Epistulae

I. ENNODIVS IOHANNI.

Dum salum quaeris uerbis in statione conpositis et incerta liquentis elementi placida oratione describis, dum sermonum cymbam inter loquelae scopulos rector diligens frenas et cursum artificem fabricatus trutinator expendis: pelagus oculis meis quod aquarum simulabas eloquii demonstrasti. deus bone, in quantos se usus diues lingua dispergit! cum uoluerit, saeuit ut bestia, currit ut fluuius, fluctuat ut profundum, et quamcumque fucatis uerborum imaginibus pingit speciem ueri adstipulatione repraesentat. timere te scriptionem quasi fronte tener insinuas, dum declamationum pompam refuga laudis deposcit assertio et fit auara gloriae, dum pudori parcere se [*](I. 2 iohanni B LV, ioanni Tb; inscriptiones partim om. partim manu altera eaque recentissima additas exh. P, quare eas neglexi " 3 salum (u ex e corr.) B II uerbis B s. J." in om. b \' conpositis B ut solet, compOsitis LPTYb incerta] maestia Pb 4 tliscribis LV, discribsi B, descripsti coni. Schottus 5 cimbam PT loquellae B, loquele. L (s eras. uidetur), loquele T; ubi L et T uel alteruter sobte e prd ae exhflbet quod fit saepissime locis paucis exceptis nil notaui firenas] fredSs B s. I. 6 erpendes B, ostendis Pb aquarum] frenas add. B 7 demonstrati T bene B \' 8 quantus B 1 se usus] sensus b, se uisus coni. \'Barthius Aduers. p. 945 diuis \'B 11 astipulatione T, adatipulati- onem B timeretur scribtionem B 12 declamstionem B 13 poscet B pudori BPb, pudore LTV ) [*]( VI. ) [*]( 1 )

ostendit, peregrinam mentita formidinem. ago atque habeo gratias, quod nobilia rudimenta facundiae tuae in amici, quantum aestimas, praeconiis consecrasti. et licet non agnoscam mea esse quae loqueris, religionem tamen narrantis amplector, diligentiam pectoris laudo, quam gratiae per sudum rutilantis luce dedicasti. tibi fax ista praetenditur, quam in opinione mea blandus elocutor accendis: ego noctem conscientiae meae, etsi non fugio, noui tamen aestimare. graues hiatus patitur alienae gratiae commissa credulitas, quamquam omne crimen transeat qui uult decipere confidentem. gaudia tamen de te mea epistularis alloquii dotibus adimplesti, dum nouitatem sensuum monstras serenitate sermonum et ueteris decora prosapiae nouelli uincis nitore conloquii. sat fuerat parentum tuorum desideriis seniora te familiae ornamenta aemulari: uincere posse, sicut nemo credidit, ita nullus optauit. uides quantum ad unguem polita conuersatio pretiis bene nascentis adiungat? quod iubar sanguinis praestitit superauit industria castigantis. credidi uotorum summam fatigari, si te natalibus reddideris tuis, illud non expendens, quid claritati tuae cohabitator infunderet. sit forte in aestimatione arbitrii mei defrudata cognitio. neminem credidi ad Olybrium peruenire, [*](1 fortitudinem b abeo B 2 amicis T 3 quantom] quem tuum coni Barthim extimas P b; ita ext- pro aestimare aestimator P fere ubique ut alii saec. XV. codices Ennodiani saepissime, quod Basileensis editor nonnuUis demwn foliis impressis obseruasse uidetw 7 oppinione L locutor Pb 8 -timare L, estimare PT, extimare b idque defendit Barthius cum idem atque \'a nimiis pracconiis seiungere\' ualere opinetur grauis BL 9 partitur Lt quiquam B, quanquam LTV 11 mea de te Pb 1 epiBtularifl B, epistolaris LPTV aloqui L, aloquii P 13 conloquii B et sic plerumque, colloquii LPTV 14 te om. P 15 emolari B 16 uidis B 18 fatigari fatigaris T, fastigari fort. 19 reddideris tuis scripsi, reddidisulis B, reddidistis LP, credidistis V, reddidisti Tb, reddidiBses Sirm. claritatis T 20 stimatione B, extimatione Pb; sit, fero, in extimatione (i. e. sequestra- tione) Barthius arbitrii mei V i mei in ras. m. 1 21 defrudata a V, defrutata B, defraudata LPTb olibrium BLPTV ) quem uicinis calcibus pernix insecutor . adiunges, beatum facturus nempe, si uiceris. deum precor, ut adolescentia in te, quae perfectionem primordiis monstrant, bonae frugis germina conualescant. domi habes unde exhortationis meae uiuasumas exempla. te pater morum tranquillitate, socer eloquentia similem producat. si me uoti reum facere caelestia regna dignantur, unum precor, ut mei meminisse digneris, ne illius, cuius perfectionem inter dicendi simulacra meditaris, obliuionis quoque par esse contendas. sed ad epistulae morem reuertar, quam affectio tua in longum produxit. salue, mi domine, et amantem tui frequentibus cole muniis litterarum, ne amoris contestatio sola, sicut in quibusdam esse solet, praeuii in te putetur extitisse sermonis.

