Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

et idcirco perfectionis puritatem numquam poterit obtinere, quisquis eam de hac sola continentia, id est ieiunio corporali sperauerit adquirendam, nisi nouerit ob id se hanc exercere debere, ut humiliata carne ieiuniis facilius possit aduersus alia uitia inire certamen non insolescente carne saturitatis ingluuie.

Sciendum tamen non eundem esse in omnibus nobis ordinem proeliorum, quia sicut diximus non uno modo inpugnamur omnes, et oportet unumquemque nostrum secundum qualitatem belli quo principaliter infestatur concertationum luctamen adripere, ita ut alium necesse sit aduersus uitium quod tertium ponitur primum exercere conflictum, alium contra quartum siue quintum. et ita prout ipsa uitia in nobis obtinent [*](1 a om. 0 annecessariis V 2 recessos D1WOP1 occuperimus D\' occupemur W 3 inanis DlPl 4 reperiat OX 5 septinarium V 10 condam 0 11 hi. Y hii DlPX his 0 13 grastrimargia W gastrimargiae B\'OP esse VPl 14 intromittere V fornicationes V1D) 15 fllargiriae DOPX 16 peremptnria F pemtoria DO 18 ac WO 20 facilioa Dl adnirsas Y 21 insoliscente D\' saturatatis D* 28 praeliorum VW 24 opurtet F* 26 alium om. W 28 obtinent (opt. W) in nobis D\'\'W )

151
principatum utque inpugnationis exigit modus, nos quoque oportet ordinem instituere proeliorum, secundum quem prouentus quoque uictoriae triumphique succedens faciet nos ad puritatem cordis et perfectionis plenitudinem peruenire.

Huc usque abbas Sarapion de natura octo principalium uitiorum nobis disserens latentium in corde nostro passionum genera, quarum causas atque adfinitates, cum ab ipsis cotidie uastaremur, nec cognoscere penitus antea nec discernere poteramus, ita lucide reserauit, ut eas quodammodo ante oculos positas intueri nobis uelut in speculo uideremur. [*]( 1 atque O* 2 praelioram W 8 nictariae V 5 abba D serapion X principalum D 7 adque VP cottidie DX 9 quoddammodo W1 10 uideremur. Explidt conlatio (conic. D) abbatis serapionis (lerap. X) de coto (VIn D) uitiis (aieia D1) priaci. palibus (principalia Dl principalibus nitiis X) VDWOX EzpL coll. abb. sarapionis P, in quo Conl. septima sequitur. in V sequitur indiculus Conlationum VI-X; cf. Prolegomena. post indiculum V habet : Capitula de abbatis theodori conlatione. sequuntur capitula Conlationum VI-X. )

152

Descriptio heremi et inquisitio de nece sanctorum.

Responsio abbatis Theodori ad propositam quaestionem.

De tribus quae in hoc Mundo sunt, id est bonis et malis et mediis.

Quod malum nulli inuito ab alio possit inferri.

Obiectio, quemadmodum ipse deus dicatur creare mala.

Responsio super interrogatione proposita.

Interrogatio an reus sit qui iusto intulit mortem, cum iustus habeat de morte mercedem.

Responsio ad praecedentem interrogationem.

Exemplum Iob a diabolo temptati et domini a Iuda traditi, et quod iusto tam prospera quam aduersa proficiant ad salutem.

De uirtute uiri perfecti qui ambidexter figuraliter nuncupatur. [*]( Incip capitula de conlam abEc theodori de nece Morum D Incipit conlatio abbatis theodorum de nece scorum amen. Incipit capitulatio 0 Item capitula de abbatis theodori conlatione X 5 describtio Y reecriptio X 6 theoduri V 7 tribus ex rebus V 9 deferri O 10 creare] creatura V 13 morte V 16 beati iob Xx diabulo VO 17 prospera quadueraa (aic) Y )

153

De duplici genere temptationum quae triplici modo inferuntur.

Quomodo uir iustus non cerae, sed adamantino signatorio debeat esse consimilis.

Interrogatio, si possit mens iugiter in una atque eadem qualitate durare.

Responsio ad interrogantis propositionem.

Quod detrimentum sit discedentis e cella.

De mutabilitate etiam supernarum caelestiumque nirtntum.

Quod nemo ruina subitanea conlabatur.

