Epistulae imperatorum pontificum aliorum

Catholic Church. Pope

Catholic Church. Pope. Epistulae imperatorum pontificum aliorum (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 35, Pars 1-2). Günther, Otto, editor. Vienna: Gerold, 1895-1898.

professus ergo Misenus regulariter se omnes haereses, Eutychianam praecipue cum Eutychete, Dioscoro, Timotheo Helluro Petroque Alexandrino, Acacio Constantinopolitano Petroque Antiocheno uel cunctis horum successoribus sectatoribus et communicatoribus detestari eosque anathemate ferire perpetuo, communionis apostolicae et sacerdotalis gratiam, quam catholica traditione percepit, recipiet dignitatis). [*]( 5 Luc. 17, 34 13 cf. Felicis ep. 6 (Thiel p. 246): numquamque anathematis uinculis exuendus ) [*]( 1 cum om. x magnopore H z potent X subuemre vrii, corr. Bar. prosit B 3 in B: et VF ulterius VF 5 adsumitur VF ortatur B 6 differre VF: differende B, differenda Bar. 7 haec F ipso Bar.: ipsum VFB((ob> hoc ipsum pJ) recipiendas B 8 hoc B 9 celesti B ostenditusque B 10 quo sit quo B 11 quod B: quam VF 12 superstis B 14 corrigit B 15 fleuiliter VB 16 negaretur F 17 euticianam B, eutichanam VF eutichete VF, euticę B 18 etilureB 18 sq. acatio constantinop.ajostf Dioscoro (18) trsj). F 19 antioceno F, antill/loceno B, anticheno V 20 comnunicatoribus B 22 sacerdotalis reliquis omissis VF, sed in V fol. 103v. columnae dexterae lineae, quae supererant, 27 et dimidia uacuae relictae sunt 22 gratia B, corr. Bar. )

487

Omnes episcopi et presbyteri surgentes in synodo adclamauerunt \'exaudi Christe: Gelasio uita!\' dictum quindecies. \'domne Petre, tu illum serua!* dictum duodecies. \'cuius sedem, et annos!\' dictum septies. \'uicarium Christi te uidemus!\' dictum undecies. \'apostolum Petrum te uidemus!\' dictum sexies. \'cuius sedem, et annos!\' dictum septies trigesies.

Sixtus notarius sanctae ecclesiae Romanae iussu domni mei beatissimi papae Gelasi ex scrinio edidi die tertio Id. Maii Flauio Uiatore u. c. cons.

(104.)

DILECTISSIMIS FRATRIBUS UNIUERSIS EPISCOPIS PRESBVTERIS DIACONIBUS ARCHIMANDRITIS ET CUNCTO ORDINI UEL PLEBI PER ILLVRICUM DARDANIAM ET UTRAMQVE DACIAM SVMMACHUS. Quod plene fieri cupimus! \'Si quae scribimus impleantur, nullus stupeat seruatum hactenus nos nunc soluisse silentium, cum prudentissimi Salomonis ista uox personet: tempusloquendi [*]( 16 Eccles. 3. 7 ) [*]( 5 dictum undecies Fronto Duc. : tunc undecies B 6 sexciea B 7 iusso B. corr. Bar. 8 crinio B Maii Bar.: KAGI B, Martii Thiel 9 cons. KXPLIC B ) [*]( 104. lJat. d. 8 Oct. 512 (5 Mart. 513 ?). F = fragmentum Auellanae quod extat in fine codicis a (cf. Proleg. cap. I); B = Berolin. lat. 79; \'f = editio anni 1532 in Prolegomenis adcuratius descripta, guae cum magnopere deprauata interpolataque sit, lectiones uarias eius non subscribam nisi fere eis locis, quibus ad ferendum iudicium de discrepantiis codd. V et B nonnihil inde posse desumi uidetur. Edd. Car. P 434; Bar. ad a. 512, 36; Conect. Concil.; BTA I 358; Thiel 717. 11 Dilectissimis fratribus uniuersis episcopis VF: Simmachus uniuersis episcopis B, om 4» 12 diaconibus FBty: DIACIS Y ARCHWANDITIS B ORDINB B uel plebi VB: et plebi F, plebeio ,} per Illyricum VF\'f: ATQ; A FRATRIS ORTODOXIS PBR ORIBNTIS PARTES seu per tratias per illiricum B 13 <et> Dardan. rf utramque om. \'f DATIA* SYHMACHUS V, DATIAM sIMACHUS Fhicdesinens: Daciam constitutis Symmachus episcopus Romanus \'f, Datiam constitutis B Quod.. cupimus] distinxi uerba ab eis quae sequuntur; similem exordii formulam uidesisin Felicis epp. 17 et 18 (Thiel 275, 277) et Gelasii ep. 3 (Thiel 312) quod plene .. impleanturom.\'} Car. 15stupeaB actenusif scilentium V 16 salominisB, Solomonis Y 16 sq. tempus tacendi et tempus loquendi trsp. Y cum Vulgata )

