Conlationes Patrum (Collationibus)

non enim poterunt intneri Iesum nenientem in regno suo, qui adhuc sub illa quodammodo Iudaica infirmitate detenti non queunt dicere cam apostolo: et si cognouimus secundum carnem Christum, sed nunc iam non [*](3 Gen. 1, 26 18 VIIII, 8, 2 26 II Cor. 5, 16 ) [*](1 gentili Xx 2 testemonii F1 5 anthropomorf. VO antropomorf. DP 6 interpretationes D* 10 blaaf. VDO 18 dictum VP1 16 caracteris OX . admittit VP admittere 0 19 sellecit xF a om. D 20 descedena VI 21 ea stati snae D 22 uel carneum 0 maiistatiB V magestatis OX 23 gloria D optutibu D pernidere ex puidere D 24 potuerant 0 rigno F in regno sno ueaientem D 25 -quodammodu Y 26 apostolu F cum apottolo dicere 0 eum secundum 0 ) [*](19* )

ceterum uidetur Iesus etiam ab his qui in ciuitatibus et castellis ac uiculis conmorantur, id est qui in actuali conuersatione sunt atque operibus constituti, sed non in illa claritate qua illis apparuit, qui cum ipso possunt in praedicto uirtutum monte conscendere, id est Petro, Iacobo et Iohanni. ita enim in solitudine et Moysi apparuit ec Heliae locutus est.

quod uoiens noster dominus confirmare ac perfectae nobis relinquere puritatis exempla, et quidem cum ipse fons inuiolabilis sanctitatis ad obtinendam eam secessionis adiutorio ac solitudinis beneficio extrinsecus non egeret (non enim poterat ullis turbarum sordibus puritatis plenitudo maculari nec contaminari humano consortio qui uniuersa polluta emundat atque sanctificat), secessit tamen in monte solus orare, per hoc scilicet nos instruens suae secessionis exemplo, ut si interpellare nos quoque uoluerimus deum puro et integro cordis affectu, ab omni inquietudine et confusione turbarum similiter secedamus, ut in hoc corpore conmorantes ad similitudinem quandam illius beatitudinis, quae in futuro repromittitur sanctis, uel ex parte aliqua nos aptare possimus, sitque nobis omnia in omnibus deus. [*]( 18 cf. Mt. 17, 1 14 cf. Ex. 8, 2. m Beg. 19, 9 aqq. 21 Xt. 14, 28 28 I Cor. 16, 28 ) [*]( 1 soli illi D diuiDitate V1 5 cuncturum V 6 lublimatar JD1 9 ciuitatebus V* 10 adque V 11 * illa V ia om. OP 13 et iacobo 0 14 mosi aparuit V haelise V eliae OX loquutus 0 16 puritatis derelinquere 0 equidem 0 17 optinendam DX adiatario Y 18 benefitio V extrinsicus Y 20 pullata V adque V 21 montem DXx 22 scilecit Y 26 fatoru V promittitur DO 27 abtare 0 )

Tunc enim perfecte consummabitur in nobis illa nostri saluatoris oratio, qua pro suis discipulis orauit ad patrem dicens: ut dilectio qua dilexisti me in eis sit et ipsi in nobis, et iterum: ut omnes unum sint, sicut tu pater in me et ego in te, ut et ipsi in nobis unum sint, quando illa dei perfecta dilectio, qua prior nos ille dilexit, in nostri quoque transierit cordis affectum hac dominica oratione conpleta, quam credimus nullo modo posse cassari.

quod ita fiat, oum omnis amor, omne desiderium, omne studium. omnis conatus, omnis cogitatio nostra, omne quod uiuimus, quod loquimur, quod spiramus. deus erit, illaque unitas quae nunc est patris cum filio et filii cum patre in nostrum fuerit sensum mentemque transfusa, id est ut quemadmodum nos ille sincera et pura atque indissolubili diligit caritate, nos quoque ei perpetua et inseparabili dilectione iungamur, ita scilicet eidem copulati, ut quid quid spiramus, quidquid intellegimus, quidquid loquimur, deus sit, in illum, inquam, peruenientes quem praediximus finem, quem idem dominus orans in nobis optat inpleri: ut omnes sint unum sicut nos unum sumus, ego in eis et tu in me, ut sint et ipsi consummati in unum, et iterum: pater, quos dedisti mihi, uolo ut ubi ego sum et ipsi sint mecum.

