Institutiones

Et quia nos ad orationum canonicarum modum consequenter institutorum ordo prouexit., quarum pleniorem tractatum licet in conlationes seniorum reseruemus ibidem plenius digesturi, cum de earum qualitate seu iugitate uerbis eorum disserere coeperimus, necessarium tamen reor pro oportunitate loci ac narrationis ipsius, quoniam ita obtulit sese occasio, etiam in praesenti pauca praestringere, ut formantes interim exnrioris hominis motus et uelut quaedam nunc orationis fundamenta iacientes minore post haec labore, cum coeperimus de statu interioris hominis disputare, orationum quoque eius fastigia construamus:

illud ante omnia prouidentes, ut, si nos ab illa narratione, quam cupimus oportune deo uolente digerere, praeueniens uitae nostrae finis excluserit, uel initia uobis rei praesertim tam necessariae hoc opere relinquamus, quibus pro ardore desiderii totum tardum est, ut, dum nobis huius commorationis tribuuntur indutiae, saltim quasdam tantisper orationum lineas praesignemus, quibus hi uel maxime, qui in coenobiis commorantur, ualeant aliquatenus informari:

simul etiam prospicientes his, qui forsitan huic tantummodo occursuri libro ad illum peruenire non poterunt, ut instructione [*]( I 11] cf. Conl. VIIII.1. ) [*]( 1 fuisset Lx 2 colliget H1 3 VIIII H prouintia L uidemus L\' 4 clausura H clausola Ly concinnant IP 7 ac G2S2 haec Paria. 260 uero om. GS glorificationem GS 8 antifona. GS et Paris. 260 cf. III, 8, 4: antefonam Hl antifonam H2L terminare Paris. 260 9 X H 10 quorum G 11 conlatione GSL collatione II degesturi G1H2 12 de om. LI qualitatem seu iugitatetn LI deserere Hl 14 se obtulit H 15 perstringere Hv 17 minori HL7 20 coepimus L2 deregere H 24 saltem L1 25 hii H1L1 26 coenubiis H coebis L1 aliquatinus m 27 hiis Lx )

cum igitur praedictas sollemnitates, quas illi synaxis uocant, celebraturi conueniunt, tantum praebetur a cunctis silentium, ut, cum in unum tam numerosa fratrum multitudo conueniat, praeter illum, qui consurgens psalmum decantat in medio, nullus hominum penitus adesse credatur, ac praecipue cum consummatur oratio: in qua non sputus emittitur, non excreatio obstrepit, non tussis intersonat, non oscitatio somnolenta dissutis malis et hiantibus trahitur, nulli gemitus, nulla suspiria etiam adstantes inpeditura promuntur, non ulla uox absque sacerdotis precem concludentis auditur nisi forte haec, quae per excessum mentis claustra oris effugerit quaeque insensibiliter cordi obrepserit, inmoderato scilicet atque intolerabili spiritus feruore succenso, dum ea, Quae ignita mens in semet ipsa non praeualet continere, per ineffabilem quendam gemitum ex intimis pectoris sui conclauibus euaporare conatur.

illum uero, qui constitutus in tepore mentis cum clamore supplicat aut aliquid horum quae praediximus e faucibus suis emittit ac praecipue oscitationibus praeuenitur, dupliciter peccare pronuntiant, primo quod orationis suae reus sit, quod eam [*]( t I et quemadmodum G1HL et \'omnia ms.\' Cuyckii ut quemadmodum G2Sr 3 homines G1 4 hii GlHLI 5 cludere H opere cudere L deo H 6 coenubiorum Hx 7 abUbuntur H interioris homims H 8 anachoritarum H idque Lx 10 XI H sollempn L sinues H(v) 11 cumueDiuDt LI 12 iunumerosa Hv 14 medium H 16 ob- . ftripit H intersonant GI 17 disjtis H molis HLI hyaatibus LI trahitur labiis L 18 astantibus L1 non ulla G1SL: nonnulla G1 nulla Hv 19 sacerdotes LI praeoe L concludentes 01 21 subrepserit HLr sdque L1 intollerabili GH 23 ipaam L contenere W quemdam L1 25 tempore W teporem ex teporem L subplicat L 28 primum LI )