488
et tempus tacendi. quia taciturnitatem praesens tempus expugnat: nam inter ea quae accidunt nunc silere nec fidei stimulis excitari magni constat esse fastidii.

quippe ubi religionis reuerentia et summa concutitur, aptum iuxta diuinam scripturam dicere eos qui sunt mites debere esse pugnaces. est siquidem et spiritalis quaedam deo accepta congressio; inde et laudabiliter uniuersa tolerantur, ne quisquam a diuina caritate separetur. et uos quidem docere quid deceat, graue onus pudoris, sed necessarium de utilitatibus ammonere. neque enim congruum illis religiosae offerre dogmata disciplinae, a quibus institutionis ipsius expectatur plena perfectio. sed breuiter clara perstringimus.

cui incognitum, Constantinopolitana ecclesia qua Nestorii contagione laborauerit, Nestorii inquam, qui quasi putre corporis membrum a societate catholicae communionis excisus est? ubi terrarum non praedicatur congregatio Calcedonensis sancta concilii, quae Eutychen et Dioscorum, duo nomina famosa et magnae perfidiae, unius sententiae integritate damnauit. iniquitatis complices et uno spiritu diuinis dogmatibus aduersa ructantes?

quis Petrum et Timotheum praefatorum uernulas ignorauit, propugnatores intentionis addictae et auctores ac magistros suos scaeuo errore uincentes? illum Timotheum loquimur parricidam, qui sanctae recordationis Proterio superstite non solum ecclesiam non religiosis auctoribus occupauit uerum etiam effusionem [*]( 5 cf. Luc. 22, 36 (?) ) [*]( 2 accedunt A 3 magnis B fastidii B\'}: fastidium V 4 summa cutetur B 5 eos Vt}: om, B debebere B 5 sq. pugnaces siquidem spiritalis quae est et deo accepta congressio uniuersa laudabiliter tollerat ne quisquani 6 est B: et V 7 inde VB: unde Coust. tollerautur B a 17: om. B\'} 8 et B: ut V (et uos .. ammonere om. 9) quid scripsi: quod VB deceat B: doceatis V graui V 10 religio se F, religiosa •]» offerre y.}: afferre B 11 institutioni V 12 perstringemus 6 constantinupolitana B 13 qua B\'}: qiif V nestorii contagione laborauerit B\'ł: om. V 14 a om. B 15 escisus V 16 congregatione B sancti Bar. euticem B 17 magnopere fidei V 18 iniquitates B 19 aduersa ructantes B: aduersa luctantes V (aduersarias pesteis \'f) 21 scaeuo B Bar.: saeuo 6, crebro V 22 errore B,}: erro V 23 scae B procerio superistite B )

489
pii sanguinis ad crimen peruasionis adiecit. ipsius nempe damnationem uniuersalis est ecclesiae uox locuta, dum eum nomine quoque Christiani honoris exueret. cuius Petrum sequacem notum fecerunt orthodoxorum plurimae passiones, in quibus ille uirtutem animi sui exultauit ostendere. nouit hunc Ephesus cum tota societate Dioscori, ubi cum proprii auctore peccati finem sancti Flauiani operatus innotuit. tacenda . II....... \'II ..... ,..,... ,........,.

sunt Antiochiae mala, UDI per alterius Petri nefanda ludibria reuerendum sacerdotii nomen inrisum est. quis Apamiae et Tyri gemitus tragicis criminibus comparandos, uel si solis uacet, digna possit lamentatione deflere? quid Acacium?

qui quasi bonis suis fascino quodam grauatis, quae Basilisco imperante praemiserat, nouo exemplo poenae deprehensus est aduersum se ipsum dicens ipse sententiam, illos mutata uoluntate defendens, quos prius gloriosum putauit addicere, et laborans sociare fidelibus, quos dudum haereticos manifestae praeuaricationis ostenderat: propter quos maxime fugiendos et designatorum superius damnato agmini coaequandos illa, propter quae fidelis probatus est esse, dissoluens et permixtus his, per quae ecclesiae laesio generalis euenit.

