Ad Demetrianum

Cyprian Saint, Bishop of Carthage

Cyprian. Saint. S. Thasci Caecili Cypriani Opera omnia, Pars I (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 3.1). Hartel, Wilhelm von, editor. Vienna: Gerold, 1868.

Nemo sibi itaque blandiatur quod nobis et profanis, Dei cultoribus et Deo aduersantibus sit interim per aequalitatem carnis et corporis laborum saecularium condicio communis, ut ex hoc opinetur non omnia ista quae accidunt nobis inrogari, cum Dei ipsius praedicatione et prophetica contestatione ante praedictum sit uenturam super iniustos iram Dei, persecutiones quae nos humanitus laederent non defuturas, sed et ultiones quae laesos diuinitus defenderent secuturas.

Et quanta sunt quae istic pro nobis interim fiunt. in exemplum aliquid datur, ut Dei uindicis ira noscatur. ceterum retro est iudicii dies quem scriptura sancta denuntiat dicens: ululate. proximus est enim dies Domini, et obtritio s Deo aderit. ecce enim dies Domini uenit insanabilis indignationis et irae ponere orbem terrae desertum et peccatores perdere ex eo. et iterum: ecce dies Domini uenit ardens uelut clibanus, eruntque omnes alienigenae et omnes iniqui stipula, et s uccendet illos adueniens dies, dicit Dominus. succendi et cremari alienigenas praecanit Dominus id est alienos a diuino genere et profanos, spiritaliter non renatos nec Dei filios factos. euadere enim solos posse qui renati et signo Christi signati fuerint alio in loco Deus loquitur, quando ad uastationem mundi et interitum generis humani angelos suos mittens grauius in ultimo comminatur dicens: uadite et caedite et nolite [*]( 14 Es. 13, 6. 9. 18 Mal. 4,1. 27 Ez. 9, 5 sq. ) [*]( 1 precem B 2 et placentesitf, ac placantes v 4 itaque sibi RBv a nobis B nobis dei cultoribus et profanis Oxon. profanis dei cultoribus coniungit v 7 non om. M nobis M inrogant R 9 et persecutiones MBv 12 istinc B, est hic B interim pro nobis B exemplo M 13 ceterum ceterum R 14 iudicii post dies M 8. 1. m. 2 16 insanabilis et M 18 iterum dicit M 20 aligeniene WI alien. et omnes om. B sicut atipnla M 21 crernari] tremori B 22 aligenas W\' praecinit Mv dns id est alienos W s. I. m. 2 23 non] nos R 24 eos solos b 25 nastationee-interitns R 26 emittensTT 27 uadite] ite v )

367
parcere oculis uestris. nolite misereri seniores aut iuuenes et uirgines et mulieres et paruulos interficite ut perdeleantur. omnem autem super quem signum inscriptum est ne tetigeritis. quod autem sit hoc signum et qua in parte corporis positum manifestat alio in loco Deus dicens: transi mediam Hierusalem et notabis signum super frontes uirorum qui ingemunt et maerent ob iniquitates quae fiunt in medio ipsorum. et quod ad passionem et sanguinem Christi pertineat hoc signum et ille saluus adque incolumis reseruetur quisque in hoc signo inuenitur, item Dei testimonio conprobatur dicentis: et erit sanguis in signo uobis super domos in quibus ibi eritis, et uidebo sanguinem et protegam uos, et non erit in uobis plaga deminutionis, cum percutiam terram Aegypti. quod ante occiso agno praecedit in imagine impletur in Christo secuta postmodum ueritate. ut illic percussa Aegypto Iudaicus populus euadere non nisi sanguine et signo agni potuit, ita et cum uastari coeperit mundus et percuti quisque in sanguine et signo Christi inuentus fuerit solus euadit.

