De Baptismo

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VII, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 51). Petschenig, Michael, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1908.

Huic respondetur: Quid? aput auaros numquid est deus? [*](4 Cypr. sentent. episc. 45 11 ibid. 46 cf. Eph. 4, 5 19 cf. Eph. 5, 27 20 Cypr. sentent. episc. 47 22 Rom. 3, 3-4 ) [*]( 1 arenam pi; uerba Christi v 4 Iadir Jml Midili Cypr. 6 fuerit apud nos v 7 cathocam L 8 si hoc (hos çml) (3» 9 de om. JVml 11 Item alius Felix v Cypr. marazana N 13 Huic respondetur om. v 14 in quibus Nml 16 in s. 1, N 18 et uideant Nm2 20 a Bobba v 22 dicit Nm2 quia] si Cypr. excederunt J 23 illorum] eorum Cypr. euacuabit Vp.ç 25 esse post ueritas exhibet v 27 numquis Jml )

351
et tamen est baptismus. ita et aput haereticos. aput quos enim est deus templum dei sunt. quae autem compositio templo dei cum idolis? porro auaritiam idololatriam Paulus sentit, Cyprianus consentit, et idem ipse inter collegas raptores et tamen baptizatores cum magna tolerantiae mercede uersatur.

Pomponius a Dionysiana dixit: Manifestum est haereticos non posse baptizare et remissionem peccatorum dare qui potestatem non habent ut aut soluere aut ligare aliquid in terris possint.

Respondetur: Hanc potestatem nec homicidae habent, id est qui fratres oderunt. non enim talibus dictum est: si cui dimiseritis peccata dimittentur ei, si cui tenueritis tenebuntur, et tamen baptizant et eos in eadem baptismi communione et Paulus tolerat et Cyprianus agnoscit.

Uenantius a Tinisa dixit: Si maritus peregre proficiscens amico suo ronmendasset uxorem suam custodiendam, conmendatam sibi ille quanta posset diligentia conseruaret, ne ab aliquo castitas eius et sanctitas adulteraretur. Christus dominus et deus noster ad patrem proficiscens sponsam suam nobis conmendauit, utrumne eam incorruptam et inuiolatam custodimus an integritatem eius et castitatem moechis et corruptoribus prodimus? qui enim baptisma ecclesiae commune cum haereticis facit sponsam Christi adulteris prodit.

Respondemus: Quid? illi, qui cum baptizantur labiis, non corde conuertuntur ad deum, nonne adulterinam mentem gerunt? nonne ipsi sunt saeculi dilectores, qui non factis sed uerbis renuntiauerunt, et ideo corrumpunt mores bonos per conloquia [*]( 2 cf. I Cor. 3, 16 II Cor. 6, 16 7 Cypr. sentent. episc. 48 11 cf. 1 Ioh. 3, 15 12 Ioh. 20, 23 16 Cypr. sentent. episc. 49 28 cf. I Cor. 15, 33 ) [*]( 1 ita otfi. Vml et om. ç 2 deus est Vv 3 idolatriam .lLNmlVp.; 5 et um. pv magne N 6 uersatns Nm2 7 dionisiana JKLMm2NVm2 dionisianam ppr. 8 remissam Cypr. 11 homicidiae L 12 oderunt fratres v 16 Thinisa Cypr. 18 conseruare fjt, 19 alico p. sanctitas] add. eius Nml 22 alt. et] set Jml 26 dominum pv 27 qui] cui Vv )

352
mala dicentes: manducemus et bibamus, cras enim morimur? nonne etiam contra istos uigilauit sermo apostolicus ubi dixit: timeo autem, ne sicut serpens Euam seduxit astutia sua, sic et uestrae mentes corrumpantur a castitate quae est in Christo? cum ergo Christi baptisma Cyprianus habebat commune cum talibus, numquid ideo sponsam Christi prodebat adulteris ac non potius monile sponsi etiam in adultera cognoscebat?

Aymmus ab Ausuagiga di.rit: Nos unum baptisma accepimus et ipsum exercemus. qui antem dicit quia et haereticis licet baptizare, ipse duos baptismos facit.

Huic respondetur: Cur non etiam ille duos baptismos facit qui dicit quia et iniqui baptizant? cum enim iusti et iniqui contrarii sibi sint, baptismus quem dant iusti, qualis erat Paulus uel etiam qualis erat Cyprianus, non est contrarius baptismo quem dabant iniqui illi qui oderant Paulum, quos non haereticos, sed malos catholicos Cyprianus intellegit. et cum contrariae sibi sint continentia quae fuit in Cypriano et auaritia quae fuit in collegis Cypriani, baptismus tamen quem Cyprianus dabat non erat contrarius baptismo quem illi dabant, sed unus et idem, quia ille baptizat de quo dictum est: ipse est qui baptizat.

