Epistulae imperatorum pontificum aliorum

ET ALIA MANU: Diunutas te seruet per multos annos, sancte ac religiosissime pater. i)at. VIII. Id. Iun. Constantino<poli domino> Iustiniano perpetuo Augusto III consule.

Liquet igitur, gloriosissime imperator, ut lectionis tenor et legatorum uestrorum relatio patefecit, uos apostolicis eruditionibus studere, cum religionis catholicae fidei ea sapitis. ea scribitis, ea populis fidelibus publicastis, quae sicut diximus, et sedes apostolica docet et patrum ueneranda decreuit auctoritas et nos confirmauimus in omnibus. oportunum < est) ergo uoce clamare prophetica: iucundetur caelum desuper, effundant montes iucunditatem et colles laetitia laetabuntur.

haec igitur in tabulis cordis fideles scribere, haec ut pupillas oculorum conuenit obseruare. neque enim quisquam est, in quo Christi caritas feruet, qui tam rectae, tam uerae confessionis uestrae fidei [*]( 18 cf. Esai. 45, 8; 44, 23; 55, 12; Psalm. 95, 11; 97, 8 ) [*]( 3 et VhAlCod. Deusdedit: om. VA2 4 est VhACod. Lensdcdit: om. V 5 inturbatas serbabitur V qndo V 6 horuin VVh: eorum ACod. 7 scitatis Y uram V 8 prouidentia Y 9 et alia manu Y: exemplar subscriptionis V*, et subscriptio A Deusdedit, et (uel item et uel et haec) subscriptio Cod serbet Y 10 Dat... consule om. A Deusdedit CONSTANTIXO Y (om. domino) 11 m VhCod.: ix V 13 et ACod.: ut V patefacit A 14 religionis .. fidei V: religionibus .. fidei A2, de religionibus .. fidei Al, de religionis .. fidei Cod.2, de religionis .. fide Cod.1 15 scribitis V: scripsistis ACod. populis VCod.\': protulistis ACod.2 16 sedis V sedis apostolicae doctrina et ACod.2 ueneranda om. A 18 est A Cod, : om. V iucundetur VCod.1: tibi abundet (habundetur Al) ACod.2 21 fidelis A et pars codd. Cod. pupillas A ICod.: pupilla V, pupillam A2 22 obserbare V, obseruari A )

posuerunt mendacium spem suam et mendacio operiri sperauerunt, et iterum, qui secundum prophetam dicunt domino: recede a nobis, uias tuas scire nolumus, proter quod Salomon dicit: semitas propriae culturae errauerunt, colligunt autem manibus infructuosa.

haec <est> igitur uestra uera fides, haec certa religio, hoc beatae recordationis, ut diximus, patres omnes praesulesque Romanae ecclesiae, quos in omnibus sequimur, hoc sedes apostolica praedicauit hactenus et inconuulse custodiuit: huic confessioni, huic fidei quisquis contradictor extiterit, alienum a sancta communione, alienum se ipse ab ecclesia iudicauit esse catholica.

nos enim in Romana Cyrum cum sequacibus suis inuenimus ciuitate, qui de Acoemetensi monasterio fuit: apostolicis suasionibus ad rectam fidem et uelut oues, quae perierant errantes, ad ouile contendimus reuocare dominicum, ut agnoscerent secundum prophetam linguae balbutientes loqui, quae ad pacem sunt. [*]( 10 Esai. 28, 15 12 Iob 21, 14 13 cf. Sap. 15, 4 26 Esai. 32, 4 ) [*]( 1 impietatem ACod.: impietas 1\' et eutyches uel V, et eutichis ucl Codicis cod. Casinas: eutychisque uel A et Codicis cod. Montispessul., eutychisque et alii Codicis libri 4 institutam propheticisque praedicationibus A 8 etenim A Cod.: te enim V 13 quod V et omnes fere libri Cod.: quos Codicis cod. Casinas semita A 15 infructuosam V est ACod,: om. V 17 ecclesiae VCod.: sedis A 18 hoc ACod.: hec V sedis V 20 a sancta VCodsane a ACod.2 21 in ACod.: et V 22 ciuitatem V 23 aquimetensi V, acimitensi A1, acimintensi .41 post fuit add. quos ACod. (xa: Basilica) 24 et om. A )

