Testimoniorum Libri Tres adversus Judaeos
Cyprian Saint, Bishop of Carthage
Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.1). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1868.
In Actibus apostolorum: Pecunia tua tecum sit in perditionem, quia existimasti gratiam Dei per pecuniam possideri. Item in euangelio: Gratis accepistis, gratis date. Item illic: Domum patris mei domum negotiationis fecistis [et domum orationis uos fecistis speluncam latronum]. Item apud Esaiam: Qui sititis ite ad aquam et quotquot non habetis pecuniam euntes emite et bibite sine pecunia. Item in Apocalypsi: Ego A et £ 2, initium et finis. ego sitienti dabo de fonte [*]( 2 Sir. 5, 7. 6 Bom. 3, 8. 10 Rom. 2,12. 14 Act. 8, 20. 16 Matth. 10, 8. 17 Io. 2,16. = Matth. 21, 13. 19 Es. 55,1. 21 Apoc. 21, 6 sq. ) [*]( 1 et ad fidem LM persequutio W 3 deum WLMBv de die] diem LB enim W 8. 1. m. 2 4 illius et in tempore uindictae disperdit te A 5 iam om. MB 7 condemnatio LMB iusto A 10 quodquod .A WIL, quotquot enim M inique] sine lege Mv et loco proximo 11 ct peribunt WM quodquodAWlL 12 et iudicabuntur LMBv 14actis WLMB sit] 5 M perditione LMBv 15 pecunia (per om.) W possidere M 16 item om. WLB gratias-gratias L 17 facitis negotiationis WLMB et d. orationis om. B; et...latronum om. AWLM 19 si**tis W ite] uadite WLv aquas B quodquod AL, quomodo W 20 et bibite A, et edite WBM, edite L; xal (pdyere LXX (ntfre cod. Alex.) 21 et (anteSl) om. A )
In Exodo: Et mons Sina fumabat totus, quoniam descenderat Deus in eum in igne. Item in Actibus apostolorum: Et factus est subito de caelo sonus, quasi ferretur flatus uehemens, et inpleuit totum locum illum, in quo erant sedentes. et uisae sunt illis linguae diuisae quasi ignis, qui et insedit in unumquemque illorum: et inpleti sunt omnes Spiritu sancto. Item in sacrificiis quaecumque accepto habebat Deus descendebat ignis de caelo qui sacrificia consumeret. Item in Exodo: In flamma ignis adparuit angelus Domini de rubo.
In Prouerbiis Salomonis: Qui corripit impium odietur ab eo. corripe sapientem, et diliget te.
In Prouerbiis Salomonis: Ex multiloquio non effugies peccatum, parcens autem labiis sapiens eris.
In Prouerbiis Salomonis: Abominatio est Domino labia mendacia. [*]( 4 Ex. 19,18. 6 Act. 2, 2 sq. 12 Ex. 3, 2. 15 Prou. 9, 8., 18 Prou. 10,19. 21 Prou. 12, 22. ) [*]( 1 uiuae AB, uitae WLMv; cf. test. III, 116 et om. A 2 ille om. B fili W 3 sanctum spiritum W 4 descendebat W 5 igni LB, ignemTF1 actus A, actis WLMB 6 sonus] thronus B 7 illum locum v 8 fisae W 10 quicumq; W, quae B accepta Mv habebant B 11 sacrificata LMv 12 item om. Bv 14 correptiones M quoque bonas (bonos B) MB 16 diligit LMB diliget et adiciae cordis sitae A (corruptum ut uidetur ex: et adiciet odisse te) 17 a] item illic a L et ita proximi tituli in L incipiunt ab Item uel Item illic mul- tiloquio WLl 18 multiloquentia L2MBv 19 parces W\', pergens A autem] enim B sapiens A, sensatus WLMBv 21 abhominacio W 22 mendacia] add. B: item illic: noli uelle mentiri omne mendacium adsiduitas illius non bona ) [*]( 12* )
In Prouerbiis Salomonis: Qui parcit baculo suo odit filium suum. Item illic: Ne destiteris paruulum emendare.
