Retractationum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio I, Pars II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 36). Knöll, Pius, editor. Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

[*]( (7) ) Alio loco peccatum fratris ad mortem, de quo dicit Iohannes apostolus: non pro illo dico ut roget, ita definiui, ut dicerem: peccatum fratris ad mortem puto esse, cum post agnitionem dei per gratiam domini nostri Iesu Christi quisque obpugnat fraternitatem et aduersus ipsam gratiam, qua reconciliatus est deo, inuidentiae facibus agitatur. quod quidem non confirmaui, quoniam hoc putare me dixi, sed tamen addendum [*]( 2 Matth, 6, 12 8 Prou. 18, 22 11 Io. 8, 11 14 I Io. 5, 16 15 De serm. dom. I, 22, 73 ) [*]( 2 cottidie BD1EFGR exaudi.t (a ras.) H dicentes om. H 3 quum C1D1, cum cet. omnem om. a fornitur D1 4 quatinus C20, qualiter B limitanda] elimanda BENSPa, imitanda R, uel imitanda 0, militanda G est D1, est (sit ras.) C, sit cet. v hac Dl 5 licet E uxorem E2 in mg., uxorum Dl lateprosissima Fl 6 licere-quaestio est om. H licere tam(en) M in ras. «stupris (s ras., s pr. m. 2) C 7 hoc ubi dixi B 8 illam B 9 adulteram dixerim m 10 deputandum H aetiam D1 postquam Ql 11 condemnabo BD2FGNQS deinceps] et d. BD2 12 iam om. BVl «oboedienter (h ras.) D 13 loco alio v iohannis C1D1E1V 14 roget] r. quia Q2 (8. I.) v deffiniui F ut R 15 adicerem B fratris peccatum B, peccatum ergo fr. a cum] eum S 16 agnicionem CXD quisquis a 17 obpugnat CD, obpugnet H, oppugnat cet. et E2 a. Z. reconc*iliatus (h ras.) E 18 dno F inuidentiae (ae * ex a et ras. corr.) C, inuidentia et Dl agitur R 19 confirmaui C )

94
fuit: si in hac tam scelerata mentis peruersitate finierit hanc uitam, quoniam de quocumque pessimo in hac uita constituto non est utique desperandum nec pro illo inpatienter oratur, de quo non desperatur.

In secundo item libro: nulli, inquam, licebit ignorare dei[*]( (8)) regnum, quum eius unigenitus non solum intellegibiliter sed etiam uisibiliter in homine dominico de caelo uenerit iudicaturus uiuos et mortuos. sed non uideo, utrum recte dicatur homo dominicus, qui est mediator dei et hominum, homo Christus Iesus [cum sit utique dominus]: dominicus autem homo quis in eius sancta familia non potest dici? et hoc quidem ut dicerem, apud quosdam legi tractatores catholicos diuinorum eloquiorum. sed ubicumque hoc dixi, dixisse me nollem. postea quippe uidi non esse dicendum, quamuis nonnulla possit ratione defendi.

item quod dixi: nullius enim 15 [*](5 De serm. dom. II, 6, 20 7 II Tim. 4, 1 9 I Tim. 2, 5 12 Epiphan. Ancor. c. 93 (p. 188 A. B. M.) c. 95. Athan. Expos. Ps. 40, 6 (Patrol. gr. XXVII, p. 197 B). disp. c. Arium 20 (Patrol. gr. XXVIII, p. 461 C) Expos. fid. §. 1 s. f. §. 4. Cassian. colI. XI, 13 14 Aug. de serm. dom. II, 6, 22. enarr. Ps. 1, 1. 8, 13 15 De serm. dom. II, 14, 48 ) [*]( 1 in om. C1D1GS hac C2 in mg., ac Dl scelerata (s et rata m. 2 in ras.) C, excelerata D finiit E1 V, finit HM hanc om. N 2 quocumquae D constitado ClDl 3 disperandum V inpacienter D, imprudenter BFGHMQ2Slm, impudenter V oratur om. N, oreratur (re m. 2 in ras.) E 4 disperatur ClP 5 ignore C1D1 6 quum C1, cum cet. non solum-uisibiliter E1 in mg., nondum intelligibiliter E1 sed-uisibiliter 02 in mg. 7 **uisibiliter (in ras.) E2 hominem C1 D1 de caelo om. N uenit Hx iudicaturos V, indicare B 8 uiuus &D1, et uiuos a mortuus C1D1 nondum M rete Dl dicatur∗∗∗∗ H, dicitur BF 9 dominicos Dl mediatur Dl 10 iesus xps F, xps (om. iesus) R cum] c. diis R cum-dominus inclusi, om. CD1 compluribus litt. in mg. erasis 11 quis in eius] qui sine eius D2, q. in eis E1, sine S1, qui sine eius iure N, vt nisi qui est iure ex N in mg. sancta Y 8. I., sancta D non om. HlOa, recte QI 12 ut dicerem] non dicerem nisi quia F tractores C\'D 13 ubicumquae D dixissf e E 14 nolle B uidij dixi H quam N 15 quod om. Fx nullus QI enim om. OP )

