Epistulae

Illud etiam quale est quod uult Stephanus, his qui apud haereticos baptizantur adesse praesentiam et sanctimonia Christi ? nam si non mentitur apostolus dicens: quotquot in Christo tincti estis, Christum induistis, utique qui illic in Christo baptizatus est induit Christum. si autem induit Christum, accipere potuit et spiritum sanctum, qui a Christo missus est, et frustra illi uenienti ad accipiendum spiritum manus inponitur: nisi si a Christo spiritum diuidunt ut apud haereticos sit quidem Christus, non sit autem illic spiritus sanctus. [*]( 21 GaL 3, 27. ) [*]( 1 multas 1 moliebatur] mouebatur EIQ 3 panem] pacem EI 4 sine] non sine coni. Oxon.; sine sacramentum solitae precationis offerret coni Sigaltius 5 usitate MQl 6 nichil J, nil v 13 ubi] ubiuis EI 14 demone MQl 15 contendunt I, contemnunt EQ et s. l. I 16 baptisma 117 deserant E et s. I. I, defendunt 117 17 error est] errorem MQl 18 illos] illud illoa E sps BCS Iv 20 sanctimoniam Iv 21 quodquod MQ1 26 diuidunt Q, induit EI, noa induit coni. Cauchim, non ducit coni. Bouth 27 illic autem Q )

Decurramus uero breuiter et cetera quae a uobis copiose et plenissime dicta sunt festinante uel maxime ad uos Rogatiano diacono carissimo nostro. sequitur enim illud quod interrogandi sunt a nobis qui haereticos defendunt utrum carnale sit eorum baptisma an spiritale. si enim carnale est; nihil differunt a Iudaeorum baptismo, quo sic illi utuntur ut eo tamquam communi et uulgari lauacro tantum sordes abluantur. si autem spiritale est, quomodo apud illos esse baptisma spiritale potest apud quos sanctus spiritus non est ? ac per hoc aqua qua tinguntur lauacrum est illis carnale tantum, non baptismi sacramentum.

Quod si baptisma haereticorum habere potest regenerationem secundae natiuitatis, non haeretici sed filii Dei conputandi sunt qui apud illos baptizantur. secunda enim natiuitas quae est in baptismo filios Dei generat. si autem sponsa Christi una est, quae est ecclesia catholica, ipsa est quae sola generat Deo filios. neque enim multae sponsae Christi, cum dicat apostolus: despondi uos uni uiro uirginem sanctam adsignare Christo, et: audi filia et uide et inclina aurem tuam et obliuiscere populi tui, quia desiderauit rex speciem tuam, et: ueni sponsa de Libano, aduenies et pertransibis a principio fidei, et: ingressus sum in hortum meum, soror mea, sponsa. uidemus unam personam ubique proponi, quia et sponsa est una. non est autem una nobiscum haereticorum synagoga, quia nec sponsa est adultera et fornicaria. unde nec potest filios Deo parere. nisi si secundum quod Stephano uidetur haeresis quidem parit et exponit, expositos autem ecclesia suscipit, et quos non ipsa peperit pro suis nutrit, cum filiorum alienorum mater esse non possit et ideo Christus Dominus noster unam esse manifestans sponsam [*]( 16 II Cor. 11, 2. 18 Ps. 44,11. 20 Cant. 4, 8. 21 Cant. 5,1 ) [*]( 3 diacone Q 6 tamquam IQ\'1, tantam MQI, tantum E 7 sordes abluantur scripsi, sorde saluantnr Q, sorde lauantur E, sordes lauentur Iv si] sin v 9 sps scs EIv qua om. E 12 non ** M ab eras. (non Q) heretici sed filii dei I, hereticis et fidei EQ 14 est] es M (est Q) 15 deo] dei EIv 16 multae sunt Bouth, 17 sanctam EQ, castam Iv 18 filiae M1 (filia Q sed a s. l.) 19 populum tuum M1 (populi tui MtQ) 23 una est Q 25 deo EIQ, dei Mv 26 si om. EI 27 pepererit v ) [*]( 52* )

