Retractationum

Contra Manicheum quendam nomine Felicem praesente populo in ecclesia biduo disputaui. Hipponem quippe uenerat eundem seminaturus errorem; unus enim erat ex doctoribus eorum, quamuis ineruditus liberalibus litteris, sed tamen [*]( 1 lob 38, 8 sec. LXX 3 c. Faust. XXVIIII, 4 (p. 746, 14) 6 Aug. de ciu. dei XXII, 19 sqq. 8 I Cor. 12, 23 Rom. 7, 23 17 cf. Aug. Confess. V, 6, 11 (p. 97, 17) ) [*]( 1 metafora CDHB V, etaforas E1 metaphora cet. sit DlB quo V 2 cum] eum E1 3 uoluntate Dl undetricensimo] undeuicensimo C1D1HM1, XXL Y, undeuigesimo C2, undeuicesimo cet. ut sit-5 * quam om. OP membris] m. meis Cl 4 scorofh H 5 inhonesta] in homine (-em B) ista BEFGNBS eam] eam etiam Ql, etiam eam N speciaem D 6 im Q prompto Cl, prumpto Dl, promtu M, O prompta S1, proptu E locyta G, uocata H aliis (a s. l. add.) C, his DlB postea C (in ras.) D1, om. BD2FGNQS 7 scripturis BFMZa reddita. (P ras.) M quur ClDEH ea] & a H 8 propter] pro H lege H repugnantem in membris BFGNQ, repugnantem legi mentis 0 repugnante H 9 qui 01 accedit ClDlV 10 prima* (e ras.) M nostra BCFGNS institutionae D 12 num. om. BFPQ, VIII v 14 nomine G2 s. l., noml C fecilem El praesent*e (a ras.) C 15 aecclesia ClD ipponem GHMNQSV, hypponem R, yponem BE, ippone OP quippe* (m ras., ippe m. 2 in ras.) M 16 euadem Q sompniaturus 0 ∗| unus (u pr. m. 2) M 17 inheruditus D1-)

Hoc opus sic incipit: HONORIO AVGVSTO SEXTVM CONS. SEPTIMO IDVS DECEMBRIS.

Liber de natura boni aduersus Manicheos est. ubi ostenditur naturam incommutabilem deum esse ac summum bonum, atque ab illo esse ceteras naturas siue spiritales siue corporales atque omnes, in quantum naturae sunt, bonas esse, et quid uel unde sit malum et quanta mala Manichei ponant in natura boni et quanta bona in natura mali, quas naturas finxit error ipsorum. [*]( 5 Io. 8, 36 ) [*]( 1 furtunato D, fortinatu H aecclesiastica ClD libros (os in ras.) C 2 computabantur B, deputantur Oa mg. 3 libro Q1, liber H uoluntatis arbitrio v malum D2HMOPQEVv 4 qua (a e corr.) C libere H fiunt] fuerint B, sunt Q2a de-liberi add. Q2 in mg. 5 filios ClDl filius uos Q1 libera Dl, liberaberit R2 uero Cl 6 erat G2 in raserit 2?1 7 ageuamus Dl, habebamus Ml 8 honori Dl, honorario B aug BOHNPQtS, ag G, au E sextum om. EHM, sexto C, sexies F, III 0 cons.] conã D, consuli F, consa (om. seqq.) E, const C, constan 8 septimo∗∗∗∗∗ C, om. 0 v v 9 idu§ (v m. 2) C decembri? (v m. 2) C id. decembr. D2 a. 1. 10 num. om. BFPQ, IX v 11 liber C in ras. 12 aduersum 0 manichaeos M, manicheus Dl ostenditur ubi Q1 13 natura EO 14 adque 01 ceteras] creatas D2Q1 15 quatum 01, quanto Fl 16 mala] mali E manichaei HM ponat Cl, punant V 17 bona 02 in ras. naturas (s m. 2 in ras.) G error* (i ras.) C 18 eorum BFGNQS )

Hic liber sic incipit: Summum bonum, quo superius non est, deus est.

Secundinus quidam, non ex eis, quos Manichei electos, sed ex eis, quos auditores uocant, quem ne facie quidem noueram, scripsit ad me uelut amicus honorifice obiurgans, quod oppugnarem litteris illam heresem, et admonens, ne facerem, atque ad eam sectandam potius exhortans cum eius defensione et fidei reprehensione catholicae. huic respondi; sed quia in eiusdem opusculi capite non posui, quis cui scriberet, non in epistulis meis, sed in libris habeatur. illic ab exordio conscripta est etiam eius epistula. huius autem mei uoluminis titulus est: contra Secundinum Manicheum. quod mea sententia omnibus, quae aduersus illam pestem scribere potui, praepono.

Hic liber sic incipit: Beniuolentia in me, quae apparet litteris tuis. [*]( 5 Aug. de haer. 46. Confess. III, 10, 18 ) [*]( 1 quo. (q ras.) CD 3 num. om. BFPQ, X v 4 manicheum secundinum S, secundinam (om. manicheum) B, secundum man. Dl 5 secundus JD1 quos] quod! H 6 his Q uocant-faeie D2 in ras. quaem C nąe C, nec D2.E?a faciąe C 7 uelut] quasi 0 obpugnarem BFES 8 illam M in ras. heresem CtDIM, heresim cet. v ammonens FMN, admones H 9 ad* D potius sectandam v exortans 01DEY 10 repraehensione et catholicae M, catholicae reprehensione v 11 opus coli V cui] cuius ClDx scriberem a 12 in om. ClDlHRl aepistulis HM, epistolis cet. libro B habeatur ClDl, habetur cet. v 13 aepistula H, epistolaip (o ex u) C, i epgstola Q uoluminis] libri a 14 meam M sentia CDl, sententiam M 15 paestem M 16 praepono CDR, facere praepono P, facile praepono cet. v 17 beniuolentiam M, beneuolentiam PV tua in me beniuokntia a appareret P 18 litteris CD1, in litteris cet. v )