De Baptismo

Iste si conuinceret eos qui diuersa sentiebant et hoc tenebant, quod etiam postea totus orbis christiano concilio confirmatus optinuit, ita consuetudinem sequi ut contemnerent ueritatem, haec uerba formidare deberemus; cum uero illa consuetudo et a ueritate propagata et ueritate roborata repperiatur, nihil in hac sententia pertimescimus. et tamen si illi circa fratres inuidi erant et maligni aut circa deum ingrati, ecce qualibus communicabant, ecce quales diuersa sentientes, sicut Cyprianus praedixit, a iure communionis non amouebant, ecce a quibus non polluebantur in conseruatione unitatis, ecce quantum amandum sit uinculum pacis, ecce quid considerent qui nobis de praecessorum episcoporum concilio calumniantur, quorum caritatem non imitantur et quorum exemplo considerato iure damnantur. si consuetudo erat, sicut haec sententia testis est, ut haeretici uenientes ad ecclesiam cum baptismate quod habebant susciperentur, aut hoc recte fiebat aut mali bonos in unitate non maculant. si recte fiebat, cur orbem terrarum, quia sic recipiuntur, accusant? si autem mali bonos in unitate non maculant, quomodo se a crimine sacrilegae separationis excusant?

Eucratius a Thenis dixit: Fidem nostram et baptismatis gratiam et legis ecclesiasticae regulam deus et dominus noster Iesus Christus suo ore apostolos docens perimpleuit dicens: ite, docete gentes, baptizantes eos in[*]( 11 cf. Cypr. sentent. episc. praef. 23 Cypr. sentent. episc. 29 26 Matth. 28, 19 )[*]( 2 est om. Cypr. 3 si] nisi Jinl 4 etiam] add. in L totus (totius _Vml) orbis postea (to? 5 contempneret Mml contemneret v-ç 6 debemus KmlVml illo L 7 a om. c, reperiatur LNm2 8 si om. J 11 amouebunt L 12 conuersatione p 13 considerant {ipr. 14 praedecessorum v 16 haec] ex Spr. 18 habeant L fiebant Kml 20 accusan L in unitate et 21 a crimine om. J spat. uac. relicto 24 dominus et deus Cypr. 25 suo s. l. L 26 omnes gentes Lv eas .lmlMp.ç )

Plane si non est baptismus patris et filii et spiritus sancti nomine consecratus, haereticorum deputetur et iniquum a nobis omni contestatione refutetur; si autem hoc in eo nomen agnoscimus, melius uerba euangelica ab haereticorum errore distinguimus et quod in eis probum est adprobamus, quod mendosum est emendamus.

Libosus a Uaga dixit: In euangelio dominus ego sum, inquit, ueritas. non dixit: (ego sum consuetudo itaque ueritate manifestata cedat consuetudo ueritati, ut etsi in praeteritum quis in ecclesia haereticos non baptixabat, nunc baptixarc incipiat.

Hic nihil ostendere conatus est quomodo sit ueritas, cui debere dicit consuetudinem cedere. plus tamen nos adiuuat aduersus istos qui se ab unitate diuiserunt, quod illam fuisse consuetudinem confitetur, quam quod eam ueritati quam non ostendit cedere oportere arbitratur. illa est enim consuetudo, quae si sacrilegos ad altare Christi sine baptismi purgatione admittebat et nullum bonorum in unitate polluebat, quicumque se ab eadem unitate, in qua nullorum malorum contagione pollui poterant, frustra separauerunt, manifestum sacrilegium [*]( 15 Cypr. sentent. episc. 30 16 Ioh. 14, 6 ) [*]( 1 fili Kml 2 inicuum jxmSg pelleendum J 3 uirtus Lml 6 baptizare L a] ab Lm2, om. LmlVmlq blasphemiae L blasphema sua praesumptione Cypr. 7 gloria] gratia Vv 9 fili Kmly. 10 nemine L inicuum p.ç iniquus v 13 et] add. hi J 14 mёlldosum K 15 a] e L uagis .7 uag* K baga fl 16 inquid V 17 ut s. l, K 22 ab s. l. L quod] quam J consuetudinem fuisse v 24 arbitrare L 25 sacrilego L 27 contagionem L )

Leucius a Theueste dixit: Haereticos blasphemos adque iniquos uerbis uariis decerpentes sancta et adorabilia scripturarum uerba execrandos censeo et ideo exorcizandos et baptizandos.

