Retractationum

item cum exponerem: quid ergo? lex transgressionis gratia proposita est, ita distinguendum putaui, ut inter- rogatio esset: quid ergo? ac deinde responsio: lex transgressionis gratia proposita est. quod quidem non abhorret a uero; sed melior mihi uidetur ista distinctio, ut interrogatio sit: quid ergo lex? et inferatur responsio: transgressionis [*]( 5 Act. 2, 34. Kom. 10, 6 6 I Tim. 2, 5 8 Act. 1, 11 9 Expos. ep. ad Gal. 3 14 Id. 24 Gal. 3, 19 18 Aug. ep. 82, 20 ) [*]( .1 iesus om. F 2 a om. El 3 hic N apparerent Hl quur EHP1 proinde] pr. autem Q 4 inmortalitatem (in et tem in ras.) C tunc F dl P 5 humanae naturae CD, naturae h. cet. v in CIlIEOPR, cum cet. v ascindit V 6 caelo C\'DI nunc om. HOPa mediatur DI homo om. BF 7 Iesus] deus D2Q uenit QI 8 qui uiderunt om. CDlHa euntem] eum euntem M celo 01 9 qu∗a S 10 reconc»iliemur (h ras.) E reconchiliamur El, reconciliemur BOlS 11 tamen (t add. m. 2) C, a me ne Dl sciamus C etiam om. Q, del. D2 12 dei populo Q specie aliter Sl, specilia R1 13 iuda* (s ras.) D tamen (t s. 1. tn. 2) C 15 posita BE2OPQ2Va distingendum 01 16 quid (id in ras.) C ac] hac M ac-responsio G2 i in mg. 17 posita BE2HOPQ-Va quidam MI, qui»dem (q ras.) E aborret C1D1E1PS, abhorreret BM1, abhoret H a uero non abhorret G 18 intergatio E )

quod autem dixi: ordinatissime itaque subiungit: quod si spiritu ducimini, non adhuc estis sub lege, ut intellegamus eos esse sub lege, quorum spiritus ita concupiscit aduersus carnem, ut non ea, quae uolunt, faciant, id est, non se teneant inuictos in caritate iustitiae, sed a concupiscente aduersus se carne uincantur, hoc ex illo sensu est, quo sentiebam id, quod dictum est: caro concupiscit aduersus spiritum, spiritus aduersus carnem; haec enim inuicem aduersantur, ut non ea, quae uultis, faciatis, ad eos pertinere, qui sub lege sunt, nondum sub gratia. adhuc enim non intellexeram haec uerba et illis, qui sub gratia sunt, non sub lege, propterea conuenire, quia et ipsi concupiscentias carnis, contra quas spiritu concupiscunt, quamuis eis non consentiant, nollent tamen illas habere, si possent. non ideo, non quaecumque uolunt faciunt, quia uolunt eis carere nec possunt. tunc enim eas non habebunt, quando nec corruptibilem carnem.

Hic liber sic incipit: Causa, propter quam scribit apostolus a l Galatas, haec est. \\ [*]( 1 Expos. ep. ad Gal. 47 2 Gal. 5, 18 7 Gal. 5, 17 10 Rom. 6. 14 sq. cf. Retract. I, 22. 2 13 I Io. 2, 16 ) [*]( 1 posita BWOPQVa dizix∗∗ (qd ras.) H ordinatissimae CyDx itaquae (quae exp. m. 2) D 2 subiunxit BEFGNQSm spiritu] sp. dei BFG3PN ducimini C adhuc non D2QS, non (om. adhuc) N 3 eos om. B 4 nolunt H 5 iusticie Cl 6 aduersus CDl, adnersum cet. v uincatur P1 sensa El 7 quo] quod EMlB senciebam Cl scriptum D2Q est∗∗∗∗ M aduersum G 8 spiritus C1D1, sanctus H, et sp. cet. v 9 inuicem] sibi i. Ov 11 enim bis G non] nondum a illius Hl 13 concupiscentiis B concupescunt D1 14 consenciant C1, consentiunt Qla nolle H illas CDV, ullus G, eas Oa, ullas cet. m 15 possint V pr. non ClDlR, et cet. v quecumquae****** (cumque ras.) M 16 carere (ere in ras.) M nec] et non 0 *eas (m ras.) CD eas enim H1 habunt Ml 17 corruptiuilem 01 18 incipiunt Ml scripsit HPR apost CD 19 galathas BFNORS2 ad-est om. m ) [*]( XXXVI Ang. sectio I pars 2 ) [*]( 8 )

Epistulae quoque ad Romanos sicut ad Galatas expositionem susceperam. sed huius operis, si perficeretur, plures libri erant futuri, quorum unum in sola disputatione ipsius salutationis absolui, ab initio scilicet usque ad illud, ubi ait: gratia uobis et pax a deo patre nostro et domino Iesu Christo. factum est quippe, ut immoraremur, cum uellemus soluere incurrentem sermoni nostro difficillimam quaestionem de peccato in spiritum sanctum, quod non remittitur neque in hoc saeculo neque in futuro. sed deinde cessaui alia uolumina adiungere exponendo epistulam totam, ipsius autem operis magnitudine ac labore deterritus et in alia faciliora delapsus sum. ita factum est, ut librum, quem feceram primum, relinquerem solum, cuius esse titulum uolui: epistulae ad Romanos incoata expositio. [*]( 7 Rom. 1. 7 11 Aug. Serm. 71 Ep. ad Rom. inc. expos. 14 sqq. Matth. 12, 32 ) [*]( 1 XXV v., om. BFPQR 2 epistolae C2, epistola EP romanus ClDl incoata Cl, inchoatae HOa, incoat D1, inchoata cet. exposicio 01 liber (e m. 2) C 3 unus om. V 4 epistulae DlEM, epistolae cet. quoque om. 0 romanus Cl galathas BFNORS2 expos*itionem (s ras.) M, exposicioni C1, expositione D1 5 susceperam] inchoaueram BEGtNS2 (mg.), incoaueram F, inquoaueram Q2 perficerentur M2, perciperetur E2 plures M in ras. libri (ri in ras.) M 6 sala ClV, lusa D1 disputatio El solutationis G, solutionis FN 7 inicio 01 scilicit ClV 8 pr. et] ex D nostro C, om. MO domino**** nostro a 9 quippe est BDGNQS immoraretur El com C1, con D1 10 in- **** currftntem C, incorrentemD\', incidentem HM02QSv, incedentemBGNO1 V, incedenti P sermone P 11 spiritu sancto S, spu scm D remittitur D\'a, remitti*tur C, remittatur cet. m 12 alia uolumina cessaui v 13 epistulam EM, epistolam cet. autem om. C2HM1OPVv 14 magnitudine* (m ras.) S delapsus DlRS2, delapsus C, alibi defluxus delapsus E, deflexus cet. v 15 lebrum 01 quam Gl, que 0 feceram 01 relinquaerem D 16 romanus 01 17 incoata C1D1E2, inchoatae 6\'Fa, incoato El, inchoata cet. exposicio 01 )

Vbi quod dixi, gratiam esse in dimissione peccatorum, pacem uero in reconciliatione dei, ubicumque hoc dixi, non sic accipiendum est, ac si pax ipsa et reconciliatio non pertineat ad gratiam generalem, sed specialiter gratiae nomine remissionem significauerit peccatorum, sicut legem et specialiter dicimus, secundum quod dictum est: lex et prophetae, et generaliter, ut in ea sint et prophetae.