II. ENNODIVS FLORO.

Noui me duram cepisse prouinciam et grauem sarcinam humeris infirmis adtollere, qui sublimitatem tuam quantum ad me quietam uerborum stimulis excitaui. sic minaces dente bestias inualida lacessit adulescentia et dum maiora uiribus prouocat, quod euenire optat spectaculum putat esse, non proelium. sic mens congressionis ignara certaminibus ante periclum debet affectum. leonis rabiem et quam Libya alit bestiam quam te lingua censeo mitiorem. quae me praecipitauit inscitia? qui animi feruor a cognitione tui peregrinantem [*]( 1 uicini T adiangens T, adnrgee fort. 2 aUceris L adaliscentia B, adolescentiae Pb 8 perfectionem B, om. LPTVb; quae primordii ee momtrant fort. (cf. Wiener Studien II p. 234) 4 exortationia LPV 6 reum noti L celestia LPT etaic hi pie- rwnque . 7 unum T num minoribus Utteris ita mg. add. mei] Bedulo add. B 9 aepistulae B 10 quem BL 12 solet in quibusdam eese LPTVb praeuii in te] praeuii sine re coni. Bar- tMM 13 potetur B ezstitiwe L ) [*]( II. 16 prouintiam LTV 17 umeris L h eras. infirmus B attollere LPTV 18 minaois LllV 19 sinualida B aduliscentia JB, adole- LPTV 21 prelium L 22 periclum BL, periculum TV libya B, libia LPTV alet B 24 inscicia T, insicia P, inscia b qui animi BPb, quia nimis TV, qui animis L ) [*]( 1* )

duxit in deuium, ut nescirem quid intentioni lacessitus deberet, qui semper contumelias primus incipit, qui in iniuriarum. gymnasiis numquam meruit posthaberi? clericorum certe exereitaissimus maledictor, qui ad eos semper nouelli et acuti dentis morsus exhibuit quem euadere ad unguem ducta uita non meruit, cui cessit omnis eruditio et quasi cometen sidus religiosorum fugit uniuersitas: hunc ego inprobus et fronte debilis excitaui. hac fiducia prouocassem uentos ad flandum, ad cursum flumina, Faustum meum ad facundiam, qua te ad garrulitatem loquendi parcus ferratis uerborum calcibus animaui. ignosce, quaeso, et quod in aliis uitium putas, taciturnitatem amantes sperne, abstine a responsis, prouocantem damna contemptu. tecum decertet de mediis curiae sinibus eductus: circa Gallum prosapia conticesce: silentii tui, si praeuales, talione multetur. caue, mi domine, ne incipias minorem loquacitate prouocando humilis aestimari. quid enim laboris est iacentem in ea parte superare et triumphum de eo ducere, qui se ante conflictum inparem confitetur? esto mihi tamen apud domnum Faustum amoris mei fibula, si querelas quamuis angustas et rusticas studes euadere.

