Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

Liber, cuius est titulus: adnotationes in Iob, utrum meus habendus sit an potius eorum, qui eas, sicut potuerunt uel [*](4 Quaest. euang. I, 27 5 Matth. 20, 17 sqq. Marc. 10, 32. Luc. 18, 31 7 Quaest. euang. II, 5 10 Deut. 25, 5 sqq. Matth. 22, 24. Marc. 12, 19. Luc. 20, 28 11 Retract. II, 33, 2. Aug. Quaest. in Heptat. V, 46 (p. 404, 7 sqq.). enarr. in Ps. XXXXIIIJ, 23 e ) [*]( 1 ista (e m. 2) C sunt B1E adiunctis] & adiuncti H 2 adnuratis D1, numeratis E, enumeratis a eiusdem B 3 qd 01 s. l. sequutus EHV 4 ergo] enim H in eo] meo Q seorsum dominum B 5 duobus om. Qx rettulisse DV, retulisse. (t ras.) C, retulisse cet. passione D1 6 cudicis V fefelit 01 7 secundo C1D1ER, secundo libro cet. v exponere H 8 poterit 010 coniunx C2D2GNR, coniunxu (it ras.) Q 9 quod 01 s. l. perhibitur D1 duxisse R2 in ras., dixisse DxHl fratris om. NQt, exp. D2 10 ei] eius N suscitaret (s pr. ex n) CD dixi esse] dixisse BFGNS 11 quod ante nomen add. E1 s. l. 12 eum lex F eum] enim ClDx iuberet E2 8. I., iubeat Q2 enim om. S 13 ualere lex FO praecipit OPS eis Dl, es El 14 non] n. ad hoc a 16 num. om. BFPQ, XIII v 17 annotationes BFMOQS2 18 titulus est F titulus om. B mens (u in ras. m. 2) C 19 habendus (nd s. l.) V eas sicut (s in ras.) M ) [*]( XXXVI Aug. sectio I para 2 ) [*]( 10 )

146
uoluerunt, redegerunt in unum corpus descriptas de frontibus codicis, non facile dixerim. suaues enim paucissimis intellegentibus sunt, qui tamen necesse est offendantur multa non intellegentes, quia nec ipsa uerba, quae exponuntur, ita sunt descripta in multis locis, ut appareat, quid exponatur; deinde breuitatem sententiarum tanta secuta est obscuritas, ut eam lector ferre uix possit, quem necesse est plurima non intellecta transire; postremo etiam mendosum conperi opus ipsum in codicibus nostris, ut emendare non possem nec editum a me dici uellem, nisi quia scio fratres id habere, quod studio non potuit denegari.

Hic liber sic incipit: Et opera magna erant ei super terram.

CAPVT XL.

DE CATECHIZANDIS RVDIBVS LIBER VNVS.

Est etiam liber unus de catechizandis rudibus hoc ipso titulo praenotatus. in quo libro, ubi dixi: nec angelus, qui cum spiritibus aliis satellitibus suis superbiendo deseruit oboedientiam dei et diabolus factus est, aliquid nocuit deo, sed sibi; [*]( 9 cf. Retract. I, 26 16 De catech. rud. 18, 30 ) [*]( 1 redigerunt GMlPSV, redigere a 2 cudicis V, codices Dl facilem CIDl suaues (es m. 2) D, suauit Cl 4 descripta (om. sunt) S, descripta sunt v 5 in om. P1 locis om. B ut] uix add. P2 s. l. appareret BFGAPNS 6 breuietatem E sententiam Ql sequuta est E, sequut§ (om. est) H, est secuta a 7 uix ferre Fv necessae C 8 transsire GlG etiam D*R, ∗t∗am C, tam cet. v mendosa El 9 quodicibus Q emendari nollem (om. non-uellem) 0 posse Dl, possim BFGNS 10 quod C1D1R, quorum cet. v stutio ClDl 12 hoc FaSa liber] opus a sic om. H et om. BD2FGNQ1S erat Dl eis BDaFGNPQ1 13 num. om. BFPQ, XIV v 14 (15) cathecizandis C1DHN, cathezizandis CPEO, cathicizandis V, catecizandis GS, catezi- • zandis FR, cathechizandis B 15 aetiam D, enim BFGNS unus CD1EQ2R, om. B, noster cet. v cathecizandis CDM 16 praenonotatus C, praenotatis El ubi] quod OP 17 spitalibus CD1 sate*llitibus D obedientiam CD, obaedientiam V 18 diabulus CXH deo-nouit Q2 in mg., )

