Conlationes Patrum (Collationibus)

et re aera, ut sequestratis paulisper testimoniis scripturarum de ipsius animae natura secundum mediocritatem sensus nostri paneis aliqua disputemus, nonne ultra omnis ineptiae non dicam fatuitatem, sed insaniam est uel leuiter suspicari illam pretiosiorem hominis portionem, in qua etiam imago dei [*]( 1 Luc. 23, 43 18 Ioh. 3, 13 ) [*]( 9 hereticorum DX 11 paradyso D repperire D1 12 et om. W inferuatur D 15 illufc D 19 discendit fllios D\' 22 adque W 23 seruantur W M ec D quorundam Wx 25 commemorationis DW1 26 uiuatius DW 30 est] esse in ras.D )

in tantum autem hoc quod dicimus beatus apostolus uerum esse cognoscit, ut etiam optet ab hac carne discedere, ut separatione eius enixius ualeat domino copulari, dicens: desiderium habeo dissolui et cum Christo esse, multo enim melius, quoniam dum sumus in corpore peregrinamur a domino. et idcirco audemus et bonam uoluntatem habemus magis peregrinari a corpore et praesentes esse ad dominum. propter quod etiam contendimus siue absentes siue praesentes placere illi, commorationem scilicet animae quae in hac carne est peregrinationem a domino atque absentiam a Christo esse pronuntians eiusque ab hac carne separationem atque discessum praesentiam esse ad Christum tota credulitate confidens.

et euidentius iterum super hoc ipso uiuacissimo animarum statu idem apostolus sed accessistis, inquit, ad Sion montem et ciuitatem dei uiuentis, Hierusalem caelestem, et ad multorum milium angelorum frequentiam, et ecclesiam primitiuorum qui conscripti sunt in caelis, et spiritus iustorum perfectorum. de quibus spiritibus in alio loco deinde patres, inquit, carnis nostrae habuimus eruditores et reuerebamur: [*]( 1 cf. I Cor. 11, 7. Col. 8, 10 11 Phil. 1, 33 18 II Cor. 5, 6 14 1. c. 8-9 23 Hebr. 12, 22-23 28 1. c. 9 ) [*]( 3 adque W 4 faciat W1 6 iuti D1 quia D1 7 pingoidine DlWl intellectualis D1 repararet Wx 11 copolari D1 15 a om. D 18 commemorationem Wl 19 adquae W 20 adque D 23 inquid DW 27 rectorum ex fectorum D 28 inquid W )

Contemplatio uero dei multifarie concipitur. nam deus non sola inconprehensibilis illius substantiae suae admiratione cognoscitur, quod tamen adhuc in spe promissionis absconditum est, sed etiam creaturarum suarum magnitudine uel aequitatis suae consideratione uel cotidianae dispensationis auxilio pernidetur: quando scilicet quae cum sanctis suis per singulas generationes egerit mente purissima perlustramus, cum potentiam ipsius qua uniuersa gubernat, moderatur ac regit, cum inmensitatem scientiae eius et oculum quem secreta cordium latere non possunt tremente corde miramur, cum harenam maris undarumque numerum dimensum ei et cognitum cogitamus, cum pluuiarum guttas, cum saeculorum dies et horas, cum praeterita futuraue uniuersa obstupescentes scientiae eius adsistere contemplamur:

cum ineffabilem clementiam eius, qua innumera flagitia, quae singulis quibusque momentis sub ipsius committuntur aspectu, indefessa longanimitate sustentat, cum uocationem, qua nos nullis praecedentibus meritis gratia suae miserationis adsciuit, cum denique quot occasiones salutis tribuit adoptandis cum quodam admirationis intuemur excessu: quod ita nos nasci praecepit, ut ab ipsis cunabulis gratia nobis legisque suae notitia traderetur, quod ipse aduersarium uincens in nobis pro solo bonae uoluntatis adsensu aeterna beatitudine ac perpetuis nos praemiis muneratur, cum postremo dispensationem incarnationis suae pro nostra salute suscepit ac mirabilia mysteriorum suorum in cunctis gentibus dilatauit.

sunt autem aliae quoque huiusmodi innumerae contemplationes, quae pro qualitate uitae ac puritate [*]( b cogniucitlir Dl 9 purisema D* potentia W 10 guber- Datu D moderator ac reget W 11 occulum D\' 12 trementi D\'VX harena D arenam X 14 secnlomm D 15 obstnpiscentes Wx 18 commi∗tuntur D indeffessa W 30 gratiae W quod DW ■ om. X 21 occasionis W1 Bolutie D1 26 bac W munerator W1 26 postremi! D1 27 misteriorom W 29 qualite W )

GERMANVS : Quid ergo est quod etiam nolentibus, immo uero etiam nescientibus nobis ita superfluae cogitationes subtiliter ac latenter inrepunt, ut non solum eas expellere, uerum etiam intellegere ac deprehendere difficultatis inmodicae sit P potest ergo mens aliquando ab istis uacua repperiri et numquam huiuscemodi inlusionibus incursari?

MOVSES: Mentem quidem non interpellari cogitationibus inpossibile est, suscipere uero eas siue respuere omni studenti possibile est. quemadmodum igitur ortus earum non omnimodis pendet a nobis, ita reprobatio uel electio consistit in nobis. nec tamen ex eo quod diximus inpossibile esse mentem cogitationibus non adiri, totum uel incursui uel illis spiritibus tribuendum est qui eas nobis nituntur ingerere. alioquin nec liberum in homine maneret arbitrium nec in nobis staret nostrae correctionis industria.