III. FAVSTO ENNODIVS.

Acta est causa desiderii mei beneficio querelarum: meruit inpudentia quod negabat urbanitas. diligentiam sancti pectoris, [*]( 1-debram iB 2 in \\B, om. LPTV gimnasiisT, gemnawM aB 3 nuquam LV 6-cometee B, cometem P, aomitom b Bydos : T b 7 ego BLPTV, ergo b iaprobus. B, improbqs LTV 8 fidatia LT nentus B 10 pacud ferratis L 12 amantes B, amantis LPTVb prouocentem B proccacitatem b dampna LP 18 medii T sinebusB, senibus V corr m 1 14 circa] cura T conticifiee B praeualis lB 15 multttur B, multemusLPTV, mulcemur & loquatitate-L J6 ierte- Bnari b is imparem LTV ut solent ^19 dominum BTb finola B quaemrellasB 20 studes B o in ras. ) [*]( III. 22 Ennodius Feusto b i quaewllarum B 24 impudentia LTV )

quam artifex silentium tegebat, elicui: taciturnitatem, quae ad fomenta ardoris mei parata fuerat, terminaui: prorogando uiles paginas pretium uincentis accepi. sic usuram cultori uexatis reddit uber terra cespitibus et feturam nobilem de singularibus parturit gleba germinibus: sic ad uocem unius hominis montium secreta respondent et dum angustus clamor uincitur, ualitudinem suam elementa manifestant. euangelicis tali facto obeeeutus oraculis frustum de praecepti sam ueritate sortitus, cuius declarat instructio, quod pulsanti saepe surgat et tribuat deus; si non propter meritum, uel propter inportunitatem. facessat posthac infidelium male cauta discussio: integritati sententiae periclis praesentibus idoneus mihi testis adstipulor. frequenti oratione optata promerui: concessum est precum adsiduitati quod negabatur examini. debeo uobis amicitiam, querimoniae meae, quas, dum uotis effectum tribuitis, plus amabo. fuerit licet origo uestra a iusto dolore ueniens, frequenter a uobis, postquam praestitistis, etiam inlaesus incipiam. delenificam allegationem amplexus epistularis alloquii ago atque habeo gratias, quod me diu tristium noluistis esse participem. fecistis hoc forsitan uoto et studio consulentis: sed adscribo peccatis meis, quod maioribus, dum temperatis alloquio, sum iactatus angoribus. mihi uni in aduersum prouisa contingunt, dum grauiora semper in maerore aestimo quae tacentur, quia credo quod de mediocribus saepe communicentur uerba languoribus, cum proximitas funeris imperet silentia cito [*]( 2 fuerant L 3 precium LT, praetium B ogoram B s rtJI. 4 ueiatiB B uber om. b et simu caeepitibus B, cospistibus L\' 7 elimenta B, aelem«ita LV, et eiementa P b 9 sortius L\' 10 deui et tribuat LPTVb importuBitatem LTV 11 dacuaio hl 12 sententise sine Pb periculia PTb idoneis B 13 aetipulbr LTV 14 assiduitati 1TV 16 quaerimoniae B quas B, quamLPTYb tribuitesB 16 orago L\' 17 illenu T 18 delenifica cft T epistolarii T w rGl. m. U eloqull LPTVb 20 fecissetis 11 21 ascnbo LTV 22 iSfhi T et tie saepissima 23 merorv BLTV 24 cemuneoMtw T 25 langoribus BL\'r ) rumpenda. deo gratias, qui ea quae dura aestimantur clementia bene uertit et quae ex merito nostro uentura collegimus ex sua facit miseratione transferri. uoluissem tamen talem circa paruitatem meam dignatio uestra tenuisset affectum, ut quem comitem saepe gaudiis adhibuistis cum eo elegissetis etiam aduersa partiri. an putatis tale beneficium in acceptum me esse relaturum, si ab aestibus pectoris uestri tamquam male fidelis excludar? non est, ut uideo, apud uos mei ratio dispensata consilii. ego mihi perire gratiam puto, nisi eam rerum omnium uobiscum communicatione nutriatis. desinite, quaeso, in hac mihi parte consulere uestra inpendio uerba cupienti cui si uotiui negentur affatus, fatiscam, ut terra cui caelo nihil liquitur nec uenas suas suco bibuli humoris infundit, unde innatis alimenta culmis exhibeat et ad falcem grauidas aristas adducat. ut piscis aqua abstractus uitalibus indumentis priuatus extinguitur, sic ego subductis alloquii uestri fluentis interimor. quaerant alii quod delectet, ego res ad animam pertinentes expostulo: mihi non tam delicias uerba uestra pariunt quam salutem. rem fateor nullis coloratam fucis, nullis nebularum depictam mendaciis, quia non sum simulandi artifex: decerptum aliquid uitae meae censui, dum tacetis. male uos fideles adseritis, si ad aures meas generaliter deflenda per uos deferantur incommoda, quasi nescire alicui Christiano liceat malum, cui Roma subcumbit. barbaras nationes et a nostro limite toto pene orbe discretas, continuis haec conicio lamentis ingemescere et ad solacium nostrum lacrimas commodare. huius rei magnitudo uestra adhibere se indicem fugit, ut in [*](1 existimUltur b 2 colligimus T 3 quod talem Pb 7 eetibus B peccoris T tanquam TV 9 gratiam perire T 10 nutriaris LlT designite Pb 11 impendio LTV 12 qui b fatiscam B, fatiscat LPTVb 13 nil T liquitur B, linquitur LPVb, linqui*t T saooo Tb umoris L 15 aristat Lx ut uidetwr 16 udstria B fluentis B 8. I. 18 dilicias B 20 non] si//// T 21 decertum L 22 asseritis T, adseretia B, aagerimus Pb 24 subcumbet B, \'succumbit LPTV 26 discretas B, diuisas LPTVb conitio T 26 ingemiscere TPb solacium BPT, solatium LV 27 ad*ibere L h eras. iudicem Pb ) perniciem meam fallacium nuntiorum diabolica cum securitate uota mentiantur, ut non sit ad cuius ueritatem post fabulas redeam nec qui animum meum ueri demonstratione sustentet. caue faxis, mi domine: uobiscum mihi alia res est: aliud fori ius, aliud triclinii. audiat te quae in conuersatione publica didiceris familia domestica retexentem: subiectorum animos et fideles ut putatis mentes relationum uestrarum cibis alite, ne ieiuna amicorum corda talibus ferculis inpasta moriantur.