In Prouerbiis Salomonis: Ne dixeris: ulciscar me de inimico meo sed expecta Dominum, ut tibi auxilio sit. [Item alibi: Mihi uindictam, ego retribuam, dicit Dominus.] Item apud Sophoniam: Expecta me, dicit Dominus, in die resurrectionis meae in testimonium: quoniam iudicium meum ad congregationes gentium, ut excipiam reges et effundam super eos iram meam.
Apud Salomonem in Prouerbiis: Noli diligere detrahere ne eradiceris. Item in psalmo XLVIIII: Sedens aduersus fratrem tuum detrahebas et aduersus filium matris tuae ponebas scandalum. Item Paulus apostolus ad Romanos: Optabam ego ipse anathema esse a Christo pro fratribus meis. Item ad Colossenses: De nullo male loqui nec litigiosos esse. [*]( 3 Prou. 13, 24. 4 Prou. 23,13. 7 Deut. 32, 35. 9 Rom. 12,19. 10 Soph. 3, 8. 15 ProtL 20,13. 16 Ps. 49, 20. 19 Rom. 9, 3. 20 Tit 3, 2. ) [*]( 1 delinquont M I 3 in prou. sal. M, item in sapientia solomonis A, item illic BW, om. L aao om. WMv 4 suum om. L\'D filium snam odit B destiteritis LlB, cessaueris W paruo lumen mendare A, parnulum emendando WLMBv 5 et om. W 7 in prou. sal. A, apud solomonem in paroemiis W , om. LMBv de om. A 8 inimicis meis M sed om. M erpecta A, sustine WLMBv deum WLM item...dominus om. A 10 diem A 11 meae.... congregationes om.B congregationem WM 16 eradiceris AM, extollaris WLBv item om. B XLVIIII] XLVIII B adnersom B 18 item. ■ .1.19 meis om. WLMv, post litigiosos esse l. 21 ponit B 19 obtabam enim B pro fr. meis om. B 20 in epistula pauli ad WLMv mali L litigosos A, litiosns W, litigiosns B )
Apud Salomonem in Prouerbiis: Qui fodit foueam prorimo suo incidet in eam ipse.
Apud Salomonem in Ecclesiastico: Ne pigriteris uisitare infirmum. ex his enim in dilectione firmaberis. Item in euan\'gelio: Infirmus fui, et uisitastis me: in carcere fui, et uenistis ad me.
In Ecclesiastico: Susurrio et bilinguis maledictus, multos enim turbauit pacem habentes.
SACRIFICIA MALORVM ACCEPTA NON ESSE.In Ecclesiastico: Dona iniquorum non probat altissimus.
In Ecclesiastico: Iudicium durissimum in his qui praesunt fiet. exiguo enim conceditur misericordia, potentes autem potenter tormenta patientur. Item in psalmo secundo: Et nunc, reges, intellegite, erudimini qui iudicatis terram.
Apud Salomonem: Esto pupillis misericors ut pater et pro uiro matri illorum: et eris uelut filius altissimi, si obaudieris. Item in Exodo: Omnem uiduam et orphanum non uexabitis. [*]( 2 Protu 26, 27. 5 Sir. 7, 35. 7 Matth. 25, 36. 10 Sir. 28,13. 13 Sir. 31,23. 16 Sap. 6, 6 sq. 18 Pa. 2,10. 21 Sir. 4,10. 28 Ex. 22, 21 sq. ) [*]( 3 ipse incidet in eam v 4 uisitandos se A 5 apud salomonem OIJL A 6 firmaueris AB 7 carcerem A et om. B 10 susurrio WLM, usurrio A, susurro Bv; cf. Mai Glossarium in Spic. IXp. 68 malectus W, maledictus in plebe B 11 turbabit WLMo; cfr. LXX 12 acceptabilia v 13 non probat] reprobat V 14 iudicare M habuerunt v 16 in eccl. A, item illic WB, om. LM, apud salomonem v 17 concedetur B 18 item om. MB secundo] primo LM 19 erudimini AWB, emendamini LMv 20 pupillam L protegere ex protege Mm. 2 21 apud aaL om. L, dicit add. W esto.. L ut] et W 22 eorum WLMB et] ut W uelut f. alt. om. W si] et A, om. WL obaudiens W 23 uexabis B )
In psalmo VI: Apud inferos autem quis confitebitur tibi. Item in psalmo XXVITII: Numquid exomologesin faciet tibi puluis?Item alibi exomologesin faciendam: Paenitentiam peccatoris malo quam mortem. Item apud Hieremiam: Haec dicit Dominus: numquid qui cadit non resurget aut qui auertitur non conuertetur?
