Epistulae

Et idcirco consulte et çum uigore fecisti, frater carissime, abstinendo diaconum qui cum uirgine saepe mansit, sed et ceteros qui cum uirginibus dormire consueuerant. quod si paenitentiam huius inliciti concubitus sui egerint et ab se inuicem recesserint, inspiciantur interim uirgines ab obstetricibus diligenter, et si [*]( 1 oculos QW, oculi.D fallatur ut scripai, fallat ut W, fallatur BMR, fallantur Lv, fallant- Q ea] ex ea Q2B 2 parte BLMQIBVW, parte sua Qz, parte sui v quam L, om. Q potuit ex potuerit Q et ex BL, ex RWv, et Q 3 corrumpi] uiolari RV 4 concubitos Q inosculatio v 5 turpisim et feda B1 sed im et feda exp. m. 2 7 nonne] non W 8 dolorem] liuorem R V fortasses Q, portans B et om. B in om. R manus scripsi, manu BLQR, manum Wv sumit] sua et B quid 12, quia BLQ 9 christas et Wv 11 huiusmodi W 12 ut] et L W 13 frater L 14 et] ut L et] ut R omnis Q 18 si] si sic L exemplis ante ipsis eras. in W incipiunt R corruptile M 19 procedere] prodire B 20 cum uigore et consulte R 21 uirginem LQ saepe om. B 22 cum uirgn L consueuert B 23 sui om. W egerunt BQW ab] a v reoesserunt BQRW 24 obsetricibus BQ, obstetricio W diligentes W. )

uirgines inuentae fuerint, accepta communicatione ad ecclesiam admittantur hac tamen interminatione, ut si ad eosdem masculos postmodum reuersae fuerint ant si cum isdem in una domo et sub eodem tecto simul habitauerint, grauiore censura eiciantur nec in ecclesiam postmodum tales facile recipiantur. si autem de eis aliqua corrupta fuerit deprehensa, agat paenitentiam plenam, quia quae hoc crimen admisit non mariti sed Christi adultera est, et ideo aestimato iusto tempore postea exomologesi facta ad ecclesiam redeat. quod si obstinate perseuerant nec se ab inuicem separant, sciant se cum hac sua inpudica obstinatione numquam a nobis admitti in ecclesiam posse, ne exemplum ceteris ad ruinas delictis suis facere incipiant. nec putent sibi uitae aut salutis constare rationem, si episcopis et sacerdotibus obtemperare noluerint, cum in Deuteronomio Dominus Deus dicat: et homo quicumque fecerit superbiam, ut non exaudiat sacerdotem aut iudicem, quicumque fuerit in diebus illis, morietur homo ille, et omnis populus cum audierit timebit et non agit impie etiam nunc. interfici Deus iussit sacerdotibus suis non obtemperantes, iudicii sui tempus constituit non oboedientibus. et tunc quidem gladio occidebantur, [*]( 14 Dent 17, 12. 13. ) [*]( 1 in accepta B communicatio nem Q, communione B 2 haec B interim ratione W ut ercu. B si om. BlLRW 3 si postmodum BRW, «* postmodum Q reuerae furint M hisdem BW, eisdem Bv 4 tecto] lecto B graniori B censu reiciantur W 5 tales om. BBW facile om. W 6 eu] his B aliquae QB corruptae B, contumacea Q sed a. l... 2: corrupte fuerint Q deprensa £ , et deprehensa B, depraehensae QB agant Q 7 quia quae Q, quaeque LW, quae B, quia qui B crimine ut B 8 aeetimato insto] existi W post W exhomologeon BLQBW ecclesia Q 9 redeant LB si om. L opstinatae L ab inuicem se B; se otn. W 10 obstinationum quam Q 11 in] ad R ne] nec QW ruinam LWv 12 delicti sni B aut] ac B 18 si] qui W noluerunt LW 14 dominus om. B deus om. W et om. B 15 in superbia B" 16 in om. W 18 agent B" 19 iussit dens W obtemperantes] incipit F, obtemperante B, obtemperantes et v indicii sui W, iudicii snisi F, indiciis snis si B, iudicibus a se LQBv tempus constitoit FW, templum constituit B, ad tempus constitntis LQBv 20 oboedientibus BFLW, oboedientes QBt1 et] sed FV ) quando adhuc et circumcisio carnalis manebat: nunc autem quia circumcisio spiritalis esse ad fideles seruos Dei coepit, spiritali gladio superbi et contumaces necantur, dum de ecclesia eiciuntur. neque enim uiuere foris possunt, cum domus Dei una sit et nemini salus esse nisi in ecclesia possit. indisciplinatos autem perire, dum non audiunt nec obtemperant salubribus praeceptis, testatur scriptura diuina quae dicit: non diligit indisciplinatus castigantem se. qui autem oderunt correptiones, consumentur turpiter.