IIII. FAVSTO ENNODIVS.

Anagnostici fidem secutus et suadae orationis sapore prouocatus, pene uitium esse credidi rem uirtutis et dum plus sermonum diademata credo ualere quam conscientiam, culpam quam mens non agnoscebat incurri. non sic ceruis sibilo artificibus insidiis blandus uenator inludit, non ita pinnarum mentita formidinem discoloribus fucis ultro expetenda retia manus magistra conponit, quemadmodum me captum et sponte capistris ora porrigentem magnitudinis uestrae tenuere sermones. commissi nescius uobis inpugnantibus diu utrum essem innocens inquisiui. aliud sentiebam de epistula uestra, aliud de proposito meo. quis rogo fuit patrandi sceleris tam uenustus admissor, qui purgationem crederet, si alieno se fateretur praecepto suo [*]( 1 pernitiem T; tyUdbarum ci et ti permutationes in hill codici- bus non infreguentes quas T et L aoK exhibent imm ubi momenti esse uidebatwr non notaui fallaciam L 2 ad B 8. I. 4 aliud fori ius aliud b, alia fori uis (ius BL) alia BLPTV 5 triclinis L\' conuersationem B 8 inpa«Msoha L sta eras. ) [*]( IIII. 11 anagnostici Sirmanagnistici BLPTV, amici b, anagnostae uel anamnisti coni. Schottus in mg. suade B, suaoae LV, suaue PT\', suaui Т\'b orationi T 12 poene B esae credidi rem B, eese crediderim LTV, crediderim esse Pb, credidi rem esse coni. Sirm. 14 sibylo LV 15 illudit T et sie plerumque 11 pro 01 formidine Pb .16 manus om. B magistra manus T ) [*]( I conponet B vl7 capists T 19 nobis om. B impugnantibus LTV 20 epistola LTV 21 uenustus scr. Sirm., uetustus BLPTVb. )

