Res Gestae

Ammianus Marcellinus

Ammianus Marcellinus. Ammianus Marcellinus, with an English translation, Vols. I-III. Rolfe, John C., editor. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; W. Heinemann, 1935-1940 (printing).

Quae dum parantur, per varia certaminum genera defensabantur acriter muri, laboribus et vigiliis, et

v1.p.498
tormentis, ad emittenda undique saxa telaque dispositis. Duo tamen aggeres celsi Persarum peditum manu, e regione et ex pugnaculo[*](e regione et ex pugnaculo, Her.; erecti et expugnatio, V.) civitatis, struebantur[*](struebantur, Clark; struebatur, V.) operibus lentis, contra quos nostrorum quoque impensiore cura moles excitabantur altissimae, fastigio adversae celsitudinis aequatae, propugnatorum vel nimia pondera duraturae.

Inter haec Galli morarum impatientes, securibus gladiisque succincti, patefacta sunt egressi postica, observata nocte squalida et inluni,[*](inluni, edd. before Lind.; interlunio, Corn.; interluni, V.) orantes caeleste praesidium, ut propitium adesset et libens. Atque ipsum spiritum reprimentes, cum prope venissent, conferti valido cursu, quibusdam stationariis interfectis, exteriores castrorum vigiles (ut in nullo tali metu) sopitos obtruncant, et[*](obtruncantet, Her.; obstrunccatis, V.2 ) supervenire ipsi regiae (si prosperior iuvisset eventus) occulte meditabantur.

Verum audito licet levi reptantium[*](leui reptantium, Haupt; reue temp dentium, V.) sonitu, gemituque caesorum, discusso somno excitatis multis et ad arma pro se quoque clamitante, steterunt milites vestigiis fixis, progredi ultra non ausi; nec enim cautum deinde videbatur,[*](videbatur, added by Clark.) expergefactis quos petebant insidiae, in apertum properare discrimen, cum iam undique frendentium catervae Persarum in proelia venirent accensae.

Contra Galli corporum robore, audaciaque quoad poterant inconcussi, gladiis secantes

v1.p.500
adversos, parte suorum strata vel sagittarum undique volantium crebritate confixa, cum unum in locum totam periculi molem conversam, et concurrentium hostium agmina advertissent, nullo terga vertente, evadere festinabant, et velut repedantes sub modulis, sensim extra vallum protrusi, cum manipulos confertius invadentes sustinere non possent, tubarum perciti clangore castrensium, discedebant.

Et resultantibus e civitate lituis multis, portae panduntur, recepturae nostros si pervenire illuc usque valuissent, tormentorumque machinae stridebant sine iaculatione ulla telorum, ut stationibus praesidentes, post interemptos socios, quae pone[*](quae, added by Her., Novák.) agerentur ignari, urbis oppositi moenibus nudarent intuta[*](intuta et, added by Novak.) et porta[*](porta, Clark; in aperta, Novák; mizperta, V.) viri fortes susciperentur innoxii.

Hacque arte Galli portam prope confinia lucis introiere minuto, numero quidam perniciose, pars leviter vulnerati, quadringentis ea nocte desideratis, qui non Rhesum nec cubitantes pro muris Iliacis Thracas, sed Persarum regem armatorum centum milibus circumsaeptum, ni obstitisset violentior casus, in ipsis tentoriis obtruncarant.

Horum campiductoribus,[*](campiductoribus, V; campidoctoribus, Cornelissen (see Val. ad loc.).) ut fortium factorum antesignanis, post civitatis excidium, armatas statuas apud Edessam in regione

v1.p.502
celebri locari iusserat imperator, quae ad praesens servantur intactae.

Retectis sequenti luce funeribus, cum inter caesorum cadavera optimates invenirentur, et satrapae, clamoresque dissoni fortunam aliam alibi cum lacrimis indicabant, luctus ubique et indignatio regum audiebatur, arbitrantium per stationes muris obiectas irrupisse Romanos indutiisque ob haec tridui datis assensu communi, nos quoque spatium ad respirandum accepimus.