Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

Librum etiam contra epistulam Donati, qui partis Donati secundus post Maiorinum episcopus apud Carthaginem fuit, eodem presbyterii mei tempore scripsi; in qua epistula ille agit, ut non nisi in eius communione baptisma Christi esse credatur. cui nos contradicimus in hoc libro.

In quo dixi quodam loco de apostolo Petro, quod in illo tam- [*]( 9 non extat 11 Optat. Mil. I, 19. III, 1 ) [*]( 1 responditur C1D1, respondeatur V, responderetur BCPEFGQSm proymium C1D1H1M1R, prohymium OV, prohyniemium Q, prohemium GP, proemium BC2FM2NS2, premium E uoluimus ut CD\', uolumus NR, nihilominus uolumus E, nihilhominus QS1 V, nihilominus cet. v 2 cantaretur (retur in ras. m. 2j C, contar Dl, 1 quanta D3, cantTatur- cet. nonJ no add. C2 in mg. sint H in om. H litterum CLDX ordo quippe M1 3 post proymium ClD2MlB, post prohymium HOV, post proemium BC2FM2N, post prohemium GPS, post premium E, prohyemium (om. post) Q, postromium D1 alico ClDl generi R 4 mi D1 meutrica Q 5 compellerent 0 6 histe P1 omnis S1 V 7 uero 81 ypapsalma Ml, ypopsalmo HR, ypopsalme E hypopsalma OP sit E 8 XXI v, om. Q 9 epistolam CSV, epistula Dl unus] primus 81 10 qui partis.. D2 in ras. qui] donatus Q- s. 1. donati* (s ras.) D 11 marinum Q episcopum H fuit apud carthaginem P cartaginem CGS, karthaginem N, kartaginem 0 12 presbiterii ODEGMRV, prespiterii BF, presbiteri HI Ql tempore presb. mei BFGS mei om. El scribsi M epistola C ill.e (a ras.) H 13 ait HIPa ut om. H in exp. D2 in eius] mens E communionae Dl, communionem BFGS 14 in hoc libro om. m 15 quodam] in q. m pr. in om. 0 ) [*]( XXXVI Aur. sectio I pars 2 ) [*]( 7 )

98
quam in petra fundata sit ecclesia. qui sensus etiam cantatur ore multorum in uersibus beatissimi Ambrosi, ubi de gallo gallinacio ait:
  1. hoc ipse, petra ecclesiae,
  2. canente culpam diluit
    3. .
sed scio me postea saepissime sic exposuisse, quod a domino dictum est: tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo ecclesiam meam, ut super hunc intellegeretur, quem confessus est Petrus dicens: tu es Christus, filius dei uiui, ac sic Petrus ab hac petra appellatus personam ecclesiae figuraret, quae super hanc petram aedificatur et accepit claues regni caelorum. non enim dictum illi est: tu es petra, sed: tu es Petrus. petra autem erat Christus, quem confessus Simon, sicut et tota ecclesia confitetur, dictus est Petrus. harum duarum autem sententiarum quae sit probabilior, eligat lector.

Alio loco dixi: nullius mortem deus quaerit. quod sic acci- [*]( (2)) piendum est, quia homo sibi adquisiuit mortem deserens deum et adquirit, qui non redit ad deum, secundum quod scriptum [*](2 Ambros. hymn. I (Patrol. lat. XVI p. 1409 M) Exam. V, 24, 88 (I p. 201,12 sqq. ed. Schenkl) 6 Aug. Serm. LXXVI, 1,1 7 Mattb. 16, 18. Io. 1, 42 9 Mattb. 16, 16. Io. 6, 70 11 Matth. 16, 19 13 I Cor. 10, 4 ) [*]( 1 aecclesia* D 2 beati BE ambrosi M1, ambrosius H, ambrosii cet. v ubi] bi H 3 gallinatio CEFGHNOQRSV 4 oc El ipse∗∗ E, ipsa BC2OPQ2RSVv, ipso DJ petre ClDl, p H aecclesiae ClD, ecclesia a 5 culpam∗∗ (pa ras.) E2 deluit CzNQ x 8 aecclesiam CXD ut (e ras.) C hanc Fa intellegatur D2 8. l. 10 *ac sic (h ras.) E, ac ait Ot, ac si Ra apellatus C persona C1 D1 aecclesiae CXD flguraret Q 11 supra OP aedifica∗∗tur D accipit ER 12 dictum est illi BEFGNQRSv, illi dictum est P, dictum illi V petra] petrus B1 14 symon BEFNOR et CDN, ei EQR, eum cet. v confitetur ecclesia B i 15 duarum autem C1, autem duarum cet. v sunt B probabilis. (q ras.) E 17 accipiendum D2 s. l. 18 est om. PSVm, sibi homo P adq:siuit Cl, atquesiuit D1 19 qui] qd H2 redit CD1ERS2 mg., recurret Ql, requirit P, recurrit cet. v. )

