Conlationes Patrum (Collationibus)

propositum namque est eius, qui omnes a quibus receptus fuerit gratia adoptionis adsumit, non destruere, sed superaedificare, nec euacuare, sed adimplere Moysaicas sanctiones. quod nonnulli penitus ignorantes et consiliorum atque exhortationum Christi magnificentiam neglegentes ita praesumptiuae libertatis securitate soluuntur, ut non solum Christi praecepta tamquam ardua non adtingant, uerum etiam illa ipsa, quae illis incipientibus paruulisque Moysaica lege mandata sunt, uelut antiquata contemnant, illud quod apostolus execratur noxia libertate dicentes: peccauimus, quia non sumus sub lege sed sub gratia.

qui ergo nec sub gratia est, quia nequaquam dominicae doctrinae culmen ascendit, nec sub lege, quia etiam ipsa illa paruula legis mandata non suscepit, hic duplici peccatorum oppressus imperio ob hoc solum gratiam Christi percepisse se credit, ut per noxiam libertatem ab eo fieret alienus, in illud incidens quod apostolus Petrus ne incurramus denuntiat: quasi liberi, inquit, agite, et non quasi uelamentum habentes malitiae libertatem. beatus quoque apostolus Paulus uos enim, inquit, in libertatem uocati estis, fratres, id est ut absoluti [*]( 15 Rom. 6, 15 29 I Pet. 2, 16 24 Gal. 5, 18 ) [*]( 2 perfectioni euang. plenitudinis 0 3 ignorat B 4 babtizatas BO ac] nec B1 7 adsompsit BF adsumsiht 0 deztruere O diitruere K\'Z 8 mosaicas BFβ mosaycas 0 10 ezortationum BFO neclegentes K1 presnmtiue BO praesnmptiua β 12 ipsa illa βv 13 parbolisquae Bx paruolisquae BtF parbolisque O mosaica Fβ mosayca BO 14 contempnant K1 quod] quoq; F 15 exegratur B\' ezseciatur § peccamus F1 peccabimus 0 Vulg. 17 ad dominicae Οβv ascenderit B 18 ipsa om. B parbola B1O2 paruola B\'F parabola O1 21 hab Fl a deo 0\' apostulus B 22 enuntiat ac inquid BF0K1Z 23 uelamen βv et Vulgata 24 paulus om. F inquid BFOKIZ ) [*]( 89* )

haec uero libertas quia nusquam nisi ibi sit tantum ubi dominus commoratur, Paulus apostolus docet dominus, inquiens, spiritus est: ubi autem spiritus domini, ibi libertas. quapropter ignoro utrum hunc beati apostoli sensum, sicut hi qui experti sunt sapiunt, exprimere atque elucidare potuerim: unum scio apertissime illum etiam sine expositione cuiusquam omnibus reserari, qui πϱαϰτιϰήν, id est actualem perfecte tenuerunt disciplinam. non enim laborabunt, ut quod iam operando didicerunt intellegant disputando.

GERMANVS: Obscurissimam. quaestionem et multis etiam ut putamus incognitam apertissime reuelasti. unde ut hoc quoque profectui nostro adicias deprecamur, ut cur interdum etiam propensius ieiunantibus nobis et exhaustis atque defectis uehementiores pugnae corporis excitentur, diligenter edisseras. nam plerumque etiam expergefacti e somno cum deprehenderimus nos sordidi liquoris contagium pertulisse, ita deicimur conscientia, ut ne ad ipsam quidem consurgere orationem fiducialiter audeamus.

THEONAS: Studium quidem uestrum, quo perfectionis uiam non transitorie, sed plene atque perfecte desideratis adtingere, infatigabiliter nos disputationi huic prouocat inhaerere. nec enim de exteriore castimonia et circumcisione manifesta, sed de illa quae in occulto est diligenter inquiritis, scientes in hac uisibili carnis continentia perfectionis plenitudinem non inesse, quae haberi uel per necessitatem uel per [*]( 5 II Cor. 3, 17 ) [*]( 1 in uocatione F in occasione β 2 frustationem B 5 apostulus B 7 hii BFO2KZ1 8 atque] ad te B\' lucidare B* (fori. aut elacidare fuit in archetypo codicis B) 9 illud BF 10 πρaKIKHN B 11 tenuerint βv 15 quur 0 16 nobis... 17 defectis om. BF 17 excitantur B 18 expergiti β 19 sordidi liquoris BF: corporalis sordidi uensni m. l liquoris 0 corporalis (corporis K1) ueneni βv 24 disputationi huic nos 0 25 circumcisionem K1 28 non] quae K1 )

non enim qui in manifesto, Iudaens, neque quae in manifesto in carne, est circumcisio, sed qui in occulto, Iudaeus, et circumcisio cordis spiritu non littera, cuius laus non ex hominibus sed ex deo est, qui solus scilicet cordium secreta rimatur. tamen quia satisfieri desiderio uestro ad plenum non potest (breue enim quod superest spatium noctis ad indagandam hanc abstrusissimam non sufficit quaestionem), congruum reor ut interim differatur.

sensim namque haec et corde ab omni cogitationum strepitu penitus absoluto ut a nobis proferri, ita uestris debent mentibus intimari, quae sicut propter communem purificationem oportet inquiri, ita nisi ab eo qui donum integritatis expertus est tradi adsignarique non possunt. non enim quaeritur quid inanium argumenta uerborum, sed quid interna conscientiae fides et maior uis ueritatis inculcet.