aduersum hos si patrum dogmata ratio suadet esse seruanda, cogitate, si possunt maiore transgressione calcari quam nunc per eos, qui in partibus uestris Eutychetis dogmata recidiua resuscitant. si uero tamquam infirme constitutae sententiae sine periculo [*]( 1 ad criperuasionis B ipsium nimpe B 2 Jamnationis B 4 notum 6: notam V, uotum B fecerunt Y\'f: fuerant B 6 proprii VB\'I: i praedicto Bar. 7 innouit B 8 antioce B 9 pferendum V et Tyri Barethyrii \'h tyri VB 10 genitua B tragoecis V crimibus B 11 possit Bty-. posset V 12 grauatus B balisco B 13 pęne V, pene B 14 mutata B$\\ mutua Y 16 heriticos B manifestae <1: manifeste V, manifestos B 17 maximae B 17 sq. fugiendus et designato superius damnatorum agmini coaequandus I} 18 superiorius V coaequando B 19 filis B 20 aduenit B aduersum B\'f: aduersus V 21 suadit B 23 uestris V$: nostris B eutichetis B. Eutyches 6 recitiua suscitant B 24 infirme Car.: infirmę V, infirmae B<b constitutae (constitute B) sententiae B\'}: constituta sententia V ) [*]( XXXV. ) [*]( 32 )

490
negleguntur, citra ullum robur credulitatis nostrae summa subsistit semper succedentibus nonis uetera constituta soluentibus.

quando enim paternarum regularum despiciuntur inuenta nec eorum, quae bene instituta sunt, firmitas uindicatur, huiusmodi impietatem necesse est fidei semper uenire. nam ubi facilis dissolutio est rationabilis constituti, ibi omnis sanctitatis forma corrumpitur, Christus impetitur et (quis hoc fidelium patienter accipiat?) instituta patrum reuerenda calcantur. et (quis non uitae mortem iusta electione praeponat?) ubi catholicae fidei adoranda reuerentia?

ubi multo cruore sanctorum dogmata constituta? ubi doctorum ueterum fidelis auctoritas? ubi illa religiosarum mentium stupenda patientia, propriis bonis contenta nudari, ne de spe aeternae hereditatis excideret, quasuis ambiens passiones, ne incorruptibilis illius boni iudicaretur indigna?

nam nulla maiora documenta sunt fidei quam ubi temporis ratio suadet uitam subdere passioni, et ideo, qui pro ea periculum persecutionis subire meruerit, dignum se caelesti ostendit esse militia. Christus nos pio sanguinis sui pretio comparauit gratiae libertate concessa nihil inuenientibus humanis operibus, quod dignum pro tanta mercede tribuerent, atque ideo, ubi religionis iniuria est, amorem fidei omnem transcendere oportet affectum.

unusquisque ergo exilia et peregrinationes tamquam domum patriamque respiciat, ne desideriis retentus humanis Christi societate priuetur. ecce tempus, quo repetit fides [*](1 cetera B 2 substitit B nouis pa: nobis VBty 4 indicatur B 5 huiusmodi V<\\: in huiusmodi B impietatem BI}: impietate V, impietates Bar. semper uenire VI}: peruenire B, superuenire Bar. 8 pacienter fidelium trsp. B 9 morem B proponat B 10 reuerenda B 13 contempta V nunari B 14 exciderit B, excidere 4» ambiens passiones YcL: ambiit passionibus B 15 nam B\'ł: iam V maiora \'f: maiorum B, malorum V 16 ubi n,}: bi ex ui corr. V 17 subdere VI}: reddire R psecutionis B 18 obire «{/ caelesti.. militia scrtpsi: caelesti .. militiae VB, caelesti .. militem J/, caelestis .. militiae o 19 uos ψ sanguine B eui Bty: om. V 20 inuenienientibus B 21 tribueret I}, retinueret B 22 omnen B effectum B 24 que om. \'ł 25 prouocetur B )

491
milites suos et inclamat ad defensionem sui feruorem gratiae consecutos! fidem ipsam dicere iudicemus \'ecce tempus optabile, ecce fructuum congregatio desiderata fidelium, ut paruis passionibus munera magna compensent!