Et ego execrandos censeo, sed non ideo exorcizandos et baptizandos. ipsorum est enim figmentum quod execror, Christi autem sacramentum quod ueneror.

Eugenius ab Ammedera dixit: Et ego hoc idem censeo haereticos baptizandos esse.

Huic respondetur: Sed non hoc censet ecclesia cui deus iam etiam plenario concilio reuelauit, quod tunc adhuc aliter quidam sapiebatis et, quia in uobis caritas salua erat, in unitate permanebatis.

Item alius Felix a Bamaccura dixit: Et ipse secutus diuinarum scripturarum auctoritatem baptizandos haereticos esse censeo, sed et eos qui aput schismaticos baptixatos esse contendunt. si enim secundum cautum Christi[*]( 8 Cypr. seutent. episc. 31 15 ibid. 32 18 cf. Phil. 3, 15 21 Cypr. sentent. episc. 33 )[*]( 2 perierant Vml sine om. J 4 sic] sit Jml 5 ut non MYp, 6 retingantnr v a) ad VmlĮJoç 8 Leutius LMp, Leuicius N Lucius v theueste N teueste JKL tebeste p Thebeste v Cypr. 9 uanis Cypr. decirpentes Mmlp.ç 10 scribturum V scriptorum ç exhorchizandos (alt. h eras.) N, item lin. 12 15 emmedera p.ml 17 ecclesiae Mml cuius L 18 plenario etiam v reuelabit L 19 quidem Mm2v et] sed v 21 abammacura N ab accura p ab Amaccura v a Bamaccora Cypr. 22 autoritatem Nml haereticos baptizandos v 23 qui] add. ae NmSv 24 esse] eos M se esse Cypr. cod. Tm2; se ergo om. mei et Cypr. codd. )

Huic respondetur scripturas diuinas nusquam praecepisse, ut haeretici aput haereticos baptizati denuo baptizentur, sed multis locis ostendisse alienos esse ab ecclesia omnes qui non sunt in petra nec ad columbae illius membra pertinent, et tamen baptizare et baptizari et habere sine salute sacramentum salutis. fons autem noster, qui similis est fdnti paradisi, quod etiam sicut ille extra paradisum profluat iam satis dictum est, et quod duobus populis, id est suo et extraneo, salutarem aquam tribuere non potest ille qui unius gregis pastor est. concedo adque consentio. sed numquid, quia salutaris non est extraneis, ideo ipsa non est? aqua enim diluuii constitutis intra arcam salutaris fuit, extra arcam uero mortifera fuit; eadem tamen fuit. et multi extranei id est inuidi, quos ex parte diaboli esse Cyprianus dicit et de scripturis ostendit, uelut intus uidentur, et tamen nisi essent extra arcam non morerentur per aquam. tales enim baptismus cum eo male utuntur necat, sicut illis de quibus dicit apostolus bonus odor Christi erat in mortem. cur ergo non suscipiunt aliquid caeleste uel schismatici uel haeretici, sicut spinae seu zizania pluuiam, sicut ipsi qui extra arcam fuerunt aquam de cataractis [*]( 14 cf. lib. IIII 1, 1. VI 21, 37 21 cf. Cypr. de zelo et liuore c. 4 24 cf. II Cor. 2, 15-16 ) [*]( 1 intellegunt Nml 5 posse suscipere Cypr. peccatoribus Cypr. et om. q Cypr. 6 audeant Cypr. quanto p.ml danti] tanti L dantis p 7 ac pienti L 8 precipuisse L 11 pertinere Mm2 12 salutem pa 13 fonte L 16 partor L 18 extr*nei* (a et s recisae) K ipse Mp.ç 20 quod Mmlp.ç 21 diabuli Nml 23 talis KmlMmlNmlVq 24 dicit] ait v ordor L christi odor N 26 seu] siue Vv plu.uiam (i ems.) L 27 catharactis p. )

Item alius Ianuarius Muxulensis dixit: Miror quod, cum omnes confiteantur unum esse baptismum, non omnes intellegant eiusdem baptismi unitatem. ecclesia enim et haeresis duae et diuersae res sunt. si haeretici habent baptisma, nos non habemus; si autem nos habemus, haeretici habere non possunt. dubium autem non est ecclesiam solam baptismum Christi possidere quae sola possideat et gratiam Christi et ueritatem.