In Palaestinae partibus iuxta Thecue uicum, qui Amos prophetam meruit procreare, solitudo uastissima est usque Arabiam ac mare mortuum, quo ingressa. deficiunt fluenta Iordanis, et cineres Sodomorum amplissima extensione porrecta. in hac summae uitae ac sanctitatis monachi diutissime conmorantes repente sunt a discurrentibus Sarracenorum latrunculis interempti.

quorum corpora licet sciremus tam a pontincibus regionis illius quam ab uniuersa plebe Arabum tanta ueneratione praerepta et inter reliquias martyrum condita, ut innumeri populi e duobus oppidis concurrentes grauissimum sibi certamen indixerint et usque ad gladiorum conflictum pro sancta rapina sit eorum progressa contentio, dum pia inter se deuotione decertant quinam iustius eorum sepulturam ac reliquias [*]( 13 cf. Amos 1, 1 ) [*]( 3 amantino D adadamantino X 5 adque in eadem V 7 interrogantes F1 8 e VX: a D ad cellft 0 11 rainae X1 Finiunt capitola conlai. ( post capitula Conl. VI-X) V Explicunt capitula D: om. OX Incipit conlatio (conlac D) abbatis theodori de nece sanctorum VD WX Incipit liber sextus de nece scorum 0 12 palastinae V iusta 0 thecnae YD\' thaecue WO 13 usque ad YO 15 et in ceneres (s add. m. 2) D extentione 0 16 hac] ac DlW 17 sarracin. 0 saracen. X latronibus W 24 decertarent D sepulturas D possederent V )

154
possiderent, aliis scilicet de uicinia conmorationis ipsorum, aliis de originis propinquitate gloriantibus, nos tamen uel nostra uel quorundam non mediocriter ex hac parte scandalizantium fratrum offensione permoti inquirentesque, cur tanti meriti ac tantarum uirtutum uiri ita sint a latrunculis interfecti tantumque dominus passus fuerit erga suos famulos facinus perpetrari, ut uiros cunctis mirabiles in manus traderet inpiorum, maesti ad sanctum Theodorum singularem in conuersatione actuali perreximus uirum.

hic namque morabatur in Cellis, qui locus inter Nitriam ac Scitium situs et a monasteriis quidem Nitriae quinque milibus distans octoginta milium solitudine ab heremo Sciti in qua conmorabamur interueniente discernitur. cui cum de praedictorum uirorum nece querimoniam fadissemus, admirantes tantam dei patientiam, quod uiros scilicet illius meriti taliter interimi permisisset, ut, qui alios quoque suae sanctitatis pondere de huiusmodi liberare temptatione debuerint, ne se ipsos quidem praeripuerint de manibus impiorum, aut cur deus admitti in seruos suos tantum facinus concessisset, beatus Theodorus respondit.

Haec quaestio illorum solet animos permouere, qui parum fidei uel scientiae possidentes merita sanctorum uel praemia, quae non in praesenti redduntur, sed reposita sunt in futurum, arbitrantur in huius temporalis uitae breuitate restitui.

ceterum nos qui non sumus in hac uita tantum sperantes in Christo, ne secundum apostolum miserabiliores simus omnibus hominibus, quia scilicet in hoc mundo nihil promissionum recipientes etiam in futuro eas [*]( 24 I Cor. 15, 19 ) [*]( 1 nicina VW 3 hac] ac WO 4 inquirentes W 5 sunt D\' interfecti DWOX: interempti V 10 scitium DWX1: scytium 7 sitium 0 acithium X\' monesteriu D\' 11 octuaginta VO solitudinẽ D 12 scitii DWOX1: scyti V soithii X1 commorabatur W 18 qaeremoniam D\' fecissemus (ec in ras. m. U) D 15 interemi D\' permisisait V permisaisset DWX alius V1 17 quur 0 18 conceeaissit V: poet hoc uerbum in codd. cap. 2 wcipit 19 theudorus.V1 20 animus F1 21 possedentes F\' 24 ac WO 26 qui 0 27 futuril D1 )

155
pro hac incredulitate perdemus, opinionibus eorum non debemus errare, ne ignorata uerae definitionis sententia titubantes ac trepidi in temptationibus moueamur, cum eisdem nos quoque traditos uiderimus, uel iniustitiam scilicet uel incuriam humanarum rerum deo, quod dictu quoque nefas est, adscribentes, quia sanctos uiros recteque uiuentes in temptatione non protegat nec bonis ea quae bona sunt nec malis mala retribuat in praesenti,

et cum illis damnari mereamur, quos Sophonias propheta castigans qui dicunt, inquit, in cordibus suis: non faciet dominus bene, sed neque faciet male, uel certe cum illis inueniamur, qui huiusmodi querimoniis deum blasphemare dicuntur: omnis qui facit malum, bonus est in conspectu domini. et tales ei placent: aut certe ubi est deus iustitiae? illam quoque blasphemiam quae in subsequentibus describitur similiter adiungentes: uanus est, qui seruit deo: aut quod emolumentum quia custodiuimus praecepta ei, et quia ambulauimus tristes coram domino? ergo nunc beatos dicimus adrogantes: siquidem ditati sunt faeientes impietatem, et temptauerunt deum, et salui facti sunt.

quamobrem nt hanc ignorationem, quae prauissimi huius erroris radii et causa est, possimus euadere, primum nosse debemus quid uere sit bonum, quid malum, et ia demum super his non falsam uulgi, sed ueram scripturarum definitionem tenentes minime infidelium hominum decipiemur errore.