ad) non credentes autem per nos primus apostolorum Esaiae prophetae uerba dicit: pergite in lumine ignis uestr et flammae, quam accendistis, sed obduratum est cor eorum, ut scriptum est, ut non intellegerent, et pastoris uocem oues, quae meae non erant, audire minime uoluerunt. in quibus seruantes ea, quae ab ipsorum sunt statuta pontifice, eos minime in nostra communione recepimus et ab omni ecclesia catholica esse iussimus alienos, nisi errore damnato doctrinam nostram quantocius sequi habita regulari professione signauerint. aequum quippe est, ut, qui nostris minime oboedientiam commodant statutis, ecclesiis habeantur extorres.

sed quia gremium suum numquam redeuntibus claudit ecclesia, obsecro clementiam uestram, ut, si proprio errore deposito et praua institutione depulsa ad unitatem ecclesiae reuerti uoluerint, in nostra communione receptis indignationis uestrae remoueatis aculeos et nobis intercedentibus benigni animi gratiam condonate.

deum autem et saluatorem nostrum Iesum Christum exoramus, quatenus longaeuis et pacificis uos dignetur custodire temporibus in hac uera religione et unitate et ueneratione apostolicae sedis.

cuius principatum ut Christianissimi et pii conseruatis in omnibus. praeterea, serenissime principum, laudamus legatorum uestrorum personas, Hypatii et Demetrii fratrum et coepiscoporum nostrorum. quos clementiae uestrae gratos fore ipsa manifestauit electio: nam tantae causae pondus non nisi perfectis in Christo potuissetis iniungere, [*]( 2 Esai. 50, 11 4 cf. Marc. 4, 12; Ioli. 10. 26 sq. ) [*]( 1 ad non credentes A*Cod1 (ad non om. Azj: non credentes V, non credentibus Cod.1 2 pergne r in lumine rCod.2: lumine A, lumine aut lumini Cod) 3 flammae quam jiC6(<.: flamine quem V obduratum AGod. : obturatum V 5 uoluerunt Cod. I : uoluerant 1x, ualuerunt ACod.\' 11 commendant A 12 ñ quam V 14 institutione Y: intentione ACod. lmitatem V 15 receptis Cod.1: recepti VACod} moueatis V 17 condonetis COd.2 22 ypatii V 23 nostrorum om. A 25 potuissetis iniungere Y, potuissetis iniungi Codicis cod. Cannas (unde potuisset iis iniungi hfommsen). potuisset iniungi A et reliqui libri Cod, )

ET ALIA MANU: Gratia domini nostri Iesu Christi et caritas dei patris et communicatio spiritus sancti sit semper uobiscum, amen, piissime fili. Dat. VIII. Kal. April.

DOMNO BEATISSIMO ET HONORABILI SANCTO FRATRI ET CON- SACERDOTI IOHANNI REPARATUS FLORENTINIANUS DATIANUS ET CETERI DUCENTI DECEM ET SEPTEM EPISCOPI QVI IN UNIUERSIS CONCILIIS APUD IUSTINIANAM KARTAGINEM FUIMUS. Optimam consuetudinem praeteriti temporis, quam uiolenta captiuitas per annos centum dolentibus cunctis abstulerat, iterum seruare cupientes ad uniuersalem totius Africae synodum fideli deuotione conuenimus in illa Iustinianae Kartaginis basilica congregationis nostrae primitias domino consecrantes, unde nostros patres tyrannus Huniricus expulerat. haec basilica Fausti apud nos dicitur, multis martyrum corporibus insignita, quorum deus exaudiuit orationes, ut daret huius rei fiduciam sacerdotibus.

ibi igitur quantum singuli lacrimantibus gaudiis flere potuerint, cogitandum potius beatitudini uestrae dimittimus; in omnibus enim laetitiae spiritalis unus fuit adfectus: agere gratias omnipotenti deo, cuius gratia peccatoribus sine meritis operum datur, et antidotum fidei salutaris nuper reconciliatis haereticis propinare.