Posset alius similiter dicere et similiter non uerum dicere: \'miror quod, cum omnes confiteantur unum esse baptismum, non omnes intellegant eiusdem baptismi unitatem. iustitia enim et iniquitas duae et diuersae res sunt. si iniqui 20 habent baptisma, iusti non habent; si autem iusti habent, iniqui habere non possunt. dubium autem non est iustos solos baptismum Christi possidere qui soli possideant et gratiam Christi et ueritatem\\ hoc certe falsum est illis quoque fatentibus. et illi quippe inuidi qui sunt ex parte diaboli et intus positi, 25 sicut dicit Cyprianus, adque apostolo Paulo notissimi baptismum habebant nec ad membra illius columbae quae in petra tuta est pertinebant.

Adelfius a Tasualte dixit: Sine causa quidam[*]( 2 Cypr. sentent. episc. 33 8 Cypr. sentent. episc. 34 25 cf. Cypr. ep. 73, 14 28 Cypr. sentent. episc. 35 )[*]( 1 sed om. Mp.ç 3 nec om. L 6 unitatem v 8 mazunlensis J muzulensus Nml 9 baptismus Lml 10 eius eiusdem Nml 11 duae] uiduae Kml 17 mirur Jml quod cum] quodcumque L 21 dibium J 22 posidere N 24 et om. Sv 25 apostolus paulns Nm2 notissimo Nml notissimum Nm2 27 est et (3pr. 28 Adelphius v Cypr. tasbalte MVJL tasbelte q Thasbalte v Thasualthe Cypr. quidem v )[*]( LI. August. c. Don. I. )[*]( 22 )

Immo uero modo non rebaptizat, quia nisi eos qui baptizati non sunt non baptizat; quam consuetudinem anteriorem perspecta diligentius ueritas etiam concilio posteriore firmauit.

Demetrius a Leptiminus dixit: Unum baptisma nos custodimus, qui ecclesiae catholicae soli rem suam uindicamus. qui autem dicunt quia haeretici uere et legitime baptizant, ipsi sunt qui non dico sed multa baptismata faciunt. nam cum haereses multae sint, pro earum numero et baptismata conputabuntur.

Huic respondetur: Si ita est, tot ergo numerentur baptismata quot sunt opera carnis de quibus ait apostolus: quoniam qui talia agunt regnum dei non possidebunt; inter quae numerantur et haereses. et tam multa ipsorum operum intus tamquam in palea tolerantur, et tamen unum baptisma omnibus est quod nullo iniquitatis opere uiolatur.

Uincentius a Tibari dixit: Haereticos scimus illos esse peiores quam ethnicos. si conuersi ad deum uenire uoluerint, habent utique regulam ueritatis, quam dominus praecepto diuino mandauit apostolis dicens: ite, in nomine meo manum inpo nite, daemonia expellite, et alio loco: ite et docete gentes, tinguentes eas in nomine[*]( 7 Cypr. sentent. episc. 36 15 Gal. 5, 21 20 Cypr. aentent. episc. 37 28 Marc. 16, 17 25 Matth. 28, 19 )[*]( 2 rebaptizat sed baptizat Nm2 sed baptizet s. l, L 4 modo 8. l. K rebaptizet L 5 baptizet Fjjl; 6 perfecta v 8 nos] non J qui] quia Sv Cypr. catholicae om. Cypr. 12 computabuntur KL V com- (con- p.)putabant Mmlp. com(con- ç)putabunt Mm2qml 16 numerentur ç 18 baptismata Lml quod ex quo, opere ex operator N 20 Thibari v Cypr. scimus] cimus Kml scisjmus L scismus mus Nml simus V 21 illos] illo Mm2, om. v dominum Cypr. 23 apostolus Jml 24 imponite K 25 docente Lml tingentes v eos (atjtoii;) L )