militare flagitio, cum nemo de se confesso iuste credere possit crimen alienum ? sed credo iuris et legum expertem fuisse personam et sola calliditate conpositam, cui etiam imitandi in scriptione aliena imaginem ueritatis usus indulgeat et proprietatis simulacrum lenocinia pudenda concilient.\' nolo cuiusquam nomen incessere nec contra conscientiam accusantis subire personam: sufficit pudorem meum in statione constitui: alios iactent incerta uentorum. ego tamen, etsi imperare talia calcaribus amatae lectionis adigerer, patriarcharum me imitatione defenderem. furto Iacob primogeniti fratris uicit aetatem, cuius beneficio principatum obtinuit, quem natura non dederat. Dauid dum lustraret deuia studio fugae et angusta terrarum, propositionis panibus famem depulit et contra legis uetita, quae minores habet aculeos, esuriem corporis effugauit. ego inediam, quam de diuinis libris anima inpastus conceperam, marcentibus diu debui tolerare uisceribus, donec concepta lues ad\' uitalia secreta percurreret. Daniel propheta, diuina dogmata regiis subduxit penetralibus, quae ad instructionem suam pudicus et imitandus raptor adiunxit. quid iuuat ire per singula, cum ad munimen inpugnatae una sufficiat de commemoratis persona conscientiae P quae tamen uerecundiae suae et naturali ut ita dixerim debilitati ante necessaria petitione prospexit. nam et si sum post negationem, qui me reum fecerim, aestimate. doctorem Libycum adseritis sublata a se pyri poma fleuisse. merito lamentis expiandum est quod cum pudoris dispendio uenter adquirit. uilia fuerint forte quae sustulit aut neglegentia aut usu aut tempestate peritura, non fuit culpa uacuus tamen iuxta apostolum raptor: carnem quam animam plus amauit. [*]( 2 fuisse∗. L 3 compositam LTV qui b 4 seribtione B alienam T usus B, om. LPTVb 5 simulachrum T I • 1 " - f u : " c eq t corr. tn, Jipocinia B M i 7 peraouam] pan T 8 iacent Pb , iixperaret alia BT 9 amataeaJB to, amate LPT, armatae ser. Sirm 12anguetia T 15 inaediam V 17 danihel BL V 18 pedicai B ,20 inpagnantae L\', impugnate T. compemoratis] numeratis Sirm. 23 sestimatae B 24 lybicum L, libicuin T pjri Sirm., peri BLPTYh; puero Schot. 26 acquirit Vb negligentia LTV 28 amabit BLPTVb ) Tobias propheta huiusmodi commissoribus occurrit et diuina uoce testatur dicens: non licet nobis aliquid manducare furtiuum. cum dixisset manducare, non dixit: non licet nobis aliquid lectitare furtiuum. Iosiam, ut narrat historia, subrepta papyrus instruxit. ego homuncio hoc non facerem, quem uos contra ingenii uires ad scientiam diligendam uerborum stimulis foditis ? sed reuertor ad uirum optimum, praefati, quantum scribitis, sceleris admissorem, qui in utraque parte fidem uiolans nec uos securitate nec me facti, si scripsi, perfectione donauit. contingat mihi salua magnitudine uestra coram posito secundum mandata dei tanti uiri, prout habet animus meus, terga mulcare.

V. FAVSTO ENNODIVS.

Abundantem dei misericordiam precatus commendo ipsi anni felicis auspicia et beneficiorum eius muneribus sublimis iam consularem uirum quasi aequalis adgredior. hactenus trabealis coturni pompam familiae nostrae peregrina ornamenta tribuebant et pertinere nos ad eum magis adfinitate quam genere gaudebamus, qui anno nomen inposuit. munus erat, non debitum, quod inter curulium possessores diligentum fabulis addebamur. quotiens nos obnoxios sibi fecit lingua, quae apud alios exaltauit, ut commutato condicionis ordine alienis nostrae nobilitatis insignia stipendiis deberentur? at nunc facessat inuidia. [*]( 2 Tob. 2, 21 5 Terentius Eun. YB. 591; cf. August Conf. I c. 16 ) [*]( - la 1 comiMoribus T, commessoribaB B 4 flectitare L in a. ,I. m. 2 hiltona. L 5 papirus PT homucio B, homnntio PT 7 fodetis B, fouetis LPTyfj 8 admessoremB 9 fa!btis si ecribri B 12 mulcare T sed c ex g corr., mnltare Pb V. 14 Ennodius Pausto TV 15 habundantem T 16 felicis \' L e in ras. 3 fere titt. et ex en L corr. 17 aequalem Plb aggredior LTV actenus B 18 familiae∗∗∗ L 19 affinitate LTV. genera. B 20..anno B, annoe LTV, ante noe Pb, anno suo .,(on. imposuit LTV debitur L , _21 cu*rulium L r eras. diligentium L1Pb fabulis in flbulis. corr. L man. rec. addebatur T\' 22 exaltabit B, eicitauit 1 23 conditionis LTV 24 deberentur stipendiis LPTVb ad B )

