanis magnitudinis tuae iniucunda copulari et serenitatem conscientiae uerborum austeritate maculatam, dum scribis imperare me potius paginas quam diligentia exactrice promereri. putas ullum genus dominandi esse sublimius quam illud quod amore nos subicit? nulla sunt, domne Auiene, culmina a iugo caritatis inmunia: quicquid in orbe libertatis est tali non subtrahitur seruituti. ecce ego loco humilis, ignotus honoribus uestris fascibus sic iubebo, parili contentus ordine subiacere. nunc uale, et quantum tribui tibi senseris, tantum mihi sicut fidelis restitutor affectionis inpende.

XXXI. ENNODIVS AVIENO.

Quamuis epistularum qualitas pro ingeniis conponatur et saepe sollemnitati militet, nonnumquam affectionis testetur indicia, quas aliquando dictat sinceritas, plerumque fuci similis concinnatio, quae candorem imaginata diligentiae urbanitate qua tegitur innotescit, dum fabricatis nudata tegminibus intra uelamen aperitur: ego tamen in paginis speculum puto esse conscientiae, per quas amicitiam discernere absentia uix praesumit: clarum est tamen, quid in illis simplex, quid artifex [*]( 1 nil T 3 nitorem Pb 4 pieuales B ) [*]( XXX. 7 iniocunda BPTb 8 scribis.. L 10 putas scripsi, putans BLTTVb ullum] nullum Pb sed in mg. al. illud Pm. 2 11 amori b d Sinn. nulle B domM B, domine LPTVb 12 quidquid B 18 ignotus] immotQB T 14 eontemptus T 15 uale] ulae L a 8. 1. m. 2 ) [*]( XXXI. 20 sepe B soHempnitati LPV 23 fabricatas B 25 amiticiam T taii] iudex fort. \' preaumet B )

sermo deferat. scindit nubes eloquii mens dictationis interpres : cito ad intellectum peruenit falcibus suis uerborum calle reserato. ergo his ualde delector officiis, quibus panditur sinceritas nec occasio se interserit secura fallendi. gaudeo tamen mihi uel causas scribendi uel perlatores accidere, ut sub hac frequentia meo uoto satisfaciam et pudorem uestrum onerem, nisi a uobis suscepta redduntur. salue, mi domine, et in sententiam meam affectu imperante concede. uale.

XXXII. ENNODIVS PASSIVO.

Si ad eloquendam sufficeret sermo caritatem, si totum infantia explanaret affectum, cui magis quam uobis paginarum frequentiam praestaremus ? et nisi artaret meritum pectoris, nulli dignius sermonis militaret officium. alii affectum, quem mente nesciunt, ore testantur et pingunt inlecebrosis epistularum momenta commerciis, quando feriatis penetralibus amor totus in lingua est nec aliud ad interiora perducitur, nisi quantum in scriptione confertur. at meus erga uos animus eloquii pressus macie et amicitiae ubertate conticuit: metuo enim, ne gratiae terminum ponat mendica confabulatio, ne idem modus putetur esse sermonis et foederis. melius est plus aestimationi per silentium dimittere quam monstrare diligentiae damna per litteras. ecce rarioris conloquii causas adserui, credens apud uos a sinceritate debita facundiam posthaberi. [*]( 2 inaenit Tl 3 ergo] ego b 4 occasione (se om.) L fallendi Bb, falli P, felli LTV 5 causa B accedere b 6 noto BT2b, uotis LPT1V satisfaciam BT2b, faciam LPT1V pudorS (or corr.) V uestram V onerem PT1, honerem LTlV, honorem Bb 7 reddantur Pb mi om. LPTV 8 uale om. B ) [*]( XXXII. 11 eloquendam BT, eoquendam LV, exequendam P et Sirm., exequendum b 18 prestaremus B astaret V 14 militaret sermonis Sirm. 16 momenta] commenta fort. penetrat bilibus B 18 ad B 19 maciq L et om. Sirm. motus T 23 damna B 8. l. m. ant.l, dampna LV )

quod superest, saluete, mi domini, et diuinis usi beneficiis procedente uita in longum caelestia mandata conplete. inuenit enim apud uos, cum a cumulo coeperit benignitas, incrementum. uale.

XXXIII. ENNODIVS FAVSTO.

Proposito obsecuntur paginae, quibus commendatio praestatur afflictis. in his enim clara est religionis integritas, quae nullo potentioribus fuco blanditae adserunt lacrimas submissorum. sed hinc alias. cum perlatorem uideritis, uotum dictantis agnoscetis. utinam illo apud magnitudinem uestram supplicationis euentu alleganda conciliet, quo a me litteras impetrauit. mulierem religiosam pauperem de bono negotio praesumentem sermo praefatus insinuat aestimate si fragilitati, si iustitiae oportuit uerba subduci, si conuenit me uel officio deesse uel moribus. ecce ego reuerentiam salutationis inpendens quid partibus meis deberem contestatus sum: uobis quid remansit adtendite, quia sicut personam meam pro supra dictae uoluntate petitio, ita uestram effectus aspiciet. uale.

XXXIIII. ENNODIVS SENARIO.

Nihil est equidem quod non a ueritate in altum ambitioso tollatur eloquio. sed ego ad diligentiam circa uos meam patior [*]( 1 saluite B\', salue Pb domini B, domine LPTVb 2 celestia B conpletae B1 3 ceperit BT ) [*]( Xxxm. 7 comendatio (co ex con corr. m. 2) L; commendati operis (praestatur om. spatio 3-4 lift. uacuo) B 8 relegionis B 9 summisBorum LTV 10 uiderit ses (es ex is corr.) B 11 agnoscitis B 12 alliganda LT1 V, uallicanda B 13 relegiosam B presumentem B 14 prefatus B fragilitati si BPb, fragilitatis LTV 15 decesse L 16 salutationis B, salutis V ( add. m. 1), salutis LTb 17 nobis quid nobis T remanserit b 19 affectus B b uale om. Pb ) [*]( XXXIIIL 22 nichil T, ninil B «quidem (e eras.) L, quidem Pb ambitiosa L 23 patior meam LPTVb )

sermonis infantiam. numquam par fuit lingua caritati, semper subiacuit oris officium bono conscientiae. ob hoc utor securitate monitoris. non credidi tanto tempore amplitudinem tuam mei inmemorem sic futuram, ut etiam sollemnibus conloquiis abstineres, ut illa, quae solent affectionem imaginata fronte simulare, negarentur inter personas catenis foederis obligatas. haec si ualerem narrare, poteram sustinere. ecce iterum scribo et quae uerbis adsero sequenda testor exemplis. uos uideritis quale sit posthac desideria honesta neglegere: ego dolori patientiam usu institutus adhibeo. uale. [*](1 lingusm L ottitatm B 2 bonae Sirm 4 soletnnibus L 6 cathenis T 7 nalerem] stfficienter ualerem B 9 pest haec LPTV (sed a exp. m. 1. V) honestate L 10 usui B eihibeo P )