Ex qua regula dicat haereticos peiores esse quam ethnicos nescio, cum dominus dicat: si neque ecclesiam audierit, sit tibi tamquam ethnicus et publicanus. an etiam tali haereticus peior est? nihil resisto. non tamen propterea, quia ipse homo peior est ethnico, id est gentili adque pagano, sacramentum etiam Christi, si quod habet, uitiis eius moribusque miscetur et eadem permixtione corruptum perit. nam illi qui recedunt de ecclesia et fiunt haeresum non tantum sectatores sed etiam conditores, si iam baptizati recedunt, cum secundum istam regulam peiores sint ethnicis, habent tamen baptisma; nam si correcti redeant, non accipiunt quod, si amisissent, utique acciperent. potest ergo fieri ut aliquis peior sit ethnico et tamen in eo Christi sacramentum non solum sit, sed etiam non sit peius quam in homine sancto et iusto. etsi enim, quantum in illo homine est, non eum seruauit sed animo et uoluntate uiolauit, tamen, quantum ad ipsum adtinet sacramentum, et cum contemptore et repudiatore suo integrum inuiolatumque permansit. nonne Sodomitae ethnici erant, id est gentiles? peiores ergo erant Iudaei quibus dominus dicit: tolerabilius erit Sodomis in die iudicii quam uobis et quibus propheta dicit: iustificastis Sodoipam, id est (in conparatione uestra Sodoma iusta facta est.\' numquid tamen ideo sacramenta diuina, quae aput Iudaeos erant, talia erant [*]( 6 Matth. 18, 17 16 uerba potest ergo fieri-po 341, 10 nolimus agnoscere = Eug. c. 216 24 Matth. 11, 24 25 Ezech. 16, 51 ) [*]( 1 fili Kml 2 impositionem KVp.ç inpositioni Nml secundum Nml 3 pollitationem L 4 fieri] add. censeo v 5 ethinicos Jml 6 sine quae Nml 7 ethnicos et buplicanus L 10 si om. J 11 nam] add. et v 15 alt. si s. L L 16 utque L 19 eum] ipsum Mv 21 contemptatore M contemtore fis repidiatore N 25 iustificatis L 26 iustificata £ p Eug. ) [*]( 22* )

Nam et ipsi gentiles si quid diuinum et rectum in doctrinis suis habere potuerunt, non inprobauerunt sancti nostri, quamuis illi per suas superstitiones et idolatriam et superbiam ceterosque perditos mores detestandi essent et, nisi corrigerentur, diuino iudicio puniendi. nam et Paulus apostolus . aput Athenienses, cum de deo quaedam diceret, perhibuit testimonium, quod quidam eorum tale aliquid dixerint, quod utique, si ad Christum uenirent, agnosceretur in eis, non inprobaretur, et sanctus Cyprianus talibus aduersus eosdem ethnicos utitur testibus. nam cum de magis loqueretur, quorum tamen, inquit, praecipuus Ostanes et formam ueri dei negat conspici posse et angelos ueros sedi eius dicit adsistere. in quod et Plato pari ratione consentit et unum deum seruans ceteros angelos uel daemonas dicit. Hermes quoque Trimegistus unum deum loquitur et eum inconprehensibilem adque [*]( 2 cf. Luc. 17, 14 3 cf. Luc. 1, 11-13 13 cf. Act. 17, 28 18 Cypr. Quod idola dii non sint cap. 6. ) [*]( 1 ipse quoque v 2 leprosus JmlLVml zachariae LMNVf\'- 3 adstetit Nml asstitit Nm2 adsistit Fjjiq 6 pr. sint Mv Sodomitis in malitia v 7 saramenta L 10 popuerunt Jml inpropauerunt L 11 nostri] uiri Lml idololatriam v (non JK) 12 perditorum Vml esset Lml 13 corrigentur j3 apostulus L 15 dixerunt Nml 16 probaretur JLml 19 inquid Vq praecipuus] precibus Lml sostenes JKm2L Hostanes v dei ueri N 20 dicit sedi eius Eug., 21 adsitStere (i eras.) L quo Nm2$v Cypr. Eug., cf. index s.. u. consentio consentit] consistit J 22 daemones LMm2Vqm2 23 trimegistis Lml Trismegistus v )