99
est: deus mortem non fecit. sed etiam illud non minus uerum est: uita et mors a domino deo est, uita scilicet a donante, mors a uindicante.

[*]( (3) ) Item quod dixi Donatum, cuius epistulam refellebam, rogasse, ut imperator inter ipsum et Caecilianum transmarinos episcopos iudices daret, non ipsum, sed alium Donatum, eiusdem tamen scismatis, hoc fecisse probabilius inuenitur. ille autem non erat Carthaginiensis Donatistarum episcopus, sed a Casis Nigris, qui tamen primus apud Carthaginem ipsum nefarium scisma conmisit.

nec sane Donatus Carthaginiensis, ut Christiani rebaptizarentur, instituit — quod ego eum instituisse credideram, quando eius epistulae respondebam — nec de libro Sapientiae ipse abstulit de media sententia uerba ad rem necessaria, ubi, cum scriptum sit: qui baptizatur a mortuo et iterum tangit illum, quid proficit lauatio eius? iste sic posuit, tamquam scriptum esset: qui baptizatur a mortuo, [*]( 1 Sap. 1, 13 2 Eceli. 11, 14 6 Aug. ep. 43, 2, 3 sqq. 8 Aug. de haeres. c. 69 12 et p. 100, 1 Aug. de bapt. VI, 34, 65. c. Cresc. gr. II, 27, 33 14 Eccli. 34, (31 sec. LXX), 30. cf. Aug. ep. 108, 6 ) [*](2 a add. 02, in 0 3 mors] et m. H 4 donatus S1 V cuius] cus CXD epistolam Cl in ras. 5 caelianum V1 transmarinus Dl, marinos H 6 epos (o m. 2 s. 1.) C, eps Dl 7 schismatis HMP hoc-episcopus om. B fecisse Cl probauilius 81 8 erat] enim H carthaginensis D2FHNR, cartaginiensis S, karthaginiensis E, carthagine ensis Dx cassis Oa 9 primus] ipsum P cartaginem BCIG, chartaginem S, karthaginem N, kartaginem 0 10 scisma BC2D2EGNORS, scima ClDl, achisma cet. pmisit Oa sanet Q karthaginiensis EN2, cartaginiensis GO, chartaginensis S, carthaginensis BFHMP, carthagin*ensis D 11 instituisse (i tert. ex e corr.) C 12 eius om. Oa epistulae HM, epistolae cet. 13 sapientiae mas.; quae genuina Augustini scriptura uidetur; (f. de baptismo VI, 34, 65: scriptum est apud Salomonem: qui baptizatur etc. de doctr. chr. II, 8, ecclesiastici m de media] dimidiam BFGOPSVa sententiam BFGOPSVa necessariam C1D1 14 cum scriptum] conscriptum 01Dl, scriptum G scriptum sit BCDFGHN, sit scr. cet. mortuis ClDl 15 tanget H eum Ba profecit V, profuit B labatio El sic iste a sic] sic eam C2HM 16 est Oa pabtizatur BI, baptizatus P1 ∗a i (q ras.) E ) [*]( 7* )

100
quid proficit lauatio eius? nos autem et antequam esset pars Donati, sic habuisse codices plurimos, uerum tamen Afros, ut non esset in medio: et iterum tangit illum, post addidicimus. quod si iam scirem, non in istum tamquam in furem diuini eloquii uel uiolatorem tanta dixissem.

[*]( G ) Hic liber sic incipit: Abs te ipso praesente audieram.