uetustorum reparator fascium nouellos consul inluxit et dignitatum nostrarum cariosas fores robustus reserauit inpulsor. ad rediuiuam ualitudinem tremebunda marcescentium cardinum limina iuueniscunt, quae nullis credo deo auspice quia posthaec obicibus claudenda patuissent. nam Auieni mei non unus, sed primus est consulatus. stirpis suae gestatura aquilas agmina praeuius antecessit et ad principalem militiam iter uirtutis ostendit. si qua est saecularium reuerentia dignitatum, si quis honos est hominem uiuere post sepulcra, si quid prouidit astutia ueterum, per quod ab hominibus anni uincantur indulti: iure fastus huiuscemodi putantur inuenisse consilia, quorum longaeuitas et senectutem refutat et terminum. deus bone, quantum est unius uocabulum hominis inpensum in dictandis legibus laborem uel stabilire posse uel soluere! macte insignium adulescens uirtutum, qui per oblitteratum materni stemmatis callem uitales honorum secures adtulisti, quibus annosas, ne posteritatem tuam retinerent, splendidissimi itineris obices amputares. cedant huic priscorum laudes, quibus nobilitatem doctorum commenta pepererunt, quae faleratis uerborum superciliis meritum a relatore mercantur. necesse enim est exilitatem. thematis narrantis opibus ampliari, ut dos, quae in materia non inuenitur, stili processionibus inseratur. ut taceam Fabios Torquatos Camillos Decios fuisse superatos: te ipsum, mi domine, qui uniuersos uicisti, eius primordiis existimo uotiue [*]( 1 dignitatis nostrae Pb 2 reserauit Sirm., reserabit LPTVb impulsor TV 8 tremibnnda B 5 patiscent fort. 6 consolatnts BL 9 bonus LV, onus B, bonos in T (in in ras.) est T 8. I. sepnlchra B 10 anni om. T indnlti BP, indnlgi LTV, Multi b 11 fastua BTVb, fatus L, fanstus P, fastos Sirm. consilia suspectum, fort. ex gloss. cons. (I. e. consulares) ortum longeuitas B 14 aduliscens B, adolescens PTb 15 oblitterarum Lx, obliteratum B stimmatis B, stematis LPTV d 16 attulisti LTV 17 splendiissimi L amputares Sirm., amputaris BLPTVb 19 faleratis BLV, fabulatis T 22 atilo B fabioa ex fauius V m. 1, fanius B 23 torquatns camillus decius BV. (em. m. 1 us in os) snperatus B 24 existimo b, extimo P, stemo BLTV uotiuae B ) cessisse. tu per duratum proauorum auorumque scipionum tramitem iam grandior, pene praecedentium conexus lateribus ambulasti, ita ut sub coniunctione numquam interpolatae felicitatis incederes. ad Auieni mei adhuc teneri uirtutes pertinet et tuo generi continuare fasces et nostro reddere. ago gratias intentioni in commune augmentum profuturae, per quam cum dei beneficio natalium bonorum claritas hactenus interclusa resplenduit, per quam diem suum lucidus sanguis agnouit. quam uoluissem uotorum meorum summam coram positus intueri, si non peccatorum magnitudo munus caeleste, quod non potuit desideriis, denegaret aspectibus, et nefas sit hominem uno eodemque tempore uniuersa optata promereri! illud tamen inter maximas redemptoris nostri remunerationes credo numerandum, quod limen felicis infantiae consul mens cum honore senis ingressus est. spe praecipio quid paretur laboribus, cum talia primordiis exhibentur. inauspicatis successibus illi profectuum incrementa uentura sunt, quem coepisse uidemus a fascibus. minus est quod sibi de prosperitatis euentu in antiquorum praeconiis uetus fama blanditur. quod adtrita puluere canities, quod uita sub fasce acta uix meruit, quod grandaeuus de inpetratione numquam certus optauit, hoc memorato saepius adulescenti meo