\' pluribus caritatem uestram pro dispensatione nobis credita cuperemus hortari: sed quid opus nostrae uocis stimulis, ubi ad tolerandas pro Christo magnanimiter passiones apostolicis et patrum docemur exemplis, quae per damna humanarum rerum caelestium nobis ostenderunt augmenta uirtutum?

ergo pronuntiemus intrepidi claras ecclesiae cum magna fiducia disciplinas; longe sit a nobis prophetae sermo dicentis: et sacerdotes uera celauerunt. quem enim latet discipulorum scientiam a doctoribus exigendam et, quod non pronuntiatum laedit sequaces, hoc periculosum esse tacentibus? necesse est enim apud eos laborare ueritatem, apud quos non manifestatum latet sub ueritatis colore mendacium; magnum robur adimpugnantium fidem, quamdiu aduersus eos prolatae sententiae non uiriliter asseruntur.

sed de uobis dicere opto meliora: ut ea, quae per improbos confusa sunt, per uos correctionis remedium consequantur. non est tam durum decipi quem quam deceptum in errore persistere. malum hoc et malis omnibus grauius, quando a corpore suo membra dissentiunt; nam etsi non [*]( 11 cf. Esai. 28, 7; Hierem. 2, 8; Thren. 2, 14 et quae sunt similia ) [*]( 2 obtabilem B 3 fructuum B: fructum F\'{< prauis B 4 compenset 4» 6 nostrae VB1Į: est Bar. uoci Y 8 qui Bar. damnum v hunarum B uobis \'f 9 ostendunt \'ł pronuntiemus inter alia et dicamus cum sancto (p. 492, 18) omissis intermediis\'f 10 fidu- •ciam B 11 et B: ut V 12 scientiam V: uiolentia B 13 exigenda VB, e ■corr. a quod pro non uinciatum B 14 esset taccntibus B aput B 15 latet V: lacet uel iacet B 16 robor B adimpugnantium scripsi: •ad inpugnantium V. ad inpugnandum B 17 quandiu V aduersum B sentiae B 19 confussa B correptionis V 20 consequanter B, consequatur V est om. R tam B: am V relicto antea 2 uel 3 litterarum spatio quod expleuit man. rec. addita tittera t decipi quemquem dec. Y 22 quando B: quam Y, cum 02 disentiunt B etsi non V: et B )

492
singillatim occupet omnia liniamenta debilitas, necesse est tamen iuxta apostolicam uocem totum corpus ex parte praegrauari.

unde addictorum fugienda communio; iuxta beatum apostolum pronuntiationem fidei nullus erubescat, uirtus enim est omni credenti. declinemus sacrilegum Eutychetis errorem cum Manichaea malitia congruentem; communionem quoque eorum, qui sunt a talibus educati, pari intentione uitemus, quae nunc quasi morbosa contagio ecclesiis partium uestrarum temptat inripere. nemo enim se pari cum praedictis ferri tempestate dissimulet, donec portum uerae fidei ab eorum communione separatus introeat.

quae quidem amans moneo, non odio persequentis accuso. nam qui culpanda uituperat nec utilia subministrat, exprobrantis habet potius studium quam amantis affectum, et qui hortatur ad profutura, uehementius boni propositi designat imaginem, ut feruentius utilia expetantur, inuitans. propter quod, fratres, illius bonam ecclesiae desiderantes unitatem et beatum decorem sacrae concordiae praesumentes dicamus cum sancto Dauid: quam bonum et quam iocundum habitare fratres in unum; ut et de nobis apostolus Paulus dixerit: uos autem omnes fratres in Christo unum estis. donec enim unitas ista non redeat, nullus ambigat eadem nihilominus esse uentura, quae in Constantinopolitana nuper ecclesia contigerunt. de quibus pariter mihi ingemescere necesse est et tacere: nam qui apostolicae sedis ammonitionem neglegendam esse crediderunt, [*](2 Cor. I 12, 26 4 Rom. 1, 16 18 Psalm. 132, 1 20 Gal. 3,28 ) [*](1 debilitat B 5 est om. V euticetis B 6 uiilitia V congruente B 7 edocati B 8 morbosa B: morbo a Y, morbo ac o2 partum B 9 inrepere B separari V redictis B ferre V 11 amons B 12 persequens Bar. accosant B uituperet B 13 exprobatis B antis (pro amantis) B 14 ortatur B 15 imagine VB, corr. o expetantur pJ: expectantur V, expectentur B 16 propter Vi pposito B bonam p: bona V, bone B 18 resumentes B 20 nobis B: bonis V, nobis \'f 21 ista.B\'Ψ: om. V 22 ampligat B 23 nuper om. B 24 pariter mihi Bţ:ł: mihi pariter V 25 commonitionem neglegendum B )

493
merito inciderunt ea, quae uenire solent solatio destitutis.