haec igitur destinatio solitarii, haec esse debet omnis intentio, ut imaginem futurae beatitudinis in hoc corpore possidere mereatur et quodammodo arram caelestis illius conuersationis et gloriae incipiat in hoc uasculo praegustare. hic, inquam, finis totius perfectionis est, at eo usque extenuata mens ab omni situ carnali ad spiritalia [*]( 3 Ioh. 17, 26 4 1. c. 21 6 1 Ioh. 4, 10 19 Ioh. 17, 22-23 22 1. c. 24-) [*](1 noetra D : om-. 0 2 orabat 0 4 ipee Dl 7 transierat D1 8 ac VDOP 11 uioimns V: nidemns DOXv aidimns P speramQs D2PXv, 14 adque V 16 quicquid bis 0 (non tertio loco) sporamus D2PXv 17 quid intelegimas V quio quid intellegimusD 20 sicat] sunt D1 23 ipse D1 distin. DlPX 26 uasculu V 28 usque ad D )

GERMANVS: Maior nobis ad praeteritae conlationis illius admirationem, ob quam huc recarrimus, magnitudo stuporis adcrescit. quantum enim incitamento doctrinae huius ad desiderium perfectae beatitudinis inflammamur, tantum maiore desperatione concidimus, ignorantes quemadmodum . disciplinam tantae sublimitatis expetere uel obtinere possimus. quapropter quae in cella positi diutina meditatione uoluere coeperamus, quia necesse est loquaci forsitan prosecutione proferri, quaesumus ut explicari ea a nobis patienter admittas, quam quam sciamus beatitudinem tuam nullis solere offendi ineptiis infirmorum, quae uel ob hoc sunt in medium proferendae, ut quae in eis absurda sunt corrigantur.

quantum itaque opinio nostra sese habet, cuiuslibet artis seu disciplinae perfectio necesse est ut a quibusdam mollibus incipiens rudimentis facilioribus primum ac tenerrimis initiis inbuatur, ut quodam rationabili lacte nutrita paulatim educataque succrescat atque ita ab imis ad summa sensim gradatimque conscendat: quibus cum fuerit planiora principia et quodammodo ianuas adreptae professionis ingressa, ad penetralia quoque perfectionis et excelsa fastigia consequenter et absque labore perueniat.

nam quemadmodum pronuntiare puerorum quispiam simplices poterit copulas syllabarum, nisi prius elementorum characteres diligenter agnouerit? uel quomodo citatam legendi peritiam consequetur, qui breues et perangustas descriptiones nominum necdum est idoneus coniugare? qua [*](1 cottid. D omnes eius V 2 uolitatio 0 ingi V 4 recurremus Dl recucurrimus P 6 inflammatur VI tantam Y OPX: tanto D 7 disper. D concidemus V1 8 optinere VDP 10 forsitã D prosequutione 0 12 offendi solere DO PXv 13 ineptis D ineptis 0 uelut D\' 17 tenerremis V 18 edocataque D1 eductaque 0 subcrescat P 19 adque VO 20 concendat V quibuscumq, V fuerat Dx fuerint 0 21 penetrabilia OP 24 simpleces V aillab. OP 25 caract. OPX 26 citatam DOPX: cita V 27 describt. VOX discript. D\'P )

cuius haec esse principia tenniter suspicamur, ut primum nouerimus qua meditatione teneatur uel cogitetur deus, deinde hanc eandem quaecumque est materiam quemadmodum ualeamus inmobiliter custodire, quod etiam non ambigimus culmen totius perfectionis exsistere. et idcirco quandam memoriae huius materiam, qua deus mente concipiatur uel perpetuo teneatur, nobis cupimus demonstrari, ut eam prae oculis retentantes, cum elapsos nos ab eadem senserimus, habeamus in promptu quo resipiscentes ilico reuertamur ac resumere illam sine ulla circuitus mora et inquisitionis difficultate possimus.

