Conlationes Patrum (Collationibus)
Cassian, John
John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.
nam uitium cupiditatis et auaritiae, quod erga species pretiosas exercere non possunt, circa uiliores materias retinentes non abscidisse, sed conmutasse se probant pristinam passionem. nam nimia deuincti diligentia erga curam psiathii, sportellae, sagelli, codicis aliarumque similium rerum quamuis uilissimarum eadem tamen qua antea libidine detinentur. quae etiam tanta aemulatione custodiunt atque defendunt, ut pro ipsis aduersus fratrem conmoueri eos et quod est turpius etiam litigare non pudeat.
in quibus adhuc aegritudine cupiditatis pristinae laborantes haec eadem, quae usus corporis possidere monachum uel necessitas cogit, secundum numerum mensuramque communem non sunt habere contenti, in hoc quoque sui cordis auaritiam designantes, cum uel ea quibus uti necesse est propensius student habere quam ceteri, uel excedentes diligentiae modum peculiarius ea adtentiusque custodiunt et ab aliorum contrectatione defendunt, quae uniuersis fratribus debent esse conmunia.
quasi uero differentia tantummodo [*]( 1 nonnullus F1 2 quod Ol 3 militia D1 reliquentes D 4 moDasteriom 0 6 habere D1P1 diuinctus V 8 magnę WP 9 contemniese qui 0 10 adqae VWOP 12 retenentes D1 P1 13 pristinam paasionem om. V 14 siathi-i D peiatii 0 psiati. P peiathi X sportelli Y sportillę P 15 sagelli VD\'W OX: sagilli P saccelli D1 cf. Instit. V, 30, 1 «odiees DiP post codicis addrtnt PXv: mattae 17 adque VW P 18 adnersis D1 commoaere D1 19 litigigare W\' 24 studeant OP 25 cuitudiunt V 26 illorum 0 27 commonia D1 )
Aduentua noster ad abbatis Sarapionis cellam et inquisitio de generibus et inpugnatione uitiorum.
Narratio abbatis Sarapionis de octo principalibus uitiis.
De duobus uitiorum generibus et efficientia eorum quadripertita.
Recapitulatio de gastrimargiae et fornicationis passione et curatione earum.
Quomodo dominus noster solus absque peccato temptatus sit.
De ratione temptationis qua a diabolo adpetitus est dominus.
De consummatione cenodoxiae et superbiae sine ministerio corporali.
De filargyria, quod extra naturam sit, et quid intersit inter ipsam et naturalia uitia.
De ira atque tristitia, quod inter accedentia uitia plerumque (non) inueniantur. [*]( 5 serapionis D\'X 7 serapionis D*X uitis 0 8 et om. 0 efficentia O 14 a om. 0 diabulo D1X appstitas D*0 temptatus X(v) 18 fllargiria DOX 19 inter om. Dx 20 adque 0 accedentia D1 (deleuit D*): acoidentia X iaoentia 0 21 non addidi: cf. cap. 9 et Instit. VIIII, 5: manifestiBsime conprobatar non semper nobis aliorum nitio commotionum stimulos excitari (ceterum errore quodam seu auctoris seu librariorum capitum VIII et VIIII tituli et ipsa capita inter se non plane congruunt) inueniuntur 0 )
De sex uitiorum concordia et duorum ab eis dissidentium cognatione.
De origine et qualitate uniuscuiusque uitii.
In quo sit utilis cenodoxia.
De naria obpngnatione omnium uitioram.
De instituendo aduersum uitia certamine secundum ipsorum infestationem.
Nihil nos posse aduersus uitia sine auxilio dei nec debere nos in eorum extolli uictoria.
De significatione septem gentium quarum Israhel accepit terras, et quare alibi septem, alibi multae gentes esse dicantur.
Interrogatio de conparatione septem gentium et octo uitiorum.
Responsio, quomodo secundum octo uitia octo gentium numerus impleatur.
Cur una. quidem gens deseri, septem uero iubeantur extingui.
De natura gastrimargiae ad similitudinem aquilae conparatae.
De perseuerantia gastrimargiae aduersus philosophos disputata.
Cur Abrahae praedixerit deus decem gentes expugnandas a populo Israhelis.
Quomodo nobis utile sit uitiorum terras possidere.
Quod terrae, de quibus expulsi sunt populi Chananaeorum, semini Sem fuerint deputatae. [*]( 1 titulum om. D1, addidit D* in marg., numero non adiecio discedentium 0 2 cogitatione D 5 omnium om. 0 6 aduersus 0 secumdum D\' 8 adnenum Xv 10 quorum frht 0 isrt X 11 accipit X alibi septem om. 0 12 -dicnntnr 0 18 numerum om. D 17 qunr OX gens quidem X r iubentur X 20 conporate D* conparandae X 21 filosofos 0 philosofos X 23 qnnr OX abraae 0 babraae X 24 frhl 0 isri X 25 utile nobis Xv terra 0 26 channaneorum D1 cananeorum 0 27 fnernnt D )
Testimonia diuersa super significatione octo uitiorum.
Quod deuicta passione gulae inpendendus sit labor ad uirtutes ceteras obtinendas.
Quod non idem proeliorum ordo sit qui ponitur in catalogo uitiorum.
In illo coetu antiquissimorum senum fuit uir nomine Sarapion, adprime gratia discretionis ornatus, cuius conlationem operae pretium reor litteris tradere. ambientibus enim nobis ut de inpugnatione uitiorum aliqua disputaret, quibus origines eorum et causae manifestius panderentur, ita exorsus est.
Octo sunt principalia uitia quae humanum infestant genus, id est primum gastrimargia, quod sonat uentris ingluuies, secundum fornicatio, tertium filargyria, id est auaritia siue amor pecuniae, quartum ira, quintum tristitia, sextum acedia, id est anxietas seu taedium cordis, septimum cenodoxia, id est iactantia seu uana gloria, octauum superbia.
Horum igitur uitiorum genera sunt duo. aut enim naturalia sunt ut gastrimargia, aut extra naturam ut filargyria. efficientia uero quadripertita est. quaedam enim sine actione carnali consummari non possunt, ut est gastrimargia et fornicatio, quaedam uero etiam sine ulla corporis actione conplentur, ut est superbia et cenodoxia. nonnulla [*](2 XVI D pauione D guilae 0 sit eras. in D 4 item JD1 ordo proeliorum Xv 5 cataJago DX cataloco 0 uiciorum. Finiant capitula D Incipit conlatio (coll P) abbatis (om. P) sarapionia (aerap. P) de octo uitiiB principalibus (prine. uitiis P) YW P Incipit conlatio abbc sarapionis D Incipit liber quintus de octo uitia principalis eiusdem 0 Incipit conlatio X 6 antiqlÜaim. Dt 7 serapion WX 8 literis X 10 panderetur 0, poet quod uerbum statim cap. 2 incipit 11 umanum D1 12 quod.. ingluuies om. W 18 fylargyria V fylargiria W filargizia DOPX seu 0 14 amur V accedia W\' 15 ansictas 0 17 generis 0 18 caetrimargia W1P filargiria DOPX 20 consumari W 21 etiam om. 0 )