si quis ergo salutem propriam cogitans seruare cupit apostolica iudicia, cum a praefatorum se labe seiunxerit, nostrae communionis se nouerit sine dubitatione participem: qui autem se ab eorum, quos apostolica sedes damnauit, non societate remouerit, sciat nullo colore nullo figmento nullaque calliditate ecclesiasticae custodiae posse subripere, quia sicut illos, qui a supra scriptorum se, hoc est Eutychetis Dioscori Timothei Petri et Acacii, uenenis dissociant, libenter amplectimur, ita circa istorum sectatores cura et sollicitudo nostra, ne subripere possint, semper inuigilat. ET ALIA MANU: Deus uos incolomes custodiat, fratres karissimi. Data VIII. Iduum Oct. post cons. Felicis u. c. [*]( 1 incederunt B (in) ea IfI euenire Bar. 2 seruare YIfI: seruari B 3 se uixerit B 4 qui autem se Hartel: quia si YI}, qua si B 5 sede V non eoc. F: soc. non 1fI, non se soc. B societate ex societatg corr. V 6 fermento B 7 <se> custodiae Bar. 7 et 10 subripere VI}: subrepere B 8 euticetis diospori thimothei B 10 istorum Bty\\ storum V 11 possit V et alia manu om. IfI et alia .. karissimi om. B manus V, corr. 0 12 data .. u. c. om. <{< Dat. tertia non mar probo uc consule Bt quae temporis nota a V quam maxime distam quomodo ej-plicanda sit nescio. ) [*]( XXXV. ) [*]( 33)

(105.)

SACRO ET BEATISSIMO ET COMMINISTRO PATRI HORMISDAE DORO- THEUS IN DOMINO SALUTEM. Ait quodam loco cuncta beatissimus diuinorum praeceptorum promens miracula Salomon, sicut aqua frigida animae sitienti suauis, sic benignum nuntium longinquis ex terris, et sacer Dauid spiritalem pulsans lyram psallit: quam speciosi pedes eorum, qui euangelizant bona! sed equidem et uos cunctos t dicetis.

quid autem sic est animae hominis suaue aut quid ita impinguat ossa quam specioso nuntio cognoscere uerae pacis nutritorem et rectae numquam errantem propugnatorem fidei ad ecclesiarum sanctarum transire gubernacula et tamquam ex arce quadam ad consensum rogare dispersa et continuo quidem in principatum suae sedis festinantis membra ecclesiae, quae [*]( 3 Prou. 25, 25 7 Esai. 52, 7 (cf. Nah. 1, 15 et Rom. 10, 15) ) [*]( 105. Dat. simul cum ep. 107 a. 515 die 12 Jan. per Patricium; <tccepta eiusdem anni die 28 Mart. De tempore omnium fere quotquot Auellana collectio continet epistularum aut ab Hormisda aut ad eum datarum adcuratius egi in commentatione \'Beitriige eur Chronologie der Briefe des Papstes Hormisda\' = Sitzungsber. der kais. Akademie der Wissensch. in Wien, philos.-hist. Classe CXXVI (1892), XI. Epist. 105 edd. Car. 12 438; Bar. ad a. 515, 8; Collect. Concil.; Thiel 743. 2 coministro V 3 beatissimis V, corr. aJ 4 diuinorum] uirorum Va: alias \'diuinorum\' in margine oJ, unde diuinorum receperunt codices ex a descripti 5 post suauis del. est traducta lineola V man. 1: recepit est a eiusque familia 8 sed V: sic al uos V: nos ofl cunctos del. aJ dicetis Va: dicens ut uidetur a2, docens Car., <beatos> dicetis dubitanter Hartel; desperaui desanandis uerbis sine dubio grauiter corruptis 9 sic est Thiel: sicut V qid V 10 uerae o: uir Va, uere a1 11 errantem scripsi: errantes V, quo seruato propugnatores 02 18 rogare V: ais \'congregare\' suprascripsit a2, unde deus (dS pro ais) congregare rogare o, deum congregare (del. rogare) os, dei congregare Car. 14 tuae Bar. festinantes V, correxi sublata uulgata ante membra interpunctione ) [*]( xxxv pars 2. ) [*]( 32 )

496
uobis Christus et deus noster credidit uenerandi patris supplicationibus annuens, contemnentia prius concordiam ad unitatem uenire et praecedentem diuisionem atque inuidiam uestrae tantum ordinationis perimere calculo et nunc in concordiam atque serenitatem constare omnem terminum sanctae illius ecclesiae?