Respicite itaque dum tempus est ad ueram et aeternam salutem, et quia iam mundi finis in proximo est ad Deum mentes uestras Dei timore conuertite. nec uos delectet in saeculo inter iustos et mites inpotens ista et uana dominatio, quando et in agro inter cultas et fertiles segetes lolium et auena dominetur, [*]( 6 Ez. 9, 4. 11 Ex. 12,13. ) [*]( 1 senioris WB, seniori M 2 iuuenis WB, iuueni M aut (pro et) uirginis W; cf. test. II22 et paruulos et mulieres v 3 perdeleantur WMMBV, deleantur v 4 scriptum MBv 5 qua in] quali B in om. W 6 media B, per mediam WBDisv (cf. test. II22); add. M: samariam et, exp. m. 2 herusalem Wl, ierhsalem B notabis] *»»dabis B (non eras.) 7 super] in M frontem B 8 ob] propter v 9 et (ante quod) om. W 10 quisquis 2tfc, quis M\' 11 dicentis ex de te entis W m. 2 12 ibi WBMl V, om. BY\', uos uel uos ibi v 13 abieritis B 14 diminutionis WBv 16 suppletur W postm. secuta M 18 signo et sanguine M nunc cum B 19 quisquis Fv 20 enadet v 21 respite Wl, resipiscite coni. Oxon. 22 et W s. I. m. 2 23 timorem B 24 sta JB quando etc.; cf. Vergili Georg. 1154 )

368
nec dicatis mala accidere, quia dii uestri a nobis non colantur, sed sciatis esse hanc iram Dei, Dei hanc esse censuram. ut qui beneficiis non intellegitur uel plagis intellegatur. Deum uel sero quaerite, quia iam pridem per prophetam Deus praemonens hortatur et dicit: quaerite Deum, et uiuet anima uestra. Deum uel sero cognoscite, quia et Christus adueniens hoc admonet et docet dicens: haec est autem uita aeterna ut cognoscant te solum et uerum Deum et quem misisti Iesum Christum. credite illi qui omnino non fallit. credite illi qui haec omnia futura praedixit. credite illi qui credentibus praemium uitae aeternae dabit. credite illi qui incredulis aeterna supplicia gehennae ardoribus inrogabit.

Quae tunc erit fidei gloria, quae poena perfidiae, cum ludicii dies uenerit, quae laetitia credentium, quae maestitia perfidorum noluisse istic prius credere et ut credant iam redire non posse. cremabit addictos ardens semper gehenna et uiuacibus flammis uorax poena, nec erit unde habere tormenta uel requiem possint aliquando uel finem. seruabuntur cum corporibus suis animae infinitis cruciatibus ad dolorem. spectabitur illic a nobis semper qui hic nos spectauit ad tempus, et in persecutionibus factis oculorum crudelium breuis fructus perpetua uisione pensabitur secundum scripturae sanctae fidem dicentis: uermis eorum non morietur et ignis eorum non extinguetur, et erunt ad uisionem uniuersae carni. et iterum: tunc stabunt iusti in magna constantia aduersus [*]( 5 Amos 5, 6. 7 Io. 17,3. 22 Es. 66, 24. 25 Sap. 5,1 sq. ) [*]( 1 coluntur RB 2 esse hanc WR, hanc esse VMI, hanc JtfjB dei hanc esse scripsi, hanc esse B, ease WRV et 8. l. m. 2 M (hanc iram, dei esse cens. uel esse hanc irae dei censuram v, hanc irae dei esse censuram Baluzius, esse hanc irain dei, dei esse censuram coni. Krabinger) qui carr. M* in quia 3 beneficii Ml 4 quia ex qua R m. 2, qui W praemonet RB 6 et om. v 8 et uerum] uerum v 10 credite... dabit om. W 12 inrogauit Ml 15 noluisse se M2 iam R in ras. 16 cremauit M1 17 super erit M m. 2: excipit seruantur WRB 19 spectabuntnr VM* nos] nobis B 20 spectauerunt V, expectabit BM1, expectauit Ma 21 factis] falsis W brenis super crebres M m. 2 recdpensabuntur M sed reco 8. l. m. 2 25 inquit iusti M; cf. ad totum locum test. III16 p. 128, ad Fortun. c. 12 )

369
eos qui se angustauerunt et qui abstulerunt labores eorum. uidentes turbabuntur timore horribili et mirabuntur in subitatione insperatae salutis dicentes inter se, paenitentiam habentes et per angustiam spiritus gementes: hi sunt quos habuimus aliquando in risu et in similitudine inproperii. nos insensati uitam illorum aestimabamus insaniam et finem illorum sine honore. quomodo conputati sunt inter filios Dei et inter sanctos sors illorum est? ergo errauimus a uia ueritatis, et iustitiae lumen non luxit nobis et sol non est ortus nobis. lassati sumus iniquitatis uia et perditionis et ambulauimus solitudines difficiles, uiam autem Domini ignorauimus. quid nobis profuit superbia aut quid diuitiarum iactatio contulit nobis? transierunt omnia illa tamquam umbra. erit tunc sine fructu paenitentiae dolor poenae, inanis ploratio et inefficax deprecatio. in aeternam poenam sero credunt qui in uitam aeternam credere noluerunt.

