Retractationum

sexagensima quinta de resurrectione Lazari;

sexagensima sexta de eo, quod scriptum est: an ignoratis, fratres — scientibus enim legem loquor — quia lex dominatur homini, in quantum tempus uiuit? usque ad eum locum, in quo scriptum est uiuificabit et mortalia corpora uestra per inhabitantem spiritum eius in uobis. ubi illud, quod ait apostolus: scimus autem, quia lex spiritalis est; ego autem carnalis sum, exponere uolens dixi: id est carni consentio nondum a spiritali gratia liberatus; quod non sic accipiendum est, quasi spiritalis homo iam sub gratia constitutus etiam de ipso non possit hoc dicere et cetera usque ad eum locum, ubi dictum est: miser ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius? quod postea didici, sicut sum iam ante confessus. rursus exponens, quod ait apostolus: corpus [*]( 3 Aug. de orig. anim. III, 9, 12 5 Io. 4, 9 6 Io. 11, 44 7 Rom. 7, 1 10 Rom. 8, 11 12 Rom. 7, 14 13 De diu. quaest. 66, 5 15 Roni. 6, 14 17 Rom. 7, 24 19 Retract. I, 22, 2 De diu. quaest. 66, 6. Rom. 8, 10 ) [*]( 1 quo ClDl baptizatus ille latro v 2 opus colis Dl nostris* C 3 maximeque DlQ uicentium Ml 4 scripsi OPV tertia Cr2 in ras. est om. Vv quaestionem LXIIII post LXV exhibet Ql I 6 resurreccione D de eo-est om. H 7 ignuratis 01 8 legem om. OPl loquar F qua H dominator C1D1E1 in om. Q, er. D2 9 eam Et 10 uiuificauit C1D1FGHQ1R uestra om. F. nra 0 11 nobis EGHMNO 13 dixi uolens M pr. dixi om. B 14 a CDX, om. cet. v 15 iam om. H sub] super M\' 16 ipso CDB, se ipso eet. v posset C1V hoc ClDl, om. B, haec cet. post dicere add. a: uenumdatus sum sub peccato: quod enim operor non intelligo: non enim quod nolo bonum hoc ago, sed quod odio malum, illud facio cetera] c. quae sequuntur a 17 homo om. B me] q; Ql liberauit ClDlEHMSl 18 dedici V sum iam CDER2, summa J21, iam sum cet. v 19 ante confessus om. H confessus (con ex qui corr.) E rursum B )

sexagensima septima est de eo, quod scriptum est: existimo enim, quod indignae sint passiones huius temporis ad futuram gloriam, quae reuelabitur in nobis, usque ad id, quod dictum est: spe enim salui facti sumus. ubi cum exponerem, quod scriptum est: et ipsa creatura liberabitur a seruitute interitus, dixi: et ipsa creatura, id est ipse homo, cum iam signaculo imaginis propter peccatum amisso remansit tantummodo creatura. quod non ita est accipiendum, quasi totum amiserit homo, quod habebat imaginis dei. nam si omnino non amisisset, non esset, propter quod diceretur: reformamini in nouitate mentis uestrae, et: in eandem imaginem transformamur; sed rursus, si totum amisisset, nihil maneret, unde diceretur: [*]( 4 Aug. de pecc. merit. I. 7, 7. cf. de trin. IIII, 3. enarr. Ps LXXXV, 17 6 Rom. 8, 18 8 Rora. 8, 24 10 Rom. 8, 21 11 De diu. quaest. 67, 4 15 Rom. 12, 2 16 II Cor. 3, 18 ) [*]( 1 peccatum (pecca in ras. 2) H 2 quamdiuitale E temporalium rerum B 3 animum C1, animam cet. v isto] istud (cd m. 2 in ras.) C, ita Q2 s. l., multo Oo mihi melius B1 postea] p. modo N ideo] et i. a ideo-6 scriptum est Q2 in mg. 4 corpus mortuum Q2 quod] quod; H, qu; non M, quia Q2 habebat 0 5 abuit E ante peccatum om. E est om. v 6 scriptum est om. 0 exhistimo V sunt R 7 passionis CD1 . futuram (u alt. s. u.) C 8 reuellabitur D1 id] illud a est om. H 10 liberabitur—creatura om. B liuerabitur Et interius Ql 11 id est-iam sig(naculo) G2 in ras. ipse] et i. D2ENQ cum] quod OPV iam signa(culo) C in ras. 12 admissum V remanserit OP tantumodo 0lD1 13 accipiendum (om. est) SV, accipiendum est v 14 habeat B, habet D2 pr. non er. S, om. HV amisiset 01 15 propter om. B quod om. NIQl diceretur (eretur in ras. 2) C reformamur Q1 nouitatem D1 16 eadem imagine D2H transfurmamur D1 17 rursum v manerit Cl, remaneret D2Q )

sexagensima octaua est de eo, quod scriptum est: o homo, tu quis es, qui respondeas deo? ubi dixi: quia etiamsi leuioribus quisque peccatis aut certe quamuis grauioribus et multis, tamen multo gemitu, et dolore paenitendi misericordia dei dignus fuerit, non ipsius erit — qui si relinqueretur, interiret — sed miserentis dei, qui eius precibus dolorique subuenit. parum est enim uelle, nisi deus misereatur; sed deus non miseretur, qui ad pacem uocat, nisi uoluntas praecesserit ad pacem. hoc dictum est post paenitentiam. nam est misericordia dei etiam ipsam praeueniens uoluntatem, quae si non esset, non praepararetur uoluntas a domino. ad eam misericordiam pertinet et ipsa uocatio, quae etiam fidem praeuenit. de qua paulo post cum agerem, dixi: haec autem uocatio, quae siue in singulis homi- [*]( 1 Ps. 38, 7 2 De diu. quaest. 67, 5 6 Rom. 9, 20 7 De diu. quaest. 68, 5 15 Prou. 8, 35 sec. LXX 17 Retract. I, 22, 4 sq. 18 De diu. quaest. 68, 6 ) [*]( 1 in om. BE imaginem CxDxOP, imagine dei V perambulat BEFGNSJ, perambulabat Ql, perambulet Q*, ambulet v 2 conturbabitur Hl summus angelus Dl 3 infirmos BDIMl 4 uel] uel de- C2R, de OPV rebus] libris D2 5 difficillimae D, (lim in ras.) C 6 pr. est om. Vv tu om. V qui Ql est G 7 deo om. a ubi quod OS1 quia] qui MQ2 s. l. aetiamsi D 9 multo CDEQ, in multo B, magno cet. v poenitendi M, paenitentiae H dignis E 10 erit CDtR, es E, est cet. v qui si] quia si N, qui se Gl, quis E non interiret M 11 precibus C1M dolorique CDHOP, doloreque R, doloribusque cet. v 12 post misereatur inseruit E: sed dS non misereatur; del. m. 1 sed-miseretur om. CDl 13 uolontas ClV praecesserat El hoc CD1, hic cet. est om. V 14 poenitentiam M, penitentiam C ipsa R 15 praeparetur Hl, praepara- B 16 et om. BD2EFGNQ ipse Hl 18 agere Dl dixi. (t ras.) C hac ClDl qui F )

sexagensima nona de co, quod scriptum cst: tunc et ipse filius subiectus erit ci, qui illi subiecit omnia;