De Natura et Origine Animae

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VIII, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 60). Urba, Karl; Zycha, Joseph; editors. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.

Sinceritatem tuam erga nos, Renate frater carissime, et fraternam beniuolentiam ac mutuae dilectionis affectum probatum quidem et antea tenebamus, uerum nunc probatiorem nobis amica diligentia diligentia, quod mihi duos libros eius quidem hominis, quem penitus ignorabam. nec tamen ideo contemnendi, Vincentii Victoris — sic enim praenotatum ibi nomen eius inueni — proxime praeterita aestate misisti, quamuis mihi eo quod absens fuissem in autumni fine sint redditi. quomodo enim tu carissimus meus posses ucl deberes in meam non perferre notitiam, cum in manus tuas uenissent cuiuslibet hominis qualescumque litterae licet ad alium scribentis, ubi tamen nomen commemoraretur et legeretur meum, ita ut contradiceretur uerbis meis quae in quibusdam opusculis edidissem? hoc itaque fecisti, quod sincerissimus et dilectissimus amicus meus facere debuisti. [*]( AVRELII AVGVSTINI EPI DE NATVRA ET ORIGINE ANIMAE AD RENATVM AMICVM LIB I. A AVRELII AGVSTINI EPI DE NA- TVRA ET ORIGINE ANIMAE. AD RENATVM LIBER 1 AD PETRVM PRBM EPiSTOLA I AD VINCENTIVM VICTORE LIMRI DVO Ii EXPLICIT LlBER DE ANIME QVANTITATE AVRELII AGVSTINl EPISCOPI DE NATVRA ET ORIGINE ANIME AD RENATVSI LIB PRIMVS AD PETRV PRESBITERVM EPISTOLA AD VINCENTIV VICTOREM LIB II C EIVSDEM INCIPIT AD KENATVM D EXPLI- CIT EPLA SCDA AD OPTATV DE NATVRA ET ORIGINE ANIME SCI AVG INCIPIT EIVSDE AD RENATVM DE EADEM RE E Incipit liber sci augustini ad reuatum do natura et origine animae F aurelii augustini epi ilo natura et origine animę ad renatum liber primus incipit G Explicit soliloquiorum lib II do gratias finit am. Ad reuatii lib de origine animv incip augustini epi M 3 fraterna M beneuolentuim E acfectum M 5 eius quidem] eiusdem M 7 uicontii C nincenti E 8 proxima EG 11 non] uel A 12 qualiscumque M latore Mml ad ex ab R ibi ABCG ta M 15 fecisti om. G sincari simus C )

304

Sed hinc angor paululum, quod adhuc tuae sanctitati minus quam uellem cognitus sum, quando quidem putasti me sic accepturum, quasi tu mihi iniuriam feceris notum faciendo quod alius fecit. quantum autem hoc absit ab animo meo, uide, ut ne ab illo quidem me passum iniuriam conquerar. cum enim aliter quaedam quam ego saperet, numquidnam debuit reticere ? unde mihi gratum esse debet, quod ita non tacuit, ut id etiam legere possimus. debuisse quis dixerit eum scribere potius ad me quam ad alterum de me; sed quod mihi esset ignotus, non est ausus se mihi ingerere in meorum refutatione dictorum. nec consulendum me putauit, ubi sibi uidetur minime dubitandam, sed plane cognitam et certam tenere sententiam. obtemperauit autem amico suo, a quo se, ut scriberet, dicit esse conpulsum. et si quid inter disputandum, quod in meam contumeliam redundaret, expressit, non eum conuiciantis uoluntate crediderim, sed diuersa sentientis necessitate fecisse. ubi enim mihi animus erga me hominis ignotus est et incertus, melius arbitror meliora sentire quam inexplorata culpare. fortassis enim amore mei fecit sciens ad me peruenire posse quod scripsit, dum in eis rebus errare me non uult, in quibus se potius errare non putat. et ideo debeo etiam eius habere gratam beniuolentiam, cuius me necesse est inprobare sententiam. ac per hoc in eis quae non recte sapit adhuc leniter corrigendus mihi uidetur, non aspere detestandus, praesertim quia, sicut audio, nuper catholicus factus est, quod ei gratulandum est. caruit enim Donatistarum uel potius Rogatistarum diuisione et errore, quo antea tenebatur, si tamen catholicam ueritatem sicut oportet intellegat, ut uere de illius conuersione gaudeamus. [*]( 2 sim A 3 quçsi A 5 nec b conquerar] coequaret A coaequarer BFmlG cocquarer C 6 aliter] utiliter ABCF, b in mg. quaedam om.E ergo C nuqua ABCFG 7 retinere M tacui BGM 8 deberes quidem tu (tu om. A) tautum scribere ABFG deberes tu quidem tantum scribere C deberet Id 9 alt. ad om. E de] ad G sed] add. illc b 11 dubitandum ABCFbd 13 scribere C 15 cui*ciantis M 17 incertis A me incertus M 18 inexeplorata C enim om. Bml G amorem ei BC 19 scientes C possit B 20 me non] nemo M 21 menes see C 24 odio E 25 gratulandus C 26 rogatistarunt A rogat istaru Fm1 detinebatur E )

305

I Habet enim eloquium, quo possit explicare quae sentit. unde cum illo agendum est eique optandum, ut recta sentiat. ne faciat esse delectabilia, quae sunt inutilia et quae diserta dixerit uera dixisse uideatur; quamuis et in ipso eloquio habeat multa emendanda et a nimia exundantia reprimenda, quod in illo tibi quoque ut uiro graui, sicut tua indicant scripta, displicuit. sed hoc uel facile corrigitur uel sine detrimento fidei a lenibus mentibus amatur, toleratur a granibus; habemus enim iam quosdam spumeos in sermone, sed in fide sanos. non itaque desperandum est etiam hoc in isto, quamuis sit tolerabile, si permanserit posse tamen expurgari et temperari atque ad integrum et solidum uel perduci uel reuocari modum. praesertim quia iuuenis esse perhibetur, ut quod minus habet peritia suppleat diligentia et quod cruditas loquacitatis eructat. aetatis maturitas deeoquat. illud molestum est et periculosum uel] perniciosum, si, cum laudatur eloquentia persuadeatur insipientia et in pretioso poculo bibatur pestifera potio.

