Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Diocletianus cum Herculio Maximiano imperavit annos XX.

Constantius, divi Claudii optimi principis nepos ex fratre, protector primum, inde tribunus,[*](inde tribunus]References like this are to Mommsen's text, usually without naming the source of the reading. When the source is given, or can be found, it is added. References like note 2, p. 512, are to Mommsen's conjectures (scripsi). Sometimes he expresses a preference for a reading (scribendum), as in note 1, p. 512, but does not put it in his text. ; in tribus, B; exin tribunus, Henr. Val.; tum tribunus, Zangemeister.) postea praeses Dalmatiarum fuit. Iste cum Galerio a Diocletiano Caesar factus est. Relicta enim Helena priore uxore, filiam Maximiani Theodoram duxit uxorem, ex qua postea sex liberos Constantini fratres habuit. Sed de priore uxore Helena filium iam Constantinum habuit, qui postea princeps potentissimus fuit.

Hic igitur Constantinus, natus Helena matre vilissima in oppido Naisso atque eductus, quod oppidum postea magnifice ornavit, litteris minus

v3.p.510
instructus, obses apud Diocletianum et Galerium, sub eisdem[*](sub iisdem] Henr. Val.; sed his enim, B.) fortiter in Asia militavit; quem post depositum imperium Diocletiani et Herculi, Constantius a Galerio repetit; sed hunc Galerius obiecit ante pluribus periculis.

Nam et in Sarmatas iuvenis equestris militans ferocem barbarum, capillis tentis raptum, ante pedes[*](pedes] Rühl; pedes sub, B; pedes supplicem, Henr. Val.) Galerii imperatoris adduxerat. Deinde Galerio mittente per paludem, equo ingressus suo, viam ceteris fecit ad Sarmatas, ex quibus plurimis stratis Galerio victoriam reportavit.

Tune eum Galerius patri remisit. Qui ut Severum per Italiam transiens vitaret, summa festinatione veredis post se truncatis Alpes transgressus, ad patrem Constantium venit apud Bononiam, quam Galli prius Gesoriacum vocabant. Post victoriam autem Pictorum Constantius pater Eboraci mortuus est, et Constantinus omnium militum consensu Caesar creatus.

Interea Caesares duo facti, Severus et Maximinus; Maximino datum est Orientis imperium: Galerius sibi Illyricum, Thracias, et Bithyniam tenuit. Severus[*](Seuerus]; reuersus, B.) suscepit Italiam et quicquid

v3.p.512
Herculius obtinebat.

Postquam vero Constantius in Britannia mortuus est et Constantinus filius successit, subito in urbe Roma praetoriani milites Maxentium, filium Herculi, imperatorem crearunt. Sed adversum Maxentium iussu Galeri Severus duxit exercitum. Qui repente ab omnibus suis desertus est et Ravennam fugit. Dehine Galerius cum ingentibus copiis Romam venit, minatus civitatis[*](ciuitatis]; ciuitati, pref. by Momm.) interitum, et castra Interamnae ad Tiberim posuit.

Tune legatos ad urbem misit Licinium et Probum, per colloquium petens ut gener apud socerum, id est Maxentius apud Galerium, precibus magis quam armis optata mercaretur. Qui contemptus agnovit promissis motos multos suorum[*](motos multosquorum, Momm.; lac. of about 5 letters, uirorum, B.) Maxenti partes suas deseruisse[*](deseruisse] deseruisset, B.) ; quibus perturbatus retro versus est, et ut militi suo praedam quamcunque conferret, Flaminiam iussit auferri.

Ille ad Constantinum refugit. Tune Galerius in Illyrico Licinium Caesarem fecit. Deinde illo in Pannonia relicto, ipse ad Serdicam regressus, morbo ingenti[*](ingenti]; inguinis, pref. by Momm.; cf. Ps. Vict., Epit., 40. 4, consumptis genitalibus; Euseb., Hist. Eccl. viii. 3, 16.) occupatus sic distabuit, ut aperto et putrescenti viscere moreretur,

v3.p.514
in supplicium persecutionis iniquissimae ad auctorem scelerati praecepti iustissima poena redeunte. Imperavit annos XVIIII.