Apud Esaiam: Qui uos felices dicunt in errorem uos mittunt et semitam pedum uestrorum conturbant.
In euangelio secundum Lucam: Cui [plus dimittitur plus diligit, et cui] pusillum remittitur, modicum diligit. [*]( 5 Es. 1,17 sq. 6 Iob 29,12 sq. 7 Ps. 67, 6. 10 Ps. 6,6. 11 Ps. 29,10. 12 Ez. 33, 11. 14 Hier. 8, 4. 17 Es. 3, 12. 21 Luc. 7, 47. ) [*](1 ueiaueritis Mv aadiara LM 2 animo in uobis Mv occidam A, perimam WLMBo 3 uxores A, coniuges WLMBv filii] pueri LB 4 popillo A, ut pupillo L, pupillos W 5 conseruabis B 6 non W s. 1. m. 2 7 uidae W item om. B LXVII] LXVI B patres WMB* 8 iudices WMB 9 exolomogisen A, exhomologesim WB 10 VI] quinto B in infernum A autem ani. B 11 item om. B XXVIITI] XXVIII AWMB exom. faciet] confitebitur W numquid.... alibi om. A faciendura WLM, om. V 12 malo peccatorispaenitentiam WLMB, exomologesin malo peccatoris et paenitentiam V 14 cadet A resurgit B, surgit WLM, surget v quid Wl 15 conuertitur LM 16 adolationem A, adulatiosam W 17 uos felices dicunt] beatificant uos W errore A 18 semitas Wv turbant LBv 19 ab eo] habeo A, om. B 21 plus...cui ow. AWLBv pusillum AWLBV, minus Mv dimittitur WLMBVv 22 diligi V )
Paulus apostolus ad Ephesios: Non est nobis conluctatio aduersus carnem et sanguinem, sed aduersus potestates et principes huius mundi et harum tenebrarum, aduersus spiritalia nequitiae in caelestibus. propter hoc induite tota arma Dei, ut possitis resistere in die nequissimo, ut cum omnia perfeceritis, stetis adcincti lumbos uestros in ueritate, induentes loricam iustitiae et calciati pedes in praeparatione euangelii pacis, in omnibus adsumentes scutum fidei, in quo possitis omnia candentia iacula nequissimi extinguere et galeam salutis et gladium spiritus qui est sermo Dei.
Apud Esaiam: Hic homo, qui concitat terram, commouet reges, qui ponit orbem terrae totum desertum.
In psalmo secundo: Quare fremuerunt gentes et populi meditati sunt inania? adstiterunt reges terrae et principes conuenerunt in unum aduersus Dominum et aduersus Christum eius. disrumpamus uincula eorum et proiciamusa nobis iugum ipsorum. Item in euangelio secundum Matthaeum: Venite ad [*]( 3 Eph. 6,12 sq. 14 Es. 14,16 sq. 18 Ps. 2, 1 sq. 22 Matth. 11, 28 sq. \' ) [*]( 3 nobis WLMv 5 harum om. W aduersus] ad LMB spiritalis L 6 nequitia WB tota arma WLBV, armatura A, anua Mv dei 081. WL, iustitiae B 7 nequissimo] nouissimo B ut] et A perficeritis W, perficeretis A 8 stetis... ueritate oni. WLM stetis] sitis B ueritate euangelii v et induentes B luricam W, loriga M 9 praeparationem AW pacis om. V 10 omnia om. B candentia A, ignita WLBV, ignea Mv 11 saluationis LB, salutis assumere v et gladium om. B 12 sermo] uerbum v domini A 13 item de ALMv antichristi aduentu A hominem v 14 concita A et commonet M 16 adiectum L, abtectum W 18 item in A quare AWt, ad quid LMBv; cf. test. I 13 fremuerunt AW, tumultuatae sunt LMBfJ 19 conuenerunt AW, collecti sunt LB, congregati sunt Mv 20 in unum om. B et aduersum B 21 abiciamus WLV eorum WLv 22 item om. B )