Sed nec illud praetereundum est a nobis quod a nobis necessario dictum est, quod ecclesia secundum canticum canticorum hortus sit conclusus et fons signatus, paradisus cum fructu pomorum. qui autem numquam in hunc hortum introierunt neque paradisum a Deo creatore plantatum uiderunt, quomodo de fonte qui intus inclusus est et diuino sigillo signatus est aquam uiuam lauacri salutaris praebere alicui poterunt? cum uero et area Noe nihil aliud fuerit quam sacramentum ecclesiae Christi, quae tunc omnibus foris pereuntibus eos solos seruauit qui intra arcam fuerunt, manifeste instruimur ad ecclesiae unitatem perspiciendum, quemadmodum et Petrus posuit dicens : sic et nos similiter saluos faciet baptisma, ostendens quoniam quomodo qui cum Noe in area non fuerunt non tantum purgati et saluati per aquam non sunt, sed statim diluuio illo perierunt, sic et nunc quicumque in ecclesia cum Christo non sunt foris peribunt,. nisi ad unicum et salutare ecclesiae lauacrum per paenitentiam conuertantur.

Qualis uero error sit et quanta caecitas eius, qui remissionem peccatorum dicit apud synagogas haereticorum dari posse nec permanet in fundamento unius ecclesiae, quae semel a Christo super petram solidata est, hinc intellegi potest quod soli Petro Christus dixerit: quaecumque ligaueris super terram, erunt ligata et in caelis, et quaecumque solueris super terram, erunt soluta et in caelis, et iterum in [*]( 1 Luc. 11, 23. 9 cf. Cant. 4, 12. 13. 18 I Petr. 3, 21. 28 Matth. 16, 19. (cf. 18, 18.) ) [*]( 7 nec ** Q, nec et M necessarium EJ. 9 ∗∗∗ et Q, est et M 10 ortum EIQ 15 foris] fons Q (fyis M) seruabit EQ 16 archam EI et postea 17 perspiciendam v; cf. p. 822,18 apostoloa petrus., 18 nos] nos V baptismo E 20 dilabio Q 22 salntarem Q 24 quanta] quanta it El., 27 super Q, supra EIv petra Q )

Atque ego in hac parte iuste indignor ad hanc tam apertam et manifestam Stephani stultitiam, quod qui sic de episcopatus sui loco gloriatur et se successionem Petri tenere contendit, super quem fundamenta ecclesiae collocata sunt, multas alias petrae inducat et ecclesiarum multarum noua aedificia constituat, dum esse illic baptisma sua auctoritate defendit. nam qui baptizantur complent sine dubio ecclesiae numerum: qui autem baptisma eorum probat, de baptizatis et ecclesiam illic esse confirmat. nec intellegit offuscari a se et quodam modo aboleri christianae petrae ueritatem qui sic prodit et deserit unitatem. Iudaeos tamen quamuis ignorantia caecos et grauissimo facinore constrictos zelum Dei apostolus habere profitetur. Stephanus qui per successionem cathedram Petri habere se praedicat nullo aduersus haereticos zelo excitatur, concedens illis non modicam sed maximam gratiae potestatem, ut dicat eos et adseueret per baptismi sacramentum sordes ueteris hominis abluere, antiqua mortis peccata donare, regeneratione caelesti filios Dei facere, ad aeternam uitam diuini lauacri sanctificatione reparare. quae si [*]( 2 lo. 20, 22. 28. ) [*]( 1 quando E 8. I. m. 2, om. Q 3 et om. M (exh. Q) 6 ordinationem Q 13 morte om. EI 14 aperta Q 22 obfnBcari Iv adoleri Q 24 ignorantiae EIQ 28 diceret Q eos J, eis EQ per om. M (exh. Q) 30 deo Q (dei M) 31 sanctificationem Q quae si MQI, qui si Q\'ł, qui Iv )

Sed in multum, inquit, proficit nomen Christi ad fidem et baptismi sanctificationem, ut quicumque et ubicumque in nomine Christi baptizatus fuerit consequatur statim gratiam Christi: quando huic loco breuiter occurri possit et dici quoniam si in nomine Christi ualuit foris baptisma ad hominem purgandum, in eiusdem Christi nomine ualere illic potuit et manus inpositio ad accipiendum spiritum sanctum. et incipient cetera quoque quae apud haereticos aguntur iusta et legitima uideri, quando in nomine Christi gerantur, secundum quod uos in epistola uestra exsecuti estis non nisi in ecclesia sola ualere posse Christi nomen, cui uni concesserit Christus caelestis gratiae potestatem.