Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

Tripertita nobis a maioribus ratio super hac qua dicitis 30 [*](1 obtansque 0 2 presbiterii D WP presuit. 0 6 diaconoB W1 10 paruerat D1 11 daniel 0 quur 0 12 cellola. W1 alacretate D1 qum 0 15 promta WO 21 ipsa quoque] ipsaque WOX 23 ingemiscentibus DP 84 possit D X 26 excesso D1 27 effecta D1W\'OPX1 desideria D* 28 summo D1 30 qua DlOIX: quam D\'WO\'P )

99
sterilitate mentis est tradita. aut enim de neglegentia nostra aut de inpugnatione diaboli ant de dispensatione domini ac probatione descendit. et de neglegentia quidem, cum uitio nostro tepore praecedente incircumspecte nosmet ipsos et remissius exhibentes et per ignauam desidiam noxiis cogitationibus pasti terram cordis nostri spinas et tribulos facimus germinare, quibus in ea pullulantibus consequenter efficimur steriles atque ab omni spiritali fructu et contemplatione ieiuni. de inpugnatione uero diaboli, cum etiam bonis nonnumquam studiis dediti callida subtilitate mentem nostram aduersario penetrante uel ignorantes ab optimis intentionibus abstrahimur uel inuiti.

Dispensationis autem ac probationis duplex causa est. prima, ut paulisper a domino derelicti et mentis nostrae infirmitatem humiliter intuentes super praecedente puritate cordis, quae nobis est illius uisitatione donata, nullatenus extollamur, probantesque nos ab eodem derelictos gemitibus nostris et industria illum laetitiae ae puritatis statum recuperare non posse intellegamus et praeteritam cordis alacritatem non nostro studio, sed illius nobis dignatione conlatam et praesentem de ipsius rursum gratia et inluminatione esse poscendam.

secunda uero probationis est causa, ut perseuerantia nostra uel mentis constantia et desiderium conprobetur, et qua intentione cordis uel orationum instantia deserentem nos uisitationem sancti spiritus requiramus, manifestetur in nobis, ac pariter\' agnoscentes, quanto labore amissum istud spiritale gaudium et puritatis laetitia conquiratur, sollicitius inuentam custodire ac tenere adtentius studeamus. quodammodo enim neglegentius custodiri solet quidquid creditur facile posse reparari.. [*]( 1 sterelitate WO1PX1 2 diabuli D\'P 4 tempore DXW OP procedente 0 nosmet] nos W 5 ignauiam D1OP 7 germanare D1 8 sterelis D*P stereles WxOx ab omni] a Jbona D ieiunii DxO 9 bonis om. Dl 11 paenitrante W1 14 mentes Dx 22 persenerentia D 26 stnt 0 27 inoenta DO 29 costodire Dx onstodire WXPX quidquid P:quiequid DWOX reparare D1 parari 0 . ) [*]( 7* )

100

Per quae euidenter probatur gratiam dei ac misericordiam semper operari in nobis ea quae bona sunt: qua deserente nihil ualere studium laborantis et quantamlibet adnitentis industriam sine ipsius iterum adintorio statum pristinum recuperare non posse illudque in nobis iugiter adiDpleri: non uolentis neque currentis, sed miserentis est dei. quae gratia nonnumquam e contrario neglegentes ac resolutos inspiratione hac qua dicitis sancta et abundantia spiritalium cogitationum uisitare non rennuit, sed inspirat indignos, exsuscitat dormitantes et inluminat ignorantiae caecitate possessos clementerque nos arguit atque castigat infundens se cordibus nostris, ut uel sic de inertiae somno conpunctione ipsius instigati consurgere prouocemur. denique frequenter etiam odoribus ultra omnem suauitatem conpositionis humanae in his ipsis subito uisitationibus adimplemur, ita ut mens hac oblectatione resoluta in quendam spiritus rapiatur excessum seque conmorari obliuiscatur in carne.

In tantum uero illum quem diximus abscessum et ut ita loquar desertionem dei beatus Dauid utilem esse cognouit, ut nequaquam orare maluerit, ne a deo in nullo penitus relinqueretur (hoc enim sciebat incongruum esse uel sibi uel humanae naturae ad quamlibet peruenienti perfectionem), sed temperari eam potius deprecatus sit dicens: non me derelinquas usque quaque, ac si diceret aliis uerbis: scio quod derelinquere soleas utiliter tuos sanctos, ut eos probes.

aliter enim ab aduersario temptari non possunt, nisi a te paulisper fuerint derelicti. et ideo non rogo ut numquam me derelinquas, quia non expedit mihi, ut non uel meam infirmitatem sentiens dicam: bonum mihi quod humiliasti me, uel exercitium [*]( _5 Bom. 9, 16 28 Ps. 118, 8 29 Ps. 118, 71 ) [*]( 1 dei om. 0 3 laborantes DVP1 7 numquam D\' 8 quam P * habundantia DP 9 set D\'O 10 dormientes OP 11 ftdque DP 12 inherciae W 13 etiam] eam W 14 conpossitionis D\'P 15 sabito om. 0 16 oUatioae 0 20 mallnerit D1W 23 Bit] est in rae. m. 2 D 24 dicerit D* 26 temptare Dl 28 mea D\' 29 est quod 0 quia Xv )

101
+ lon habeam proeliandi. quod sine dubio habere non potero. a mihi semper et indisrupte cohaeserit diuina protectio. solfultum namque me tua defensione temptare diabolus non audebit, illud obiciens et exprobrans uel mihi uel tibi, quod aduersus athletas tuos solet calumniosa uoce proferre: numquid gratis Iob colit deum? nonne nallasti eam, ac domum eius, uniuersamque substantiam eius per circuitum? sed magis peto ne me usque quaque deseras, quod Graece dicitur ἕως σϕόδϱα, id est usque ad nimietatem.

anantum enim mihi utile est si me paululum subrelinquas, ut desiderii mei constantia conprobetur, tantum noxium est si pro meritis ac delictis meis nimium me deseri patiaris, quia nulla uirtus humana, si diutius in temptatione tuo deseratur auxilio, sua poterit constantia perdurare et non protinus aduersarii uel potentia uel factione subcumbere, nisi tu ipse, qui es humanarum uirium conscius ac luctaminum moderator, non permiseris temptari nos super id quod possumus, sed feceris cum temptatione et exitum, ut sustinere possimus.