definitionibus autem Nicaeni [*]( 1 affatus Cod.: affatos V, affectus A 2 et alia manu V: om. ACod. 3 patris om. A 4 amen VA et omnes fere libri Cod.: om. Codicis cod. Montispess. et Basilica 4 post fili exhibent Item subseriptio: omnipotens deus regnum et salutem uestram (regnum uestrum A) perpetua protectione custodiat gloriosissime et clementissime fili (et clem. fili om. A) imperator Auguste ACod. 5 Dat. vui ki Apf V: D. VIII k. April. Roma dn. Iustiniano pp. A. IIII et Paulino iuniore uc. conss. Cod., om. A ) [*]( 85. Dat. a. 535 mense fere Maio. Edd. Car. 12 581; Bar. ad a. 535, 22; Collect. Concil. 7 consacerdotii V, corr. 02 10 iustinianam ex iustinianum V 14 kartaginensis V, corr. Labb. in margim 17 insignita V, corr. o- 24 propinare scripsi cf. ep. 97 § 50: up pinare V, obtinetur o2 )

ex omnium quidem collegarum tacitis motibus nemini placere sensimus ut in suis honoribus Arriani suscipiantur; uerumtamen conuenire caritati cre<di>dimus, ut quid habeat sensus noster, in publicam notitiam nemo perduceret, nisi prius uel consuetudo nobis uel definitio Romanae ecclesiae \'proderetur.

hanc igitur nostrae salutationis epistolam per fratres et consacerdotes nostros Gaium et Petrum et per filium nostrum Liberatum diaconum continuo destinauimus et auctoritatem uestrae beatitudinis et gratiam debitis ob )sequiis honorantes: talis quippe es, qualem sancta sedes Petri merebatur habere pontificem, dignus ueneratione, plenus dilectionis, loquens ueritatem sine mendacio, nihil faciens arroganter. unde etiam libera caritas uniuersae fraternitatis requirendum putauit consilium tuum: respondeat, obsecro, mens illa sancto spiritu feruens affabiliter et ueraciter.

non solum enim de sacerdotibus sed de ipsis quoque paruulis apud eos baptizatis, utrum soleant uel debeant ad clericatum, si petierint, adplicari, consulimus. a multis enim facere istas frequenter petitiones

* * concedimus nec negamus, donec habito uobiscum diligentiore tractatu legatio nostra reuertatur.

illud etiam beatitudini [*](2 ceperat V 6 sedia V 11 credimus V, corr. Car. 13 difinitio V 14 epistola V, corr. Bar. 15 nostrum Car.: meum V 17 obsequiis o: sequiis V 18 sedis V 21 putaui et V, corr. o* 23 feruens Labb. in tnarg,: seruiens V (spiritui seruiens o) 26 a om. Car. petitione V, corr. o lacunam indicaui: exciderunt cum alia tum aliqua de reconciliatis Arrianae fidei sacer dotibm alimoniorum saltem utilitatibus\' iuuundis, cf. Agapeti responsum ep , 86 § 6 )

ET ALIA MANIT: Uegetum te nostrique memorem praestet omnipotens deus, domine frater.

AGAPITUS EPISCOPUS REPARATO FLORENTINIANO DATIANO ET CETERIS EPISCOPIS PER AFRICAM CONSTITUTIS. Iamdudum quidem. fratres amantissimi, de prosperitatibus uestris repletum est gaudio os nostrum et lingua nostra exultatione; sed et nunc, cum litteras caritatis uestrae ad decessorem nostrum datas accepimus, pridem gaudia concepta renouamus benedicentes dominum sempiternum, qui liberauit nos ab inimicis nostris et de manu omnium, qui nos oderunt. uobiscum enim recte nos dicimus, cum quibus et tribulati sumus. nam cum unum corpus ubique sit ecclesia. et apud nos quippe principalia compatiebantur eius membra. uester enim maeror nostra fuit semper adflictio et de uestrorum omnium gemitu imperante caritate uisceribus frequentabamus saepe singultus.