Institutiones

Non solum pro his ei gratias referentes, quod uel rationabiles nos condidit uel liberi arbitrii potestate donauit uel baptismi largitus est gratiam uel scientiam legis adiutoriumque concessit, sed etiam pro his, quae erga nos cotidiana eius prouidentia conferuntur, quod scilicet aduersariorum nos insidiis liberat, quod cooperatur in nobis, ut carnis uitia superare possimus, quod a periculis nos etiam ignorantes protegit, quod a lapsu peccati communit, quod adiuuat nos et inluminat, ut ipsum adiutorium nostrum, quod non aliud quidam interpretari uolunt quam legem, intellegere et agnoscere ualeamus, quod pro neglegentiis delictisque nostris eius inspiratione latenter conpungimur, quod dignatione eius uisitati saluberrime castigamur, quod ab eo nonnumquam etiam inuiti trahimur ad salutem, postremo quia ipsum liberum arbitrium nostrum, [*]( 8] PI. 17,48. 10] Ps. 17, 2-4. ) [*]( 2 faciei tuae HT conplacuit tibi OT: con(com-)placuisti HLv et Uulg. 6 nos suis H intruxit H 7 communiuit GL 8 et retribuit H 9 clamamus H 10 uirtus L: fortitudo GHT et Uulg. domine L Z1 liberator meos Gl 13 et post meae om. GT laudans ... 14 wuus aro om. H1 15 ei] et L1 refferentes H uel om. L 16 potestatem H H.7 adiutorium L 21 a om. L 22 a om. L1 commonet ex communet H iuuat L 24 legem dei H 25 negligentiia G1 insperatione H 26 conpnggimur H dignationem Lx )

Haec est proprie humilitas erga deum, haec est antiquissimorum patrum sincera fides, quae penes successores ipsorum mera nunc usque perdurat. cui fidei uirtutes apostolicae, quae saepenumero per eos manifestatae sunt, non solum apud nos, sed etiam apud infideles et incredulos indubitatum testimonium reddunt. qui simplicem piscatorum fidem corde simplici retinentes non eam syllogismis dialecticis et Tulliana facundia spiritu concepere mundano, sed experimento uitae sinceris actuque purissimo, correctione quoque uitiorum, et ut uerius dixerim in ipsa perfectionis inesse naturam oculatis indiciis deprehenderunt, sine qua nec pietas in deum nec uitiorum purgatio nec emendatio morum nec uirtutum consummatio poterit adprehendi.

Noui quendam de fratrum numero (quem utinam minime scissem, siquidem post haec ordinis mei gradu se passus est praegrauari), qui probatissimo cuidam senum uitio carnis semet ipsum grauissimo confessus est inpugnari: nam contra usum naturae desiderio patiendi magis quam inferendi ignominiam intolerabili aestu libidinis urebatur. tum illum ut spiritalem uerumque medicum interiorem causam morbi huius et originem protinus peruidisse: qui grauiter suspirans, nequaquam, ait, tam nequam spiritui tradi te dominus permisisset, nisi aliquid blasphemasses in eum. quo ille conperto confestim procidit ad pedes eius in terram, summaque admiratione perculsus [*]( 1 cliuins H dircgit H 3 proprie] prima. H 4 qui L1 5 mera G: merita L\' merito HL1 intemerata Tr fide uirtutis LI 6 per eos om. G1 mauifeste H 9 syllogismis GL2: sillogismis H syllogissimis Lx ris et tullituja ... cap. 28 do ore suo prorsns emittere extant in C t d tcrtuliana H 10 concipere CH concidere L 11 Rinceris CHL: sincere G (c in rax. m. 2) v correptionp H 12 naturam CG2v: natura rell. indicis H 13 comprachenderunt L 14 emundatio H 16 noni ... numero cuan. in C 17 seirem H 18 probissimo G 19 impngnare L 20 ignominin H 21 ut om. L ille ut spiritidia uernsque medicus... pernidit H 23 preuidisse G\' ait ncqunquam H 24 aliqait blasphemassis C 25 in om. H procedit GIH 26 ad terram H summa ex summam L admirationẽ Lx J )

Legimus tale aliquid in Paralipomenon libro. Ioas enim rex Iuda septem annorum ab Ioiade pontifice adscitus in regnum atque in omnibus, quoad uixit memoratus pontifex, testimonio scripturae laudatus est. de quo post obitum Ioiade audi quid scriptura commemoret et quemadmodum elatus superbia ignominiosae fuerit traditus passioni: postquam autem obiit Ioiade, ingressi sunt principes Iuda, et adorauerunt regem, qui delenitus obsequiis eorum adquieuit. et dereliquerunt templum domini dei patrum suorum, seruieruntque lucis et sculptilibus, et facta est ira contra tra Iudam et Hierusalem propter hoc peccatum.

et post pauca: cumque euolutus esset annus, ascendit contra eum exercitus Syriae: uenitque in ludam et Hierusalem, et interfecit cunctos principes populi, atque uniuersam praedam miserunt regi Damascum. et certe cum permodicus uenisset numerus Syrorum, tradidit do minus in manus eorum infinitam multitudinem, eo quod od reliquissent dominum deum patrum suorum: in Ioas quoque ignominiosa exercuere iudicia. et [*]( 12] n Par. 24, 17—18. 18] 1. c. 23-25. ) [*]( x1 a deo r archana G2L 3 possedet.ur H 4 existit G2H exti- tit L 7 legimus ... paralipomenon euan, in C paralypomenon G\'L 8 I ex ] ex L ioiadft G1H2: ioiadac CL1 iode H1 ioiada (PL* udscitur C ^ adque C quoad] dum H 10 testimonine C seribturae G1 ioiade G 2 H2: ioiadae CG3L ioade H1 11 scribtura CG1 commemorat G commemoraret H quemammodum L1 13 ioiade G1; joiadae C ioade H ioisila G2L 14 dcknitus CG1 deliuitus G2H2L diliuitus H1T 19 siriae H 20 adque C qui H 21 damasco H 22 permodicus G1 sirorum H assyriorum L 23 mauus C ut uid. et H: manibus GLT1 et I Uulg. eorum eo quod L 24 reliquissent CT: reliquerint. G derelinquissent H dereliquissent Lv et Uulg. 25 exercere C iuditia G1 ) [*]( XVII. Cass 1. ) [*]( 22 )

et quia dicente scriptura inmundus est ante deum omnis qui exaltat cor suum, iste, qui tumida elatione cordis inflatus est, turpissimae confusioni traditur deludendus, ut humiliatus taliter sentiret semet ipsum esse uel inmunditia carnis et conscientia inpurae passionis inmundum, quod animi sui noluerat elatione sentire, et ut carnis ignominiosa contagio patefaceret inmunditiam cordis eius occultam, quam superbiae malo contraxerat, ac manifesta pollutione corporis sui probaretur inpurus, qui per elationem spiritus factum se non sentiebat inmundum.