Locutiones in Heptateuchum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio III, Pars I-II (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 28.1). Zycha, Joseph, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1894.

Gentem cuius non audies uocem eius . et hoc notandum est, quod et cuius dixit et eius, sicut loqui scripturae solent, et id, quod ait: cuius non audies uocem pro eo, quod est "cuius linguam non intelleges".

Mollis in te et tenera ualde fascinabit oculo suo fratrem suum et uxorem quae est in sinu eius et [*]( 3 Deut. 24, 12 (10) 5 Ib. 25, 7 11 Ib. 27, 21 14 Ib. 28, 48 22 Ib. 28, 49 26 Ib. 28, 64. 55 ) [*](1 id] it N 4 notada b 5 omo N acciperg N 6 fratri sno N ascendit LNS1 7 uul N 8 fratri N in om. N 10 post repititio add. haec d set N querellae NSl 12 peccore L 13 quolibet peccore LN 15 latreusis LNS Xaxpeootc b 17 scripturę LSi idolatre LN idololatrae d 21 superuientibus N diis bd 22 cnins] Gl) cod. Alex. 25 intellegis LNS1 intelligas b 26 molis N tener N et tenera in te b fascinauit LSb 27 quae] qui LNS )

611
qui sunt reliqui filii quicumque relicti fuerint illi, ita ut det uni ex eis a carnibus filiorum suorum de quibuscumque edet eo, quod non derelictum sit ei quidquam in angustia et tribulatione, qua tribulabunt te inimici tui in omnibus ciuitatibus tuis. notandum est, quemadmodum hic dictum sit: fascinabit eum pro "inuidebit" ei tamquam ad hoc derelicto, ut necesse sit ei dare de carnibus filiorum. quas cogit necessitas in cibum sumi a parentibus. nam et in Prouerbiis, quod latini codices habent: non cenabis cum uiro inuido, graecus habet: avSpi Paoxav(p; paaxavo? autem fascinus dicitur.

Et erit sicut laetatus est dominus in uobis bene facere uobis. graecus habet: bene facere uos, nec uidetur esse saltem graeca locutio. accusatiuus tamen pro datiuo positus intellegitur: unde maluerunt latini interpretes dicere uobis quam „uos*.

Uos uidistis omnia, quae fecit dominus deus uester in terra Aegypti coram uobis Pharaoni et omnibus seruis eius et omni terrae illius, temtationes magnas, quas uiderunt oculi tui: notandum illas plagas etiam temtationes uocari.

Si fuerit dispersio tua a summo caeli usque ad summum caeli, inde congregabit te dominus deus tuus. mirum, si non hoc dicit a summo caeli usque ad summum caeli, quod solet etiam dicere "a summo terrae [*]( 10 Prou. 23, 6 12 Dent. 28, 63 17 Ib. 29, 2. 3 22 Ib. 30, 4 ) [*]( 1 reliqui sunt bd 3 quibuscumque] quibus N 4 quicquam LS quiquam N 5 ciuitatibus om. b 6 hic] id b fascinauit LSb facinabit N eum om. Lbd inuidit b 7 init. ei] et LSbd 8 cogi N sumi] suG b 9 perentibus N quodices N 10 andri bascano bascanos LN andri brascano bascanos S av?po? paoxmvo Paaxavo<; b 11 fastinus b 12 in om. N 13 benefacere ei uobis N 14 saltim L acusatiuus N 18 Aegypto d faraoni LS 19 semis eius omnibus bd omnibus] rcaot cod. Alex. 20 quas] quia N Si3 inde-summum caeli om. b congregauit L 24 sumo N 26 a] ad N sumo N ) [*]( 39* )

612
usque ad summum terrae": fortasse propterea, quia secundum id, quod et iste aer caelum dicitur, coniungitur terrae.

Non in caelo est, dicens: quis ascendet in caelum et accipiet nobis illud, et audientes illud faciemus? neque trans mare est, dicens: quis transfretabit nobis trans mare et accipiet nobis illud, et audientes illud faciemus? dicens pro eo posuit, quod est" ut dicas": noua locutio.

Et dominus qui comitatur tibi tecum.

Et dixit dominus ad Moysen: ecce tu dormies cum patribus tuis: hoc uerbo eius mortem significauit.

Amaricantes eratis quae ad deum: id est amaricabatis ea, quae dei sunt.

Scio enim, quia post obitum meum iniquitate iniquitatem facietis: uno uerbo autem graece dicitur "iniquitatem facietis", quod est avo(iaaete.

Et occurrent uobis mala nouissimum dierum: sic enim habet graecus pro in nouissimis diebus aut in nouissimo dierum.

Nonne hic ipsepater tuus possedit te et fecit te et creauit te? ordo notandus est; prius enim uidetur dicere debuisse "creauit te et fecit te" et deinde "possedit te". quomodo enim intellegitur posse possideri qui non est?

Cum adipe renum tritici. haec metaphora nimis inusitata est, ut renes tritici intellegantur uelut interiora [*]( 3 Dent. 30, 12. 13 9 lb. 31, 8 10 Ib. 81, 16 13 Ib. 31, 27 15 Ib. 81. 29 18 Ib. 31, 29 21 Ib. 32, 6 25 Ib. 32, 14 ) [*]( 1 sumam X portasse N 2 aer] p JV 3 est in cęlo b ascendit N 5 transfretauit LSl 6 xat axoosavTss tXIJ\'t"tj\'ł it0tr;30(i.sv cod. Alex. 7 et faciemus b posuit pro eo N 8 uocabula noua lectio cum, sequentibus coni. XSb 9 tibi] ao-. cod. Alex. 10 moisen N mosen S 13 que L 17 avofiassxs"] anoheseit c. S anheseit L annoahsete N avofjuasnrj b awrrpszs cod. Trecensis 18 occurrent] hoc current X 21 Nonne] Na b te post fecit om. Y 24 possidere LI..VS 25 Cumtritici om. LNSb haec] Ec N metabphora X 26 trittici L )

613
tritici, unde farina eicitur; hoc enim et adipem dixit. nam hoc nomine etiam farinam solent Graeci dicere; hoc enim habet graecus in Exodo, ubi scriptum est: eleuantes farinam superhumeros suos . graecus quippe interpres ataxta posuit, quod sunt adipes.

Filii in quibus non est fides in eis: usitata scripturis locutio.

Quoniam iudicabit dominus populum suum et in seruis suis consolabitur: pro "seruos suos consolabitur"; nisi forte ipsum consolari dicit translato uerbo uelut ab indignatione et offensione, qua eum offendunt mali. sic autem eius consolatio accipienda est, non ex more hominum, sicut nec ira et zelus et cetera talia.

Ubi sunt dii eorum in quibus fidebant in ipsis: plenum esset et sine "in ipsis".

Et iurabo dexteram meam: id est "per dexteram meam".

Laetamini caeli simul cum eo, et adorent eum omnes angeli dei . alii codices habent: et adorent eum omnes filii dei. filios autem dei dictos, qui angeli sunt in caelis, non facile in scripturis sanctis inuenitur.