Vt enim iam incipiam demonstrare, quae praecipue sint in eius disputatione uitanda, \'animam\' dicit \'a deo quidem factam nec dei esse partem sine naturam\', quod omnino uerum est. sed cum eam non uult ex nihilo factam fateri et aliam nullam creaturam unde sit facta commemorat atque ita illi dat auctorem deum, ut neque ex nullis exstantibus, id est ex nihilo, neque ex aliqua re, quae non est quod dens est. sed \'de se ipso eam fecisse\' credatur, nescit eo se reuolui, quod declinasse se putat, ut scilicet nihil aliud anima quam dei natura sit ac sic consequenter et de dei natura fiat aliquid [*]( 9 cf. Tit. 2, 2 19. 25 Vinc. Victor ) [*](2 ci quae C (q. s. quae ml) obtandum ACEG 4 disserta BCE,D ex corr. deserta C in om. A BCFmlG 5 emcndenda Fm1 a nimia] anima CG animi M animisF (alt. i s. l, s s. a m2) 8 amoueatur M habeamus F enim om.E 9 spumeo C 10 disperandum C 11 ad om.D 13 quid AC qui BO qui∗F iuuenis] in uenis C habet minus E 14 peritiaeF (ae s. I. m\'J) 15 dequoquat CM est molestum d 1G cum] uero E persuadetur b 17 in om. A poculo A (c exp) 20natura.l/ 22data uictorem C 23 ex-neque in mg.D extantibus CEM 24 ut neque E 25 se s.l.DFm2. om. EM nescite os ere uolui C se eo G se om.Fml resolui E 26 quo B 27 natura. om. A sic] si CM de om.G fiet E ) [*]( LX. August. VIII pars I. Vrba et Zycha. ) [*]( 20 )

306

ab eodem deo, cui faciendo materia, de qua facit, sit ipse qui facit, ac per hoc et dei sit natura mutabilis et mutata in deterius eiusdem ipsius dei ab eodem ipso deo natura damnetur. quod pro tua fideli intellegentia quam non sit opinandum et quam sit a corde catholico secludendum longcque fugiendum uides. ita quippe anima uel de flatu facta uel dei flatus factus est ipsa, ut non de ipso sit, sed ab ipso de nihilo creata sit. neque enim sicut homo, quando sufflat, non potest de nihilo flatum facere, sed quem de isto acre ducit, hunc reddit, ita deo putandum est auras aliquas circumfusas iam fuisse, quarum exiguam quandam particulam spirando traheret et respirando refunderet, quando in hominis faciem sufflauit eique illo modo animam fecit. quod et si ita esset, nec sic dc ipso, sed de subiacenti re aliqua flabili posset esse quod flauit. sed absit, ut negemus omnipotentem dc nihilo flatum uitae facere potuisse, quo fieret homo in animam uiuam. atque in eas contrudamur angustias, ut uel iam fuisse aliquid, quod ipse non esset, unde flatum faceret, opinemur uel quod mutabile factum uidemus dc se ipso eum fecisse credamus. quod enim de ipso est, necesse est ut eiusdem naturae sit, cuius ipse est, ac per hoc etiam inmutabile sit; anima uero, quod omnes fatentur, mutabilis est: non ergo de ipso, quia non est inmutabilis sicut ipse. si autem de nulla alia re facta est, de nihilo facta est procul dubio, sed ab ipso.

Quod uero \'eam non spiritum, sed corpus esse\' contendit, quid aliud uult efficere quam nos non ex anima et corpore, sed ex duobus uel etiam tribus constare corporibus? cum enim \'spiritu, anima et corpore constare nos\' dicit et \'omnia [*]( 16 cf. Gen. 2, 7 25. 28 Vinc. Victor ) [*]( 1 faciendo] faciem de C de qua facit] ad ea que fecit E 2 natura sit E motabilis M mutaG 3 ipso—quam om.G 4 operandum C 5 aom.C 6 de flatu] dei flatu b 7 ipso G ut] au M 9 de isto aere ducit] aestuare duc M (signo transp. add.) 11 exiguandam B exiguā∗dum G quandam om.BG 12 refundaret A illi E 13 facit M esse M se ipso E 16 quod C eis BC contrudantur E 18 faceret-factum om. M opinemur ex opineturE opineturG 19 se om.E eum om.ARCFGbd se ipso A 23 re alia d 28 sps A spm M nosj n M )

307

haec tria corpora esse\' asserit, profecto ex tribus corporibus nos putat esse conpactos. in qua opinione quanta eum sequatur absurditas, illi potius quam tibi demonstrandum puto. uerum iste tolerabilis error est hominis, qui nondum cognouit esse aliquid, quod cum corpus non sit corporis tamen quandam similitudinem gerere possit.