Res Gestae

Haec eo anno inter Tigrim gesta sunt et Euphraten. Quae cum frequentibus nuntiis didicisset Constantius, expeditiones metuens[*](expeditiones metuens, tr. by Novák, c. c.) Parthicas, hiemem apud Constantinopolim agens, impensiore cura limitem instruebat eoum[*](eoum, C. F. W. M.; cum, V.) omni apparatu bellorum, armaque et tirocinia cogens, legionesque augens iuventutis validae supplementis, quarum

Inter quae Iulianus apud Parisios hibernis locatis, summa coeptorum quorsum evaderet pertimescens haeserat[*](haeserat, Her. and Clark, c.c.; erat, V.) anxius, numquam assensurum Constantium factis multa volvendo considerans, apud quem sordebat ut infimus et contemptus.

Circumspectis itaque trepidis rerum novarum exordiis, legatos ad eum mittere statuit, gesta docturos, eisque concinentes litteras dedit, quid actum sit quidve fieri oporteat deinceps, monens apertius et demonstrans.

Quamquam eum haec dudum comperisse opinabatur, relatu Decentii olim reversi, et cubiculariorum recens de Galliis praegressorum,[*](praegressorum, V; regressorum, G; progressorum, NB.) qui ad Caesarem[*](Caesaream, Corn., Gardt. (cf. xx. 9, 1); Caessarem, V.) aliqua[*](aliqua, V; maligna, Corn.) portavere sollemnia. Et quamquam nova referret,[*](nova referret, added by Novák.) non repugnanter tamen nec arrogantibus verbis quicquam scripsit, ne videretur subito redundasse tumore.[*](redundasse, W, Novák; redundasset, V1; repuggnasse, V2; tumore, added by Novák.) Erat autem litterarum sensus huius modi:

Ego quidem propositi mei fidem non minus moribus quam foederum pacto (quoad fuit) unum

Iamque inde uti me creatum Caesarem pugnarum horrendis fragoribus obiecisti, potestate delata contentus, currentium ex voto prosperitatum, nuntiis crebris (ut apparitor fidus), tuas aures implevi, nihil usquam periculis meis assignans, cum documentis assiduis constet, diffusis permixtisque passim Germanis, in laboribus me semper visum omnium primum, in laborum refectione postremum.

Sed bona tua venia dixerim, siquid novatum est nunc (ut existimas): in multis bellis et asperis, aetatem sine fructu conterens miles, olim deliberatum implevit, fremens, secundique impatiens loci rectorem, cum nullas sibi vices a Caesare diuturni sudoris et victoriarum frequentium rependi posse contemplaretur.

Cuius iracundiae nec dignitatum augmenta, nec annuum merentis stipendium, id quoque inopinum accessit, quod ad partis orbis eoi postremas venire iussi homines[*](iussi homines, tr. by G; hominis iussi, V, with homines def. by Pighius.) assueti glacialibus terris, separandique liberis et coniugibus, egentes trahebantur et nudi. Unde solito saevius efferati nocte in unum collecti, palatium obsidere, Augustum Iulianum vocibus magnis appellantes et crebris.

Cohorrui (fateor) et secessi, amendatusque dum potui, salutem occultatione[*](occultatione, Corn.; mussatione, G; salutemus latione, V; dissimulatione, C. F. W. M.) quaeritabam et latebris. Cumque nullae darentur indutiae, libero pectoris