supernum munus ingessit. additur quod in principio uitae disciplinis optimis institutus uidetur meruisse quod adeptus est, nec dignatur totum in se felicitati tribui, in quo possunt etiam dari plura uirtuti. naturae in decus scolas et litterarum studia consecutus, paternae perfectionis aemulator, talem se industria sua filium reddidit, qualem alter [*]( 1 aaorum B 8. I 2 conezibus T 3 nunquam V ..J 6 agmentum T 7 benificio B actenaa B .10 intueri L i Mtpra scr. tfI. ree. 14 felices B 15 spe] sed Sirm. praecipio BLV, percipio PTb 16 ex*ibentar L h in hac uoce saepislime eras. prouectuum b 17 cepiese BPT 19 attrita t LTV 20 grandeuos BLT 21 impetratione TV, imperatione L optabit B memorati LV, memorat B 22 aduliscenti B 24 in se totiun T 25 indeces (supra es ras.) B, indices toni. Schottue 26 colas B, scholas LPTVb 27 aemulatar B ) uix potuit elegisse. quicquid Attica, quicquid Romana praecipuum habet lingua cognouit, aurum. Demesthenis et ferrum Ciceronis expendit, utramque dicendi seriem Latinus relator impleuit. grammaticae instructionis repagula et illas dicendi legales angustias pro libertate conplexus est. oratoriam pompam sectando masculae dictionis brachiis aequales ad oratoriam eduxit. sed quo me rapiat processus affectionis terminum refutantis, agnosco: diuisus proposito consulem eruditum ingenio inpar appello. ad uos reuertor, cum quibus mihi commune gaudium, par desiderium, aequalis supplicatio est. oremus deum, quia uota nostra modum refutant, ut ipse faciat perenne esse quod tribuit nec umquam circa nos muneribus suis terminum ponat qui largiendo damna non sensit. nos gaudete tamen uestro tam excellenti bono, quibus fas est post trabeas suas habere filium in obsequio consularem. si tamen in sententia mea caelestis uigor operatur et tota mens humanis delictis inclinata non subiacet, fidelium orationum uestrarum retributio est circa sobolem dignitas inpetrata. urbi sufficerent quantos habet domus una precatores. felix mater, tot imperatorum domina, uos apud deum precibus suis matrona fortis adtollit. per tantos regnum caeleste uim patitur, quorum meritis a diuina clementia quod postulatur exigitur. scriptum enim meminimus dicente discipulis domino: si conuenerit duobus aut tribus uestrum, quicquid petieritis impetrabitis. credo redemptorem iustorum raritate prospecta prospecta salute petituros duos dixisse sufficere. licet [*](23 Matth. 18, 19 ) [*](1 atteca B 2 ddmostertis B 3 utranque Pb, ntraque BLTV 4 grammatice B repagola B 5 augustas L complexus LTV 6 braciis B aequalis BLPVb, equal T 8 consule∗ T 9 impar LTV 10 equalis B saspicatio B 11 perhenne T 13 dampna LPV 15 consolarem B 18 impetrata LTV quantus B 19 praecatoree B 20 attoIGt TV 21 celesta L , a. T 22 mminimus L 23 domiao discipulis LPTVb conuenerint duo aut tres PT 24 imperabitis Ll 25 pspecta T. ) coniectura perpendi, si possit tribus aliquid denegari pro suorum utilitate poscentibus. his ergo: spebus animatus et iustorum cognatione sublimis, confido de superna benignitate etiam me ad optatae copiam gratiae peruenturum. si Abrahae meritis Loth sanctorum turbis adsciscitur, si hi qui caruere propriis propinquorum ad celsa perduci meruere uirtutibus: annus iste familiae, uestrae pariet dignitates. nam siuobis cordi sum, facile ad caelestem gratiam optata inpetratione perducor. domine mi, salutationis, reuerentiam soluens ueniam, , postulo. de prolixitate sermonis quia difficile est magna gaudentem parua loqui esse contentum.