Saturninus a Uictoriana \'li.rit: Si licet haereticis baptizare, (\',reusa# sunt et defensi inlicita facientes, nec uideo quare eos aut Christus aduersarios suos ant apostolus antich ristos appellauerit.

Huic respondetur: Sic dicimus non licere haereticis baptizare quomodo dicimus non licere fraudatoribus baptizare. non [*]( 1 I Cor. 15, 32 3 II Cor. 11, 3 8 cf. Esai. 61, 10 9 Cypr. sentent. episc. 50 22 Ioh. 1, 33 23 Cypr. sentent. episc. 51 ) [*]( 2 moriemur qv 3 timeo] timotheo Kml 4 corrumpuntur MInI Vp. 7 sponsa L 8 munile LMml monele Nml 9 Aymnus L Aymnius v Ahymmus Cypr. ausaugiga N ausagiga V Ausuaga v Cypr. 10 alt. et om. Cypr. 11 duo qml 13 sibi contrarii v 21 quia] qua J 23 Saturnius L hereticus L 25 apostolos Nml antichristus LVml 27 si M 28 jpr. non del. Mm2 )

353
enim haeretico tantum, sed peccatori, inquit, dicit dominus: ut quid enarras iustificationes meas et adsumis testamentum meum per os tuum? huic utique \' dixit: si uidebas furem, concurrebas ei. quanto ergo illi peiores qui non cum furibus concurrebant, sed ipsi fundos insidiosis fraudibus rapiebant! sed non eis concurrebat Cyprianus, quamuis eos in catholica segete toleraret, ne simul eradicaretur et triticum. et tamen etiam ipsi quem dabant idem ipse baptismus erat, quia non ipsorum sed Christi erat. sicut ergo isti, quamuis in eis Christi baptismus agnoscatur, non sunt tamen excusati et defensi inlicita facientes et recte illos Christus aduersarios suos appellat, quia in talibus perseuerantes audituri sunt: recedite a me qui operamini iniquitatem — unde antichristi appellantur, quia Christo contrarii sunt, dum contra quod praecipit uiuunt —, ita et haeretici.

Alius Saturninus a Tucca dixit: Gentiles quamuis idola colant, tamen summum deum patrem creatorem cognoscunt et confitentur. in hunc Marcion blasphemat, et quidam non erubescunt Marcionis baptismum probare. quo, modo tales sacerdotes sacerdotium dei aut seruant aut uindicant qui hostes dei non baptixant et sic illis communicant?

Nimirum cum talia dicuntur exceditur modus nec consideratur, quia et ipsi talibus communicabant neminem iudicantes aut a iure communionis aliquem si diuersum sentiebat amouentes. sed habet iste in hac ipsa sententia sua unde ammoneri posset, si aduerteret id in quoque corrigendum esse [*]( 1 Ps. 49, 16 4 Ps. 49, 18 13 Matth. 7, 23 16 Cypr. sentent. episc. 52 19 cf. Cypr. ep. 74, 7 23 cf. Cypr. sentent. episc. praef. ) [*]( 1 pectori L inquid NmlV dicit om. Nv deus v 2 enarnas L adsumes Nm1 7 ne] nisi (si del.) L eradicetur MNmla 11 defenso Vm1 14 unde] add. et v 15 praecepit jS 16 saturaius L 18 in del. Mm2 martion L blasphemant Kml$pr. 19 qui dum Nm2 20 sacerdotum L$pr. 22 Respondetur: Nimirum v ante nimirum in K s. l. add. signum K (= responsio) cum s. 1. K exciditur J 24 sentiebant ppr. senserit v 26 admoneri w ) [*]( LT. August. c. Don. I. ) [*]( 23 )

354
quod prauum est, quod autem rectum est adprobandum, quandoquidem ait: gentiles quamuis idola colant, tamen summum deum patrem creatorem cognoscunt et confitentur. si quis ergo ad eum talis gentilis ueniret, numquid uellet in eo corrigere adque mutare quod deum patrem creatorem confitebatur et nouerat? sed emendaret in eo idololatriam quod malum habebat et traderet sacramenta christiana quae non habebat, et si quid rectum nosset in eo adprobaret, si quid inueniret peruersum emendaret, si quid defuisset daret. sic et in Marcionista haeretico agnosceret baptismi integritatem, corrigeret eius peruersitatem, doceret catholicam ueritatem.