147
nouit enim deus ordinare deserentes se animas, conuenientius diceretur: deserentes se spiritus, quoniam de angelis agebatur.

Hic liber sic incipit: Petisti me, frater Deogratias.

CAPVT XLI. DE TRINITATE LIBRI QVINDECIM.

Libros de trinitate, quae deus est, quindecim scripsi per aliquot annos. sed cum eorum duodecim non perfecissem et eos diutius tenerem, quam possent sustinere, qui uehementer eos habere cupiebant, subtracti sunt mihi minus emendati, quam deberent ac possent, quando eos edere uoluissem. quod posteaquam conperi, quia et alia eorum apud nos exemplaria remanserant, statueram eos iam ipse non edere, sed sic habere, ut alio aliquo opusculo meo, quid mihi de his euenerit, dicerem. urguentibus tamen fratribus — quia resistere non eis ualui — emendaui eos, quantum emendandos putaui, et [*](1 deum Ml deserentes se] desserent ee H animas-diceretur .om. Sl se animas-agebatur G3 in ras. et in mg. 2 deserentes se om. S, deserentes ee R 3 petisti 02 in ras., petis E me] a me EQa 4 XL.I C, XL H, om. BFPQ, XV v 5 liber F quindecem C1, unus F 6 trinitatae C quindecim om. 0 scripsi (si m. 2 s. l.) C 7 aliquod C1D1EM1RS1 annus Bl duodecim C1D1 duodecimum cet. v non C1D1, nondum cet. v perfecisse (- m. 2) C 8 eos om. H diutius (uti s. l. m. 2) C tenerem C posaent] non p. E ueimenter M1 9 eos CD1E2M, illos cet. m, om. a * cupiebat ClDx 10 deberent C, debe∗∗rent (re ras.) D possent ac deberent N edere eos F 11 et alia] talia R eorum om. S1 nos 02 in ras. 12 remanserunt 01Dt staturam C1D1, studueram C2 13 alio ClD, in alio cet. v aliquo* C opusculo* C, opoacolo 2?1 meo* C eis BD2FGNQS eueneret C1, aesuenerit P 14 dicere C1D1, dicemur Hl, diceremur H1 urguentibus OIDPRV, ungentibus JB1, gentibus Hl, exigentibus H2, urgentibus cet. quia C1D1EOPR, quibus cet. m non eis ualui] non eis ualuit (uoluit C1) 01Dt, non eis eualui ElB, non ea ualui H, non ualui cet. v 15 aemendaui P, (men ex nim corr.) Q emendandum 01, emendandus Dl ) [*]( 10* )

148
conpleui et edidi adiungens eis a capite epistulam, quam scripsi ad uenerabilem Aurelium, episcopum Carthaginiensis ecclesiae, quo tamquam prologo exposui et quid accidisset et quid facere mea cogitatione uoluissem et quid fratrum conpellente caritate fecissem.

In quorum libro undecimo, cum de corpore uisibili agerem, [*]( (2)) dixi: quocirca id amare alienari est. quod secundum eum amorem dictum est, quo aliquid sic amatur, ut eo fruendo existimet beatum se esse, qui hoc amat; nam non est alienari in laudem creatoris amare speciem corporalem, ut ipso creatore fruens quisque uere beatus sit.