Ergo ne indisciplinati consumantur et pereant da operam, frater carissime, ut quantum potes consiliis salubribus fraternitatem regas et singulis ad salutem suam consulas. arta et angusta est uia per quam ingredimur ad uitam, sed summus et magnus est fructus cum peruenimus ad gloriam. qui se semel castrauerunt propter regnum caelorum, per omnia Deo placeant nec sacerdotes Dei ** aut per ecclesiam scandalo se et fratribus offerant. et ad praesens si a nobis contristari uideantur, nos tamen salubri persuasione moneamus scientes et apostolum dixisse: ergo ego inimicus factus sum uerum praedicans uobis? quod si obtemperauerint, nobis gratissimum est. stantes eos ad salutem [*]( 7 Prou. 15, 12. 10. 18 Gal. 4,16. ) [*]( 2 ad] apud BVv 3 sic superbi QB 4 unus L et ... possit om. B 6 obtemperare L, obaudiunt W 9 consumentur. Turpiter ergo ne disciplinati F 10 consummantur F, consumuntur B 11 kmi L quantos B salutaribus BQv 12 in singulis Q consolas Q arcta v 13 uia est BB gradimur BV, ingrediuntur F 14 qui et semel se B 15 ut per omnia dno R sacerdotibus W 16 post dei intercidit offendant uel tale quid aut per BFLW, aut Qv, ad B ecclesiam] dni add. Qv, xpT add. B scandalo se et scripsi, scandalos et BFL, scandalo se QW, scandalo BVv fratribus offerant] suae prauitatis offendant RVv 17 ad praesens si scripsi, ad praesentia F, ad praesens BLW, si praesens B, si ad praesens Qv a om. F nobis] quidam ex fratribus nostris add. v uideantur BW, uideatur FL, uidentur QRv nos] nonos F in salubri Qv 18 persuasione] per sna sine Q maneamus Qv et apostolum scientes W et om. R ego om. BW 19 uobis factus BQ, factus uobis v praedicans F, dicens BRQW, om. L 20 nobis] uobis jRW1 gratissimum est stantes eos] lucrati sumus fratres et (et om. L) eos LBv )

dignatione nostri sermonis firmauimus. si autem quidam de peruersis obtemperare noluerint, secundum eundem apostolum dicentem: si hominibus placerem, Christi seruus non essem, si quibusdam suadere non possumus ut eos Christo placere faciamus, nos certe quod nostrum est Christo Domino et Deo nostro praecepta eius seruantes placeamus. opto te, frater carissime ac desiderantissime, in Domino semper bene ualere.

CVPRIANVS PRESBVTERIS ET DIACONIBVS FRATRIBVS CARISSIMIS S.