Marcellus a Zama d;.ât: Cum peccata non nisi in ecclesiae baptismo remittantur, qui haereticum non baptizat peccatori communicat.

Quid? ille -qui hoc facienti communicat nonne peccatori communicat? quid autem aliud faciebant omnes iudicantes neminem aut a iure communionis amouentes diuersa sentientem? ubi est ergo ecclesia? an patientibus et ne triticum eradicetur zizania tolerantibus ista non obsunt? discant ergo isti qui se ab orbe terrarum frustra separando sacrilegium schismatis admiserunt. ut quid habent in ore Cypriani sententiam qui non habent in corde Cypriani patientiam? huic autem Marcello respondetur ex his quae de baptismo et de remissione peccatorum supra dicta sunt, quomodo possit esse baptismus in homine, quamuis in eo non sit remissio peccatorum. [*]( 2 Cypr. sentent. episc. 52 12 ibid. 53 16 cf. Cypr. sentent. cpisc. praef. ) [*]( . 1 paruum L 4 ad deum v gentiles Lml in eum Fmlp.; 6 nouerat] non erat MmlNmlpz non errabat Mm2 sed] non puto, sed KVv idolatriam JLVps approbaret KLN 9 marchionista JK mnrtionista. L 12 Mareellus jj. dama N 13 in om. V baptismo ecclesiae v remittantantur L remittuntur Nml 14 pectori L, item lin. 15 15 supra quid signum li in K 16 faciebat L 19 non eras. M dicant jst; 20 ob L 21 sententiam Cypriani v 22 quipatientiam om. N in cor s. I. m2; 23 quae] qui L alt. de om. 24 super Nml baptismum qml 25 non sit in eo v )

355

Irenaeus ab Ululis dixit: Si ideo ecclesia haereticum non baptizat, quod dicatur iam baptizatus esse, haeresis maior est.

Hoc modo dici potest: Si ideo ecclesia auarum non baptizat, quod dicatur iam baptizatus esse, auaritia maior est. hoc autem falsum est; ita ergo et illud.

Donatus a Cibaliana dixit: Ego unam pael.esiam et unum baptismum eius noui. si est qui dicat esse aput haereticos baptismi gratiam, ante est ut ostendat et probet esse illic ecclesiam.

Huic respondetur: Si baptismi gratiam hoc esse dicis quod est baptismus, est aput haereticos; si autem baptismus sacramentum est gratiae, ipsa uero gratia abolitio peccatorum est, non est aput haereticos baptismi gratia. sic est autem unum baptisma et una ecclesia quemadmodum est una spes. sicut ergo boni et mali non habentes unam spem possunt tamen habere unum baptisma, ita quibus non est communis ecclesia potest baptisma esse commune.

Zosimus a Tarassa dixit: Reuelatione facta ueritatis cedat error ueritati, quia et Petrus qui prius circumcidebat cessit Paulo ueritatem praedicanti.-

Potest etiam nostra esse ista sententia et ita factum est in hac de baptismo quaestione. nam ueritate postea liquidius reuelata cessit error ueritati, cum illa saluberrima consuetudo etiam plenarii concilii auctoritate firmata est. bene tamen quod [*]( 1 Cypr. sentent. episc. 54 7 ibid. 55 19 ibid. 56 20 cf. Gal. 2, 11. ) [*](del. V) [*]( 1 Ireneus JKLMN hireneus Vp.ç Usulis ed. Louo,n. haereticom Nml 2 non his Kml quid Jml 4 Respondetur: Hoc modo v • posset KVv, auarum ecclesia v 5 dicitur L 7 ciabaliana Nm1 8 dicant p pr. 10 illi Mp.ç ecciesiam] add. Responsio in fin. fol. 90r V; fol. 91r incipit quos non conuincerunt (p. 357, 22); intercidit unum folium 15 quemammodum MIlçm2 17 tamen om. Mpq ecclesia (del.) communis ecclesia K 19 Zozimus v tharassa Mp.çv Cypr., cf. p. 203, 22 20 primus Nml 21 cesset Nml 22 Respondetur: Potest v sententia ista v 23 in] ut J baptismi Jm2 25 planarii X ) [*]( 23* )

356
totiens meminerunt etiam primum apostolorum Petrum potuisse aliter sapere quam ueritas postulabat. quod accidisse etiam Cypriano sine ulla eius contumelia credimus quicumque diligimus Cyprianum, quia non eum fas est diligi maiore caritate quam Petrum.

Iulianus,,, a Telepte dixit: Scriptum est: nemo potest accipere aliquid, uisi datum illi fuerit de caelo. si haeresis de caelo est, potest baptisma dare.