euenit namque, ut cum de theoriis spiritalibus euagati ad nosmet ipsos uelut de letali sopore conuertimur et tamquam expergefacti materiam quaerimus, qua illam quae obruta est spiritalem memoriam reanscitare possimus, retardati ipsius inquisitionis mora, priusquam repperiamus eam, a nostro conatu iterum deuoluamur, et antequam spiritalis quidam pariatur intuitus, concepta cordis euanescat intentio. quam confusionem idcirco nobis accidere satis certum est, quia speciale aliquid prae oculis propositum uelut formulam quandam stabiliter non tenemus, ad quam possit uagus animus post multos anfractus [*](1 his D1O gramaticae V 2 rethor. DPX retor. 0 facondiam uel philosophicam om. 0 philosof. D 8 consequitur D1 6 extullantur F1 8 qua] q; Dl 10 cuBtudire V1 11 ambigvimus 0 tutius V1 eiistere DOP 13 concepiatur D\' concipitur OX nnbis V1 15 prumptu D promtu quo pro 0 resipiscentes DOPX: respicientes Vv 17 uenit Dl et uenit 0 18 nelat letalis opere V 19 conuirtimur F1 20 qua om. V 21 poesomus O1 22 reperiamus X a om. D 23 intuitas V1 24 euaniscat Dl 25 accedere VP 26 politum 0 27 anfractol D )

itaque nt nt hac lgnoratione ac difficultate mens iugiter praepedita errabunda semper et uelut ebria per diuersa iactetur et ne illud quidem quod casu potius quam industria sibimet occurrerit spiritale diu ac firmiter teneat, dum aliud ex alio semper recipiens sicut introitus eorum atque principia, ita etiam finem discessumque non sentiat

ISAAC: Inquisitio uestra tam minuta atque subtilis proximae puritatis praesignat indicium. nec enim de his saltim interrogare, non dicam introspicere atque discernere quispiam praeualebit, nisi quem diligens et efficax mentis industria ac sollicitudo peruigil ad perserutandam istarum profunditatem prouexerit quaestionum castigataeque uitae iugis intentio per experientiam fecerit actualem adtemptare puritatis huius limina ianuasque pulsare.

et idcirco quoniam uideo uos non dicam pro foribus orationis illius uerae de qua disserimus adstitisse, sed ipsis quodammodo experientiae manibus penetralia eius et interiora palpare et quaedam membra iam iamque contingere, nec me laboraturum credo, ut iam intra aulam quodammodo ipsius oberrantes in adyta quoque, in quantum dominus direxerit, introducam, nec uos ad introspicienda haec quae demonstranda sunt ullo difficul.

tatis obstaculo retardandos. proximus enim cognitioni est, qui quid inquirere debeat prudenter agnoscit, nec a scientia longe est, qui coepit intellegere quid ignoret. et idcirco non uereor notam proditionis uel leuitatis incurrere, si ea, quae in superiore tractatu de perfectione orationis disserens disputationi subtraxeram, propalaro, quorum uirtutem uobis in hoc [*]( 1 discursos D1 narine F* 3 praepidita V 4 hebria 0 divina V 6 recepiens V1 7 adque V 9 tam om. VDl adque V suptilis D 11 saltem 0 intro aspioere X adque V 14 q;sitionũ Dl 16 lumen.. V 18 disseruimus O 19 penetralia DX: penetrabilia VOP 21 adita DOX abdita P 22 dixerit Dt 23 illo difficaltatee Dl 25 qui quid] qaidqaid DlP qui quicquid 0 agnascit ex agnascet V ab 0 26 ignorat 0 29 propalauero P1Xv )