Locutiones in Heptateuchum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio III, Pars I-II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 28.1). Zycha, Joseph, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1894.

Exceptis pecoribus et spoliis quae erant in ciuitate praedati sunt filii Israhel secundum [*]( 3 Ios. 8, 12 8 Ib. 8, 18 17 Aen. 8, 661 sq. 19 Ios 8. 22 28 Ib. 8, 27 ) [*]( 3 insidie N putat 8. Z. m. 1 S 5 apellet N 8 geso b 11 quod b dicat om. b gaeson] ihesum L ihm SN 12 6jinachus N peribetur N 14 gaeson] ihesum L ihm SN 16 uirgilius LNS2bd 17 choruscat L c.oruscat (h eras.) S coruscat N 20 ostes N 22 israelite N 24 producta N 28 sec. cod. Alex. quae] qui N 29 cinitates N )

617
praeceptum domini, quemadmodum constituit dominus Iesu. ita dictum est" exceptis pecoribus et spoliis praedati sunt", quasi ipsa non fuerint praedati, cum potius ipsa praedati sint, et ideo excepta dicta sint, quia haec illo proelio sola consumpta non sunt.

Israhelitae respondentes Gabaonitis dixerunt: uide, ne in me habitas, et quomodo disponam tibi testamentum? iam et superius tales locutiones uotauimus . hoc est enim "uide, ne in me habitas", quod est "apud me". id est in terra, quam eis promiserat deus. et hic tamquam ad unum hominem uidentur locuti, cum legatus ad eos non unus uenerit; sed more suo genti et populo responsa reddentes singulari numero loquuntur, sicut plerumque et ad ipsos deus uel ductor ipsorum. notandum etiam quod pactum pacis testamentum uocat scriptura more quidem suo; nam saepe ita loquitur.

Et nuntiatum est Iesu dicentes: inuenti sunt quinque reges absconditi in spelunca: pro eo, quod est: nuntiarunt dicentes.

Ita faciet dominus omnibus inimicis uestris, quos uos debellabitis eos: nihil minus esset huic sententiae, etsi non haberet "eos".

Et omnes cepit in bello, quia per dominum factum est confortari cor eorum, ut obuiam irent ad bellum ad Israhel, ut exterminarentur: notandum est "confortari cor" non semper in bono accipiendum.

Tu scis uerbum, quod locutus est dominus ad Moysen hominem dei de me et te: non dixit "hominem suum". [*]( 5 Ios. 9, 13 (7) 16 Ib. 10, 17 19 Ib. 10, 25 22 Ib. 11, 19. 20 26 Ib. 14, 6. ) [*]( 1 quem ammodum L 2 est om. LS 3 sunt S et-sint om. N excepta ideo bd 6 habites 82bd et] sed Lb comodo N 8 habites SPbd 12 locuntur LNS 14 qttidê more b quidem om. L 16 est om. N ihesu L 18 nuntiauerunt Nbd 19 Ita om. spatio uacuo N nostris LSNb 20 quos (o ex i m. 1) S 22 omnes cepit] rtctviccs eXo$sv cod. Alex. coepit LS 23 est om. b 27 mosen L )

618

Et dixerunt filii Ioseph: non sufficit nobis mons et equus electus et ferrum Chananaeo qui habitat in Baethsan . equum electum dixit pro equis electis, quod usitatum in nostro sermone non est: unde nonnulli latini interpretes noluerunt equum interpretari, sed "equitatum ". sic autem dictum est "equus electus" pro equis, sicut in nostra consuetudine dicitur miles pro militibus.

Et facti sunt exitus illorum Iordanes. et reuertentur fines ad mare. non dixit: reuersi sunt aut saltem reuertuntur, sicut solet de finibus dici, sed reuertentur, tamquam adhuc futurum sit, cum praeteritorum sit ista narratio . et in omnibus fere ipsis terrarum diuisionibus per singulas quasque tribus ita loquitur scriptura, ut futuri temporis uerbis utatur.