VI. FAVSTO ENNODIVS

Deus bone, quam nihil est arduum magna curantibus et qua quiete diuinae mentes uisa describunt! quibus ornantur dotibus loca, quae lingua diues et dicendi peritus aspexerit, si religioso\' liceat sine discrimine confessionis enarrare proposito! quasdam mundi artifex, deus prouinciis . felicitates stupenda secreti sui largitate concessit: alias uberius, melius alias uinum iussit effundere, aliis contulit triticeae segetis ope gratulari, multas pomorum uarietate uel utilitate donauit. quibus haec tamen ipsius - naturae repugnantia merita non dederunt, feeit eas relatore sublimes. non est unde ieiuna cautibus gleba desperet . nec unde non respondentia cultori arua subiaceant. linguarum genio terris merita tribuuntur et qualiter quis loqui [*]( 2 speciebuH Pb 3 sapeisa Pb, supera BLTV 4 optate U B pernentorum L 5 adscikcitnr BL, asciscitur PVbf asscicitnr T, adscribitur Sirm. 6 perduce B 7 dignitatis B 8 impefcratione L corr, TV, iraperatione L1, inspiratioDe Pb 9 me T, miw B, hi. eras. 11 contemptum T1 VI. 14 nichil T et sic saepimme 15 quietae B mentis BLPTVb discribunt B 16 diuia B 18 prouintiis L V .. 19 secreta B 20 £ riticae B .22 repugnantis Sirm. 23 ieiunia L gleua B diqperet jBLV 24 non B, rWn., LPTVb )

potuerit, taliter rem, de qua fuerit locutus, adtollit. crescetis. prouinciae, cultura sermonum: oris est quicquid in uobis lector stupuit. uber solum et diuitibus quae te iactas terra palmitibus, quae per modicos sulcos scalpentem dorsa pascis agricolam, quae uenas diuites in ipso proscissionis pandis exordio, quae suscepta germina multiplicata messe restituis, nihil tibi commune cum maximis, si ad te domnus Faustus, Romani status eloquii, non serenus accesserit. ecce Comus pullae quondam pene in silentium missa condicio, quae nulla se hactenus commoditate, nulla ut aiunt formositate iactauit, quanto gaudet ingenii priuilegio? quae per praerupta conuallia et patulos cohaerentium hiatus montium aestiuis niuibus miseram scit exhibere concordiam, cui per pericula pendentium cum uia cultorum ante terram per scopulos opus est seminare quam germina, cui calamitatis genus est, riparum Larii confinia canis ornasse nemoribus, ut subridens inlecebrosa uisione dominantibus blanda fecunditatem fronte mentiatur et in perniciem possessoris pulchritudinem nutriat exsecrandam, ubi primum fabricis suis per praetoria domini tributa dissoluunt, dum antiquorum lasciuias parca nituntur frugalitate reparare et profligantia patrimonium fulcire culmina: indigenarum copia ad hoc tantum seruata, ut functioni publicae peraequatoris etiam uota transcendens numerus non deesset: piscium populos . non ad delicias, sed ad horrorem nutriens, per quos discimus quid laudis captorum alibi sapor mereatur: ubi aer pluuius perenniter et minax caelum et quaedam uitae sine tota luce [*](1 attollit LTV crescitis Sirm. 2 proaintiae LV 4 pacis LPb 5 in] et in P 6 restitnes B 8 kpnlloe B 9 poene B conditio LTV actenus B 11 ingenii] elata add. B ) [*]( I patnlus B 12 coherentium BLT hyatns PT 18 c p picnla T c p p in rcu. cum uia] uuia T 17 fornte B 18 pnlcritudinem PT ezecrandam PT 19 dissolnnnt tributa T 20 laBcinias BLV, lascinas T, lacinias P, lacnnas b, lacinias coni. Schottus; nihil mutandum, loquitwr enim de tectis priorum possessorum neglegentia ruinam minantibus 21 indig\'narum T 92 publice B perequatoris B 23 populus B 24 diliciaa B quod Pb dicimus L 26 perhenniter T ) transactio: dulcia Larii oculis fluenta transeuntibus et ad natatum quos perdat inuitantia. quis ferat decorum gurgitem sub hac deceptione fallentem? quid dicam insulam relatione factam habitabilem? quis non hoc miretur? in qua minus amatur uita seruata., in qua portio fuit euasisse decriminis, circa quam piscibus hominum ministratur esca cadaueribus? nulla enim praeter aquas Larii defuncti ibidem sepulcra meruerunt. maria, fluuium Adduamque laudastis, quorum per confusos ductus discrimen lacum tumoris ostendit, qui agnosci in eo numquam nisi per turbida fluenta potuerunt. tanti fuit diuitias facundiae in rebus laude carentibus ostentare, quanti non fuerant haec omnia, naturae beneficia si dedissent. caelorum tamen dominus, qui hoc uobis posse concessit, munera sua sub perennitate tueatur, quia haec ego non quasi a uobis diuersa sentiens scripsi, sed ut ex istis lector agnoscat Comum per stilum uestrum melius esse legere quam uidere.