Secnritati igitur et uitae dum licet prouidete. offerimus uobis animi et consilii nostri salutare munus. et quia odisse non licet nobis et sic Deo plus placemus, dum nullam pro iniuria uicem reddimus, hortamur, dum facultas adest, dum adhuc aliquid de saeculo superest, Deo satisfacere et ad uerae religionis candidam lucem de profundo tenebrosae superstitionis emergere. non inuidemus commodis uestris nec beneficia diuina celamus. odiis uestris beniuolentiam reddimus et pro tormentis ac [*]( 1 angustiauerunt WBv 2 eorum] illorum B timore] terrore W 3 inspiratae WB 4 dicent Bv habentes] agentes MB per (p B) angugtiam WMBBV, prae angustia v 5 hii WIBB 6 risum MR, derisum v in om. W similitudinem MJRv 7 illius estimauimus W 8 illius W, eorum B 9 inter sanctos] in sco W illorum M, eorum WBBv 11 et sol.. - nobis om. B ojrtus est v 12 in iniquitatis v uiae W et (ante amb.) om. v 16 tunc erit M, erit enim V paenit. fructu B 17 uel dolor uel M et inanis B deprecatio in aeternum; poenam W 18 credent v 20 licet] tempus est V 22 iniuriam R, iniuria... W 23 hortamur uos B 24 dno M ad ueram lJI, aduorsae R, aerae W 25 de] et MI, et de M* tenebrosa B (profunda et tenebrosa nocte Pamelius) 26 uestris om. M ) [*]( III. ) [*]( 24 )

370
suppliciis quae nobis inferuntur salutis itinera monstramus. credite et uiuite et qui nos ad tempus persequimini in aeternum gaudete nobiscum. quando istinc recessum fuerit, nullus iam paenitentiae locus est, nullus satisfactionis effectus. hic uita aut amittitur aut tenetur: hic saluti aeternae cultu Dei et fructu fidei prouidetur. nec quisquam aut peccatis retardetur aut annis quominus ueniat ad consequendam salutem. in isto adhuc mundo manenti paenitentia nulla sera est. patet ad indulgentiam Dei aditus et quaerentibus adque intellegentibus ueritatem facilis accessus est. tu sub ipso licet exitu et uitae temporalis occasu pro delictis roges et Deum qui unus et uerus est confessione et fide agnitionis eius inplores, uenia confitenti datur et credenti indulgentia salutaris de diuina pietate conceditur et ad inmortalitatem sub ipsa morte transitur.

Hanc gratiam Christus inpertit, hoc munus misericordiae suae tribuit subigendo mortem trophaeo crucis, redimendo credentem pretio sui sanguinis, reconciliando hominem Deo patri.** , uiuificando mortalem regeneratione caelesti. hunc si fieri potest sequamur omnes, huius sacramento et signo censeamur. hic nobis uiam uitae aperit, hic ad paradisum reduces facit, hic ad caelorum regna perducit. cum ipso semper uiuemus facti per ipsum filii Dei: cum ipso exultabimus semper ipsius cruore reparati. erimus christiani cum Christo simul gloriosi, de Deo patre beati, de perpetua uoluptate laetantes semper in conspectu Dei et agentes Deo gratias semper. neque enim poterit nisi et laetus esse semper et gratus qui cum morti fuisset obnoxius, factus est inmortalitate securus. [*]( 2 uidete et uiuite ex uiuete M m. 2 3 recessum WRMBV, excessum v 4 est Otn. R aut R ammittitur Wl 5 salutis M\'JB et cultu M 6 nec...retardetur om. R quicquam W aut om. B 10 est am. R exitum uitaeB 12 ueniam R confitendi W credentibus W 15 suae W s. l. m. 2 16 tribuet Wl 17 p. sanguinis sui v praecio*»» sanguinis M (sus eras.) reconciliantem B patri etM; lacunam indicaui; cf. p. 394, 8 18 regenera tuncii 20 reducens B 21 regno R uiuimus MI 22 semper exultabimus v 24 uoluntate JKJB 25 deo om. R semper gratias deo M et om. Rv 26 de immortalitate v CAECILI CYPRIANI AD DEMETRIANVM EXPLICIT RB, AD DEMETRIANTM EXPLICIT WM )

371