Saluto uos incolumis per Dei gratiam, fratres carissimi, laetus quod circa incolumitatem quoque uestram omnia integra esse cognouerim. et quoniam mihi interesse nunc non permittit loci condicio, peto uos pro fide et religione uestra fungamini illic et uestris partibus et meis, ut nihil uel ad disciplinam uel ad diligentiam desit. quantum ad sumptus suggerendos, siue illis qui gloriosa uoce Dominum confessi in carcere sunt constituti, siue his [*]( 3 Gal. 1,10. ) [*]( 1 dignatione nostri sermonis FW, pariter dignatione (dignitate L) nostri sermonis BLQ, pariter et dignitatem (dignationem R) nostro sermone JRv firmauimus LB, formauimus BFQWv quidam om. B 2 secundum] sequamur Rv eundem om. FW dicent W 3 seruus christi W . 5 xpo et dno nro R, xpi dni et di nri BFLQW 6 seruando Rv opto ... ualere om. L optamus R 7 ac desideratissime FW, om. BLRQ in dm F, om. BRQW semper om. BRQv — Ad Stephanum exp F, ad Pomponium de uirginibus eip BLRQW, Explicit ad Pompeium de uirginibus M. — ) [*]( Epist. V. — Incipit ad clerum sicut supra NT, Incipit.ad clerum propter curam pauperum Z, Ad clerufai propter curam pauperum et peregrinorum incipit (t. — 9 diaconis Z carissimis om. Zti 11 incolumes Z 12 quod] quo T 14 fundamini Z11 15 et uestris] uestris Z nichil NZ uel ad d. u. a. d. desit] indigentia et ad humilitatem uel ad humanitatem uel ad disciplinam.sit Z 16 quantum autem v sumptos NT illisJ iis tf 17 dno ft siue] sibi Z hiis Z, iis v )

qui pauperes et indigentes laborant et tamen in Domino perseuerant, peto nihil desit, cum summula omnis quae redacta est illic sit apud clericos distributa propter eiusmodi casus, ut haberent plures unde ad necessitates et pressuras singulorum operari possint.

Peto quoque ut ad procurandam quietem solertia et sollicitudo uestra non desit. nam etsi fratres pro dilectione sua cupidi sunt ad conueniendum et uisitandum confessores bonos quos inlustrauit iam gloriosis initiis diuina dignatio, tamen caute hoc et non glomeratim nec per multitudinem semel iunctam puto esse faciendum, ne ex hoc ipso inuidia concitetur et introeundi aditus denegetur et dum insatiabiles multum uolumus, totum perdamus. consulite ergo et prouidete ut cum temperamento fieri hoc tutius possit, ita ut presbyteri quoque qui illic apud confessores offerunt singuli cum singulis diaconis per uices alternent, quia et mutatio personarum et uicissitudo conuenientium minuit inuidiam. circa omnia enim mites et humiles, ut seruis Dei congruit, temporibus seruire et quieti prospicere et plebi prouidere debemus. opto uos, fratres carissimi ac desiderantissimi, semper bene ualere et nostri meminisse. fraternitatem uniuersam salutate. salutat uos diaconus et qui mecum sunt salutant. ualete. [*]( 1 dum Z 2 summala T\', summa Zfi 3 propter] per (i ut h. plures] unde haberent pauperes Z 4 ad] an Z necessitatem fi et pressuras] eipssa p 5 possent u 6 sollertia N 7 desit N, sit T, desi-, nat Zu nam om. Zu. sint (i 8 lustrauit (i 9 gloriosis initiis] gloriosos intus Zp 10 semel] simul v uinctum Z 12 degeneretur Z et om. Z insatialis T, instabiles N multum] totum Zv 13 consulete T fieri hoc T, fieri N, hoc Zu, hoc agi v 14 totius NTZ possit impleri (i ita] itaque N 15 diaconibus Zu et quia p 17 himiles T congruum sit fi, congruit sit sed Z 18 quietem (i 19 ac desiderantissimi NTV, om. Zp 20 et nostri ... ualete om. Zp fraternitatem uestram N salutate om. NT salutant Nv 21 salutant om. v. — Ad clerum ut (sicut T) supra explicit NT, Ad clerum propter curam pauperum explicit Z, om. fi. — )