95
fere conscientia deum potest odisse, non uideo fuisse dicendum. multi enim sunt, de quibus dictum est: superbia eorum, qui oderunt te.

[*]( (9) ) Alio loco in eo, quod dixi: ob hoc dixisse dominum: sufficit diei malitia sua, quia cibos sumere urgebat ipsa necessitas, quam propterea malitiam nominatam arbitror, quia poenalis est nobis; pertinet enim ad hanc fragilitatem, quam peccando meruimus, non adtendi etiam primis hominibus data fuisse in paradiso corporis alimenta, antequam istam mortis poenam peccando meruissent. sic enim erant inmortales in corpore nondum spiritali, sed animali, ut tamen in huius modi inmortalitate alimentis corporalibus uterentur.

item quod dixi: quam sibi elegit deus gloriosam ecclesiam non habentem maculam neque rugam, non ideo dixi, quia nunc ex omni parte iam talis est, quamuis ad hoc electa non dubitetur, ut talis sit, quando Christus apparuerit, uita eius; tunc enim et ipsa cum illo apparebit in gloria; propter quam gloriam dicta est ecclesia gloriosa.

item quod dominus ait: petite [*]( 2 Ps. 73, 23 4 De serm. dom. II, 17, 56 Matth. 6, 34 12 De serm. dom. II, 19, 66 13 Eph. 5, 27 16 Coloas. 3, 4 18 Matth. 7, 7 ) [*]( 1 ferre E1 8. 1. eonBtientia C1, conscientiam 0 dm (d m. 2 ∗∗∗ in ras.) C posse 0 2 sunt enim F dictam D1, dictum C, scriptum cet. v superuia D1 3 te oderuut a 4 ab H dixÎsse* (m ras.) D deum BFGOPSV 5 militia H quia om. V urguebit R2SV, urgebit BFGHOPv 6 militiam H 7 nobis est v pertinet enim] cum pertineat D2NQ, et pertinet E fragilitatem (fr in ras.) D 8 meruimus (m pr. ex s corr.) CD adtendi om. B 9 paradyso FGR corpQralia Oa alimenta (i ex a corr.) C 10 inmortalis DlHl in om. V 11 spirituali NS2, spiritales C, spiritali* (s ras.) DM animales C7 in om. H huius modi CD1ER. eius modi cet. v 12 corporalibus alimentis v qua (a m. 2) C 13 deus elegit v gloriosissimam P aecclesiam D macolam V 14 neque] aut N parte iam (te m. 2 8. l.) C, par quam D1 15 iam om. B dubitetur (e ex i corr.) C, dubitaretur m 16 aparuerit S, apparuit Ql 17 illa JB1 gloriam V 18 dictum DI0P, dicata E aecclesia. gloriosa∗ (m ras.) D )

96
et accipietis, quaerite et inuenietis, pulsate et aperietur uobis, operose quidem, tria ista quid inter se differant, exponendum putaui; sed longe melius ad instantissimam petitionem omnia referentur. hoc quippe ostendit, ubi eodem uerbo cuncta conclusit dicens: quanto magis pater uester, qui in caelis est, dabit bona petentibus se; non enim dixit: petentibus,. quaerentibus et pulsantibus.

_Hoc opus sic incipit: Sermonem, quem locutus est dominus.