Refugere illuc qui percusserit animam nolens . hic "animam" uel hominem intellegere debemus uel uitam carnis, quae fit per animam: qua locutione et illud dictum est a fratribus Ioseph: non percutiamus eius animam, id est: non eum occidamus. nam si anima posset ab interfectore percuti, non diceret dominus: nolite timere eos, qui corpus occidunt, animam autem non possunt occidere.

Mandauit dominus in manu Moysi . locutio familiarissima scripturis; ita enim dicitur: uerbum, quod factum est in manu illius uel illius prophetae, hoc est in potestatem dicendi datum.

Et accepit Iesus cultros petrinos, in quibus [*]( 1 Ios. 17, 16 8 Ib. 19, 33. 34 15 Ib. 20, 9 18 Gen. 37, 21 \'20 Matth. 10, 28 23 Ios 21, 2 27 Ib. 21, 42 ) [*]( 1 sec. cod. Alex. 2 electus om. b et-electum om. N cananeo LS 3 betsan L basan b electis om. LSb 5 equum] ctt N 8 illoruin] auxiuv cod. Alex. Iordanis Stbd 10 init. reuertentur 81 11 pretoritorum N 19 anirnã N interfecto N 21 occidere non possunt LSbd 23 mose L 26 potestate LSbd 27 ihesus (lic ubique) L cultos N )

619
circumciderat filios Israhel. non dixit: quibus circumciderat, sed "in quibus".

Et ubi dimisit eos Iesus in domos suas, et benedixit eos dicens. plus uidetur hic copulatiua coniunctio, id est "et"; nam ita dici posset: et ubi dimisit eos Iesus in domos suas, benedixit eos dicens.

Item alia locutio notanda est, quod cum dixisset scriptura: et benedixit eos Iesus dicens atque his uerbis intentos fecisset audire, quid benedicendo dixit Iesus, hoc solum subiecit: in diuitiis multis abierunt in domos suas; et pecora multa ualde et argentum et aurum et uestem multam ualde diuiserunt praedam inimicorum suorum cum fratribus suis: quod magis esse narrantis quam benedicentis adparet.

Et aedificauerunt ibi aram super Iordanem, aram magnam uidere : ista locutio etiam in sermone latino nota est.

Et audierunt filii Israhel et dicentium . non ait: dicentibus uel dicentes.

Seruire seruitutem domini. in qua locutione duo notanda sunt: et seruire seruitutem, quae etiam latina locutio reperitur, et seruitutem domini, id est, quae debetur uel exhibetur domino.

Et audientes Phinees sacerdos et omnes principes synagogae, qui erant cum illo, uerba, quae locuti sunt filii Ruben et filii Gad et dimidium tribus [*]( 3 Ios. 22, 7 8 Ib. 22, 7. 8 15 Ib. 22, 10 18 Ib. 22, 11 20 Ib. 22, 27 24 Ib. 22, 30 ) [*]( 1 fin. circumciderat-quibus om. N 3 demisit S1 4 dicens] Xeywv cod. Alex. coniantio LN 6 est] es L demisit Sl 6 Iesus om. LSbd 9 quid] quod N quę b dixit] benedixit S 10 sec. cod. Alex. 11 et argentum—ualde om. N 12 praedam om. N 13 esse] ee-r N 15 Et T, om. NLSbd 16 latino sermone N 17 nota om. b 19 dicentibus] dicentem bd 22 locutio om. b seruitute NLS 23 exir betur N 24 aec. cod. Alex. finees LSN 25 principibus N 26 diiniditt 81 )

620
Manasses, et placuerunt illis. audientes pro "audierunt" positum est, aut plus est hic "et"; nam plenus est sensus: audientes uerba haec, placuerunt illis . nec tamen sine inconsequentia, quia "cum audissent" dicendum fuit.

Et Iesus senior prouectus diebus. hoc de Abraham dictum notauimus seniorem in scripturis non solum illum appellari, qui est infra aetatem senis, sed etiam ualde senem. unde non omnis senior senex, omnis autem senex senior dici potest.

Et induxit super illos mare et operuit super illos: non ait "operuit illos", quamuis nonnulli interpretes hoc maluerint dicere.

In omnibus gentibus quas transiuimus per ipsas: usitatae in scripturis sunt istae locutiones nec tam crebro notandae quam crebro intercurrunt.